Афганская шкатулка
Шрифт:
І апраўдала сябе! Не падрыхтаванымі аказаліся зарэчанцы. Прамаргалі на гэты раз, не паспелі заціснуць — выпусцілі. Абаронца, акурат як Валік хвіліну таму, выходзіў адзін на адзін.
Ну, Цімка, цяпер толькі на цябе надзея! Цяпер твой чарод даказваць, на што здатны! Выручай, дарагі! Успомні трэніроўкі.
Вось тут і здарылася страшнае для зарэчанцаў. Іхні варатар не прысеў, не выставіў перад сабою клюшку, не выкаціўся абаронцу насустрач. Нааадварот, ён выпрастаўся і апусціў клюшку. Ён нават глядзеў не на абаронцу, а кудысьці паверх яго — туды, дзе на чырвоным захадзе дагаралі рэшкі сонца. Валік імгненна перахапіў яго пагляд і таксама ўперыўся ў той бок вачыма.
На стромкім беразе кар'ера стаяў, абапіраючыся на лыжныя палкі, высокі барадаты чалавек. З-за спіны ў яго выглядвала руля стрэльбы. Каля ног яго застыў вялікі кашлаты сабака. Чалавек, відаць, нямала ўжо часу стаяў вось так і сачыў за гульнёй. І толькі заўважыўшы, што глядзяць на яго, паспешліва адступіў назад, да цёмнай сцяны хвояў. Затым пружыніста адштурхнуўся палкамі і знік разам з сабакам у лесе. Валік страсянуў галавой. Усё адбылося да таго хутка, што, мабыць, толькі яны з Ці мам і паспелі заўважыць барадача.
— Гол!!! — гарлапанілі, абдымаліся, пакідаўшы на лёд клюшкі, сяльчане.
Шайба ляжала ў варотах. Валік вярнуўся да рэальнасці. Злосць на сябра раптам ахапіла яго. Варатар! Разявіў рот на нейкага барадача! На роўным месцы, з-за нічога прапусціць такі гол.
— Дзірка! — гучна, пагардліва сказаў ён.
— З каманды «Рэшата»! — ахвотна падтрымаў яго хтосьці з сяльчан, які праязджаў побач.
Цім не абазваўся. Гледзячы сабе пад ногі, раскалупваў каньком трэшчыну ў лёдзе.
Раздзел II
Ноч. — Прымірэнне. — Цімава тайна. — Загадкавы барадач. — Утульныя агні хат. — Валік не разумее Ціма.
Усё было скончана. Неяк раптоўна апусціліся прыцемкі, нібы таксама толькі і чакалі гэтага гола. І нібы толькі цяпер апамяталіся хлопцы. Успомнілі, як позна ўжо, адчулі якія яны натомленыя і галодныя. А яшчэ ж дадому колькі дабірацца, а яшчэ ж урокі вучыць. Гэта пасля, заўтра, будзе размоваў! І пра «мазілу» Валіка, і пра гэты апошні гол, прапушчаны «дзіркаю» Цімам. Будзе здзеклівая сценгазета. Будуць перажываць за іх, спачуваць ім, сваім хлопцам, зарэчанскія дзяўчаты. Будуць хадзіць ганарыстыя, з задзёртымі да неба насамі сяльчане, якім на калідоры дарогу трэба будзе даць, у гардэроб і ў буфет без чаргі пусціць. І нічога тут не папішаш. Такія законы. Слабейшы павінен змірыцца.
Вось яны, наступствы Цімавай правіннасці, вось які падарунак зрабіў ён свайму Зарэччу.
Дамоў вярталіся праз лес. Ад месяца, зорак і снегу было светла. Сяльчане ішлі наперадзе, вясёлай гаманкой кампаніяй. Панурыя зарэчанцы расцягнуліся па ўсёй дарозе. Валік дагнаў Ціму. Пайшлі побач. У абодвух на плячах былі клюшкі, на якіх — канькі і клункі з хакейнай амуніцыяй; у Цімы акрамя ўсяго яшчэ і грувасткі скрутак паралону. Збоку, перпендыкулярна ім, рухаліся дзве цені, большая і меншая. На гэтых ценях, ды яшчэ са сваімі клункамі за плячыма, хлопцы падобныя былі на колішніх пілігрымаў ці на Дон Кіхота з Санчам Пансам.
— Пакрыўдзіўся? — вінавата спытаў Валік. Маўчанне. Канечне, пакрыўдзіўся. Валіку тым больш прыкра было, што яго, калі ён не забіў гол, сябар суцешыў, падбадзёрыў. А ён? І навошта вырвалася тое дурное слова? Які б ні быў важны гэты паядынак, ён усяго толькі гульня, забаўка, і не такія ўжо праблемы сусветнага маштабу вырашаліся яго вынікам, каб накідвацца на чалавека. Ды яшчэ на такога, як Цім.
— Не ведаеш, што па тэлевізары сёння? Маўчанне.
— Ну хопіць табе… Досыць ужо. Чуеш? Маўчанне. Нічога, хай. Раз маўчыць — ужо добра. Значыць, хутка адыдзе. Валік добра ведаў яго натуру. Цяпер проста трэба самому больш гаварыць, балбатаць абы пра што. І настане момант, калі сябар вымушаны будзе ўклініцца.
— Цім, паслухай… Дык табе што, сонца ў вочы бліснула? Ці ты. з-таго барадача?
Тут Цім рэзка спыніўся, Валік аж наляцеў на яго.
— Ты таксама яго бачыў?
— Бачыў.
— І пазнаў яго?
А што тут пазнаваць? Гэты барадаты мужчына, ці дзядзька, ці хлопец — хто ён там, ужо мо з паўгода жыве адзін у хатцы ў лесе. Купіў яе ў лясніцтва. Зрэдку заходзіць у краму, дзе Валікава маці прадаўшчыцай, купляе мала і самае неабходнае: хлеб, крупы, цыгарэты. Ніколі — віно ці гарэлку. Маўклівы, дзіўны, загадкавы. Не больш таго. Чужы тут — дык у іхняй Вялікай Паляне цяпер паўсяла чужых. То нейкія бежанцы, то з чарнобыльскай зоны перасяленцы, што таксама дзіўна — Чарнобыль нібыта даўно прайшоў, скончыўся, а іх усё не менее. Гарадскія скупляюць кінутыя хаты пад дачы, будуюць новыя — палавіну поплава ўжо занялі, да лесу падбіраюцца. Лішні чужы чалавек сярод іх навіна невялікая.
Так і сказаў Валік сябру, толькі больш лаканічна.
— Ведаю. Ён жыве ў леснічоўцы. Дык і што? Мала ў нас тут чужакоў? Ідзеш па вуліцы, дык кожнага другога не ведаеш, што за ён.
Хлопцы зноў пайшлі памалу. Снег суха парыпваў у іх пад нагамі.
— Дай мне слова, што будзеш маўчаць, — сказаў раптам Цім. У голасе яго была загадкавасць.
— Само сабою!
— Дык вось, я і праўда з-за яго гол прапусціў. Як убачыў, так і забыўся пра ўсё, і пра гульню таксама.
— Але чаму?
— А таму, што ён не такі просты, як нам здаецца. Чаму ён не размаўляе ні з кім у сяле? Нават не вітаецца?
— Ну, хочацца так чалавеку. Прывык адзін…
— Ды ў тым і справа, што не адзін! — вырвалася ў Цімы, але адразу ж, нібы спалохаўшыся чагосьці, ён прыкусіў язычок. — Не адзін, а з сабакам, — перавёў усё на жарт. — А калі сур'ёзна, няўжо ты не адчуваеш тут тайны? Чаму ён адзін? Чаму усіх староніцца? Адкуль бярэ грошы? Што ён тут, у нас, увогуле робіць?
Валік паціснуў плячыма.
— Мне гэта зусім не цікава, калі шчыра, — прызнаўся ён.
— А табе не прыходзіць у галаву, што ён тут проста хаваецца? Ад некага ці ад нечага. У яго ўсе панадкі злачынцы. А лепшага месца, каб схавацца і пераседзець небяспеку, чым нашая глуш, і знайсці цяжка.
Валік, канечне, ведаў і раней, што сябра ў яго — выдумляльшчык хоць куды, і калі не стрымліваць яго, не спускаць час ад часу на зямлю, фантазіі яго могуць завесці далёка. Але цяпер нават ён быў уражаны.