Эльф
Шрифт:
Нумерый павярнуўся да другога палоньніка, што ляжаў у пары з выжылым. Ён апусьціў факел ніжэй і асьвятліў яго. Зьдзіўлена ускінуўшы бровы, начальнік варты даў каманду тром сваім падначаленым, якія стаялі непадалёку і безуважна назіралі за працай цесьляроў, падысьці да яго.
Чатыры рымляніна пры сьвятле сваіх паходняў шырока расчыненымі вачамі глядзелі на Арса. Арс спаў, паклаўшы галаву набок. У той момант, калі перасталі чуцца перадсмяротныя гукі пад дошкамі, а ўслед за гэтым знік ціск рымскіх салдат на насьціл, ён, усвядоміўшы, што застаўся жывы, імгненна заснуў. Заснуў ад бясконцай стомленасьці. Гэты сон быў ахоўнай рэакцыяй падлетка на стрэс.
– Гэтага падняць і ў турму. Калі да сьвітаньня выжыве, няхай хто-небудзь іншы, а не я, вырашае ягоны лёс, – Нумерый вырашыў зьняць з сябе адказнасьць за жыцьцё чалавека, які цудам выжыў.
– А з гэтым што рабіць? – стражнік паказаў вастрыём дзіды на другога выжылага гала. – Ён наўрад ці абклемаецца з такімі ранамі, а калі абклемаецца, тады застанецца калекай. І куды яго, калеку, потым падзець?
Нумерый Гней падышоў да параненага. Пры сьвятле паходні зірнуў палоннаму ў твар і дастаў меч з похваў. Паранены гал ўсё зразумеў. Ён, зачыніў вочы, зрабіў павольны выдых, і ў гэты момант начальнік варты прафесыйным рухам дасьведчанага байца перасёк яму шыю, аддзяліўшы гаротную галаву ад тленнага цела.
3
Калі двое салдат паднялі яго з каленяў і па загадзе Цэзара павялі прэч, Ген падумаў, што яго вырашылі забіць асобна, як нявартага знаходзіцца разам са славутымі і дасьведчанымі ваярамі. Але ён памыліўся. Яго зьмясьцілі ў прасторны намёт, у якой не было нічога, акрамя вялікай кучы саломы. Адзін з салдатаў застаўся ля ўваходу, а другі кудысьці сышоў. Праз некаторы час ён прынёс Гену міску густой поліўкі з мясам і гароднінай, а таксама добры кавалак сьвежай аладкі. Ген, ня зьеўшый за дзень ні крошкі, наеўся да адвалу. Разамлеўшы ад сытасьці, ён лёг на салому. Як толькі хлапчук расслабіўся і зачыніў вочы, сон імгненна змарыў яго.
Раніцай усё тыя жа двое легіянераў адвялі Гена у намёт Цэзара.
– Я хачу, каб гэтага хлапчука як мага хутчэй падрыхтавалі да вучобы ў пачатковай школе! – Цэзар ткнуў пальцам у Гена, які стаяў каля ўваходу. – Навучыць хлапчука мове і даць яму ўсе неабходныя для пачатковай школы веды.
– Не разумею, навошта табе гэта трэба, Гай, – Ціт Лябіен зьдзіўлена развёў рукамі. – У пачатковую школу дзеці ідуць з сямі гадоў, а гэтаму зьвераню на выгляд гадоў дзесяць-дванаццаць, і, я ўпэўнены, поўная адсутнасьць элементарных ведаў.
– Трэба паспрабаваць, – мякка сказаў Цэзар, – і я вельмі спадзяюся на тваю дапамогу, Ціт.
– Добра, давай жа, не марудзячы, прыступім да ягонага навучаньня. Да часу прыбыцьця ў Рым будзе ясна, прыдатны ён на што-небудзь ці не. У мяне ёсьць чалавек, які ведае гальскую мову і валодае ведамі, неабходнымі для падрыхтоўкі да навучаньня ў пачатковай школе.
– Ёсьць яшчэ адна просьба, мой сябар. Я не хачу, каб гэта ўсё афішавалася ў Рыме, – Цэзар ўважліва паглядзеў на Гена. – Высьветлілі, як клічуць хлапчука?
– Галы сьцвярджаюць, што яго завуць Ген. Дарэчы, сярод палонных ёсьць ягоны старэйшы брат, да якога, нягледзячы на ягоную маладосьць, астатнія галы ставяцца з вялікай павагай. Яго таксама трэба куды-небудзь уладкаваць? Прайшоўшы навучаньне, ён мог бы стаць выдатным целаахоўнікам роднага брата.
– Не, брат мне не патрэбны. Я вельмі спадзяюся, што тыя галы, якія, па тваіх словах, шануюць яго, выпусьцяць яму кішкі на арэне ў першы жа дзень глядыятарскіх гульняў.
– Ген, – Лябіен зноў паўтарыў імя хлапчука, і той, пачуўшы яго, зыркнуў на легата поглядам зацкаванага ваўчаня.
– Ген, Ген, Ген, – Цэзар нібы спрабаваў імя на смак, – Ген, Ген. З гэтага дня клічьце яго Гаем.
– Ты хочаш даць яму сваё імя? – Ціт Лябіен тэатральна ўскінуў рукі ўверх, закаціў вочы і прамовіў гучным шэптам, – Нябёсы! Куды ж цябе нясе, Цэзар?
Цэзар у адказ толькі ўсьміхнуўся.
– Гаеў дастаткова на прасторах Рэспублікі. Хлапчука неабходна пераапрануць, вымыць, пастрыгчы, клікаць толькі Гаем, прышчапіць манеры, і праз паўгода я прадстаўлю яго ў Рыме як свайго сваяка з глыбокай забітай правінцыі, – Цэзар задаволена ляпнуў сябе па сьцёгнах і ўстаў з фатэлі. – Наконт глыбокай забітай правінцыі я нават нікога не падману. І глядзіце, каб ён ня ўцёк.
Ген ўцякаць не зьбіраўся, бо лічыў, што дзесьці побач знаходзіцца ягоны брат. Ён ня ведаў, што палонных галаў і частку абозу ўжо адправілі ў Рым.
Раніцай наступнага дня Гена было цяжка адрозьніць ад звычайнага рымскага падлетка. Метамарфозы, якія адбываліся зь ім, Ген палічыў экзэкуцыяй, але вынес іх пакорліва. Нават стрыжку, у працэсе якой, цырульнік, які пастрыгаў самога Цэзара, ўзнагародзіў яго кароткай прычоскай, Ген, абураны да глыбіні душы, перанёс спакойна. Затым два легіянера суправадзілі яго да настаўніка Спурыя. З гэтага моманту настаўнік і вучань праводзілі ўвесь час разам, нібы бацька і сын. Навучаньне праходзіла амаль кругласутачна, нават падчас трапезы, і толькі кароткі сон даваў Гену магчымасьць адпачыць ад разумовай нагрузкі, якая звалілася на яго. Спурый апынуўся дабраком, які з першага погляду зразумеў, у якім душэўным стане знаходзіцца давераны яму хлапчук. Калі да яго прывялі Гена, ён цэлую гадзіну размаўляў зь ім на мове галаў і да канца размовы ведаў пра хлапчука амаль усё.
Першы час, калі пачалося навучаньне, Ген з хмурным выглядам адмоўчваўся. Спурый жа лапатаў несьціхаючы ні на хвіліну. Нарэшце Спурыю трапіўся ня проста ўдзячны слухач, а слухач, у абавязкі якога ўваходзіла прыслухоўцца да яго беспярэчна.
– Лес, – паказваў яму Спурый на лес, што павольна праплываў міма калёсаў, тут жа пераводзячы гэтае слова на зразумелую для хлапчука мову.
– Дарога, – Спурый тыкаў пальцам сабе пад ногі і называў гальскі варыянт.
Яго зусім не бянтэжыла маўчаньне Гена. Не чакаючы ягонага адказу, ён называў Гену прадметы, часткі цела і зьявы, тут жа пераводзячы ўсе словы. Ген, вонкава абыякавы, ўбіраў усё, як губка. Так прайшлі тры дні. Па заканчэньні трэцяга дня, ужо засынаючы, Ген задаў Спурыю пытаньне на мове рымлян:
– Дзе мой брат?
Спурый зьлёгку асалапеў. Ён ведаў пра існаваньне брата з першапачатковай размовы з хлапчуком, але лёсам яго і астатніх палонных галаў не цікавіўся.
– Ня ведаю, але заўтра раніцай, калі ты прачнешся, я табе скажу, – адказаў ён разгублена.
Спурый выдатна разумеў, што значыць для хлапчука страта брата. Ён сам страціў малодшага брата, які загінуў у адным з баёў пры пакарэньні Кудлатай Галіі, і боль ад гэтай страты ўсё яшчэ сядзеў стрэмкай у ягоных грудзях. Калі ўспаміны пра брата набягалі мацней, чым звычайна, гэты боль выяўляўся лёгкай дрыготкай у голасе. Дакладна такія жа дрыжыкі ён пачуў у словах Гена, калі той задаў пытаньне пра свайго брата, і ўспрыняў іх як уласныя.