Пагарэльцы
Шрифт:
Бусько. Ось, Хведзя! Якія ў нас ы Дысцыпліна яка! У агонь і воду!!!
Ухватаў. Ну, брат, насмяшыў! Мастак! У пісьменнікі табе трэба падавацца. Цяпер ізноў, кажуць, на камедыі дэфіцыт. А тут жывая камедыя. Ты ж талент, артыст, сатырыст!
Бусько. Была пацеха! Мужыкі і цяпер аж за жываты бяруцца.
Ухватаў. Дык чаго ты хочаш? Ад мяне?
Сілан. Нехарашо пасмяяліся. Праходу няма. Нават ад дзетвары. Аўтарытэт саўсем прапаў. Перацягні
Ухватаў. I што ты тут будзеш рабіць?
Сілан. Што загадаеш, тое і буду.
Бусько. Будзе верны, свой чалавек.
Ухватаў. Дык ён жа не падкаваны…
Сілан. Я? Як гэта не падкаваны? На ўсе чатыры.
Ухватаў. Што такое ён? Хто ён такі? Інжынер? Прафесар? Спецыяліст? Дэгустатар? Дэзінфектар?
Сілан. Ды мне такіх пасад і не трэба.
Бусько. Затое — ідэйны. Ух, які ідэйны!
Сілан. Кіраваць папрабую. Як выдзвіжэнец. Ёсць у мяне на гэта спрыт. Другія ж кіруюць, спраўляюцца.
Ухватаў. I ты кіраваць? А я што буду рабіць?
Сілан. Таксама кіраваць.
Бусько. Ты, Хведзька, Хведар Паўлавіч, будзеш намі кіраваць, а мы — другімі!.. Пад тваім кіраўніцтвам. Будзем выконваць тваю жалезную волю і ўказанні.
Ухватаў. Дык ён жа будзе мяне павучаць… А?
Бусько (Сілану). Будзеш?
Сілан. Другіх буду…
Бусько. Без цього нэ можэ!
Сілан. А цябе… Язык адкушу і выплюну.
Бусько. I не пікнем! Ты знаеш, якога прынцыпу мы зараз трымацца будзем? Па дарозе сюды інтэлігент падказаў. Галава! Акулярчыкі проста на носе прыляпіў. Кажа: «Цяпер, кажа, не думай. Падумаў? Маўчы, не гавары. Сказаў? То не пішы. А калі напісаў, то хоць не падпісвай. А падпісаў? То тут жа бяжы і сам кайся, прызнавай памылкі». Так што, калі што якое — прыбяжым. Калі выпадак які,
Ухватаў. Ніякіх выпадкаў не прызнаю.
Бусько. Ясна?
Сілан. Строга!
Ухватаў. Курыш?
Сілан. Куру.
Ухватаў. Кінеш?
Сілан. А навошта?
Бусько. Кіне!
Сілан. Кіну!
Ухватаў. П’еш?
Сілан. П-п-п'ю… Неахвотна!
Ухватаў. Кінеш?
Сілан. Калі будзе такое ўказанне…
Ухватаў. Баб чужых любіш? Толькі не хлусі.
Сілан. Пархвенаўна не дазваляе…
Бусько. Маральна ўстойлівы элемент.
Ухватаў. У гурток па вывучэнню…
Сілан (перапыняе). Хадзіў,
Ухватаў. Ну куды ж цябе? (Доўга разглядае Сілана, як бы ацэньваючы яго вартасці.)
Сілан. А ўжо куды хочаш, куды пашлеш. Старшым куды пашлеш. Буду старацца.
А далей адбываецца такая пантаміма. Хведар Паўлавіч ходзіць па пакоі і мысліць. Раіцца з самім сабой. Зробіць некалькі крокаў і спыняецца. За ім следуюць Бусько і Сілан.
Нарэшце Хведар Паўлавіч спыніўся, азірнуўся на іх, суровы, сярдзіты. Бусько і Сілан жэстамі супакойваюць яго. Хведар Паўлавіч махнуў рукой — загадаў — сядзьце! Яны паслухмяна селі. Як школьнікі.
Ухватаў (ацаніўшы паслухмянасць). Выканаўцы! Глядзіце ў мяне!!!
Бусько. Хведар Паўлавіч! Будзьце ўпэўнены!
Сілан. Не сумнявайся!
Вярнулася Рая. Радасная, узрушаная.
Рая. Федзя! Ты не знаеш, які фурор! Паглядзеў бы ты на Фаню! Якія ў яе былі вочы! Во! Такія вочы! Там на нашым двары быў цэлы мітынг. Яны ўсе хацелі сюды прыехаць. Толькі мама… Ты не знаеш нашу маму? Яна сказала: «I чаго вы паднялі такі вэрхал? Я так і знала: мая Рая радзілася пад зоркай. Ну і што?»
Ухватаў. Пад якой зоркай?
Рая. Адкуль я ведаю. Яна так сказала. Што ты хочаш? Гэта ж мая мама. Відаць, пад чырвонай. Яны так рады. Усе.
Ухватаў. А дачка дзе?
Рая. Яны не аддалі мне Свету. Яны чуць не падзялілі яе на шматкі. Яны ўсе яе так палюбілі!
Ухватаў. Цяпер нас будуць любіць!.. (Бярэ схаваную паўлітэрку, налівае ў шклянку. Звяртаецца да Бусько і Сілана.) Будзеце?
Сілан. Як загадаеце.
Бусько. Да гроба.
Ухватаў. Што? Любіць ці піць?
Бусько. I піць, і любіць! Да гроба.
Ухватаў. Да гроба дык да гроба! А там — напляваць!
Бусько. Малавата…
Ухватаў. Сваю трэба насіць.
Бусько. Ёсць! Носім! (Падміргнуў Сілану, і той дастае з шабеты бутэльку.)
Сілан. Учора самагоншчыка застукалі. Рэквізавалі. Акт саставілі і… (Усміхаецца.) Разбілі… вось.