Тры таварышы
Шрифт:
Раптам мяне паклікалі:
— Тэлефон!
Я павярнуўся.
— Тэлефон. Я пайду.
Лекар падскочыў.
— Не, я. Я лепш распытаю яго. Заставайцеся тут. Нічога не прадпрымайце. Я зараз жа вярнуся.
Я сеў каля пасцелі Пат.
— Пат, — ціха прамовіў я, — мы ўсе тут. Мы зробім усё. З табой нічога не здарыцца. З табой не павінна нічога здарыцца. Ужо прафесар размаўляе з доктарам. Ён нам усё раскажа. Заўтра, напэўна, ён прыедзе сам. Ён дапаможа табе. Ты выздаравееш. Чаму ты мне ніколі ні слова не казала, што ты хворая? Не страшна, што ты крыху страціла крыві, Пат. Мы вернем яе табе, Пат. Кёстэр знайшоў прафесара. Цяпер усё
Лекар вярнуўся.
— Гэта быў не прафесар.
Я ўстаў.
— Гэта быў ваш сябар Ленц.
— Кёстэр не знайшоў яго?
— Знайшоў. І той сказаў, што рабіць. Ваш сябар Ленц перадаў мне ўсё па тэлефоне. Усё ясна і нават правільна. Ваш сябар Ленц — лекар?
— Не. Ён хацеў стаць ім. А Кёстэр?
Лекар глянуў на мяне.
— Ленц сказаў, што Кёстэр паехаў некалькі хвілін назад. З прафесарам.
Мне трэба было да нечага прыхінуцца.
— Ота, — сказаў я.
— Так, — дадаў лекар. — Толькі адно ён пераблытаў. Ён думае, што яны праз пару гадзін дабяруцца сюды. Я ведаю гэтую дарогу. Нават пры хуткай яздзе — не менш трох гадзін. Ва ўсякім разе…
— Доктар, — сказаў я, — вы можаце паверыць. Калі ён гаворыць: дзве гадзіны, то праз дзве гадзіны будзе тут.
— Гэта немагчыма. Шмат паваротаў, ноч.
— Паглядзім, — сказаў я.
— Ва ўсякім разе… добра, што ён прыедзе.
Я не мог больш трываць. Я выйшаў на вуліцу. Наваколле зацягнулася туманам. Удалечыні шумела мора. З дрэваў капала. Я азірнуўся. Я ўжо быў не адзінокі. За гарызонтам на поўдзень роў матор. За туманамі па бліскучых дарогах імчала дапамога, фары плявалі святлом, шыны свісталі, дзве рукі сталёва трымалі руль, пара вачэй свідравала змрок, холадна, упэўнена: вочы майго сябра…
Пазней Жафэ мне расказаў, як яны ехалі. Кёстэр адразу пасля майго званка тэлефанаваў Ленцу, каб той быў напагатове. Потым ён забраў «Карла», і яны з Ленцам паімчаліся ў клініку Жафэ. Сястра выказала меркаванне, што прафесар пайшоў вячэраць. Кёстэр пачуў ад яе шэраг назваў рэстаранаў, дзе ён мог быць цяпер. Кёстэр паехаў. Ён парушаў правілы руху, ён не звяртаў увагі на перапуджаных паліцэйскіх. Ён гнаў машыну, як стаенніка, па запруджанай вуліцы. У чацвёртым рэстаране ён знайшоў прафесара. Жафэ адразу зразумеў, пра каго ідзе гаворка. Ён пакінуў яду і пайшоў з ім. Яны паехалі да прафесара на кватэру, каб узяць неабходныя рэчы. Гэта быў адзіны ўчастак, дзе Кёстэр ехаў хоць і хутка, але не парушаючы правілаў. Ён не хацеў без пары пужаць доктара. Па дарозе Жафэ спытаў, дзе ляжыць Пат. Кёстэр назваў месца на адлегласці сарака кіламетраў. Трэба было, каб прафесар сеў у машыну. Усё астатняе потым пойдзе само сабой. Пакуль Жафэ пакаваў сваю сумку, ён тлумачыў Ленцу, што трэба сказаць па талефоне. Потым ён сеў да Кёстэра ў машыну.
— Гэта небяспечна? — спытаў Кёстэр.
— Так, — сказаў Жафэ.
У гэты момант «Карл» ператварыўся ў белую здань. Ён зрабіў рывок і паімчаў. Ён праціскаўся паміж машын, ён імчаў супроць усіх па вуліцах з аднабаковым рухам, ён шукаў самы кароткі шлях з горада.
— Вы звар'яцелі? — закрычаў прафесар.
Кёстэр абмінуў высокі бампер аўтобуса, на момант збавіў газ. Потым матор зноў зароў.
— Едзьце павольней, — крычаў лекар. — Якая карысць трапіць у аварыю?
— Не трапім.
— Пры такой яздзе — праз дзве хвіліны.
Кёстэр кінуў машыну ўлева, аб'язджаючы трамвай.
— Мы не трапім у аварыю. — Цяпер перад ім была шаша. Ён зірнуў на лекара. — Я сам ведаю, што вы нам патрэбны
— Але якая карысць ад гэтай гонкі! Вы выйграеце некалькі хвілін.
— Не, — сказаў Кёстэр, ухіляючыся ад сутыкнення з грузавіком, нагружаным каменнем. — Нам трэба праехаць яшчэ дзвесце сорак кіламетраў.
— Што?
— Праўда… — Машына прабіралася паміж паштовым аўтамабілем і аўтобусам. — Я проста не хацеў гаварыць вам раней.
— Гэта было б усё роўна, — прабурчаў Жафэ. — Мая дапамога не залежыць ад адлегласці. Едзьце на вакзал. Па чыгунцы мы дабяромся хутчэй.
— Не, — Кёстэр выбраўся ў прыгарад. Вецер зрываў у яго словы з вуснаў. — Я ўжо ведаю… цягнік спазняецца… — Ён яшчэ раз зірнуў на Жафэ, і лекар, відаць, нешта заўважыў у яго твары.
— Божа, — прамармытаў ён. — Ваша сяброўка?
Кёстэр пахітаў галавой. Ён ужо не адказваў. Мінулі дачны пасёлак. Кёстэр выехаў на роўную дарогу. Цяпер машына імчала на поўнай хуткасці. Лекар скурчыўся за вузкім ветравым шклом. Кёстэр падаў яму свой скураны шлем. Бесперапынна гудзела сірэна. Лясы вярталі яе рык назад. Толькі ў вёсках, калі ўжо інакш нельга было, Кёстэр збаўляў хуткасць. На машыне не было глушыцеля. Грамавым рэхам аддаваўся гул матора паміж сценамі дамоў, якія змыкаліся за ім і ляскаталі, як палатно пад ветрам. «Карл» праносіўся між імі, асвятляючы іх на імгненне бледным святлом фараў, і зноў угрызаўся ў ноч ікламі промняў.
Колы рыпелі, шыпелі, вылі, свісталі — матор выдаваў цяпер усю моц, якую меў. Кёстэр нахіліўся над рулём, яго цела ператварылася ў вялізнае вуха, у фільтр, які прасейваў гул і свіст на зразумелыя яму шумы і які гатовы быў вылавіць самы нязначны пабочны шум, любы падазроны скрып ці шоргат, што пагражалі аварыяй і смерцю. Шаша стала мокрай. На гліністай дарозе машына віхляла і падскоквала. Кёстэру давялося знізіць хуткасць. Павароты патрабавалі яшчэ большага напружання. Кёстэр кіраваў ужо не так з дапамогай розуму, як інстынкту. Фары высвечвалі павароты толькі напалову. У той момант, калі машына паварочвала, дарогі відаць не было. Пражэктар-шукальнік не дапамагаў, прамень быў занадта тонкі. Лекар маўчаў. Раптам паветра перад фарамі завіхрылася, яно афарбавалася ў бледна-серабрысты колер, з'явіліся стракатыя клубы. Гэта быў адзіны момант, калі Жафэ пачуў лаянку Кёстэра. Праз хвіліну яны былі ў густым тумане.
Кёстэр пераключыў фары на малое святло. Яны плылі ў ваце, міма праносіліся цені, дрэвы, невыразныя сілуэты ў малочным моры, шашы больш не было, толькі выпадак і прыблізнасць, плямы, якія вырасталі і знікалі ў рыку матора.
Калі яны праз дзесяць хвілін выбраліся з машыны, твар Кёстэра выглядаў запалым. Ён зірнуў на Жафэ і штосьці прамармытаў. Потым ён даў поўны газ… насуплены, халодны і зноў упэўнены ў сабе.
У пакоі панавала ліпкая цеплыня, гнятучая, як свінец.
— Не перастае? — спытаўся я.
— Не, — адказаў лекар.
Пат зірнула на мяне. Я паспрабаваў усміхнуцца ёй. Атрымалася грымаса.
— Яшчэ паўгадзіны, — сказаў я.
Лекар ускінуў позірк на мяне.
— Яшчэ паўтары гадзіны, калі не дзве. Ідзе дождж.
Кроплі з ціхім шоргатам падалі на лісце і кусты ў садзе. Аслеплымі вачыма я ўзіраўся ў цемру. Колькі часу прайшло, як мы ўставалі ўначы і масціліся паміж ляўкоямі і рэзедой і Пат напявала дзіцячыя песенькі? Ці даўно тое было, калі дарога блішчала ў белым сонечным святле і Пат бегла паміж кустоў, падобная да гнуткага звярка?