Учебник языка эсперанто. Основной курс
Шрифт:
5-10. Суффикс – ul- означает лицо, характеризующееся определённым свойством: junulo ‘юноша’, milionulo ‘миллионер’, profesiulo ‘профессионал’, belulino ‘красавица’, sama^gulo ‘ровесник’, multinfanulino ‘многодетная мать’.
5-11. Суффикс – an-
5-12. Приставка ge- означает совместность лиц обоего пола: patro + patrino = gepatroj ‘отец + мать = родители’, filo(j) filino(j) = gefiloj. Если в данной ситуации принадлежность упоминаемых лиц к разным полам несущественна, то приставка ge- может опускаться: La instruisto petas la lernantojn (= gelernantojn) respondi al liaj demandoj.
5-13. Приставки и суффиксы могут играть роль корней и образовывать новые слова: ano ‘член (коллектива)’, ‘житель’, ‘последователь’, mala ‘противоположный’, eta ‘маленький’ – etulo ‘малыш’ – etulino ‘малышка’, ree ‘опять’, ‘снова’.
— Kiel vi fartas, geamikoj?
— Dankon, bonege!
— Mi estas tre ^goja. Anatolo, kiomjaraj estas viaj gefamilianoj?
— La plej a^ga el ni estas mia avino. ^Si havas ^cirka sesdek jarojn. La patro estas pli a^ga, ol la patrino. Mi estas la plej juna el niaj gefamilianoj.
— Nina, mi petas vin rakonti pri via patro.
— Mia patro laboras kiel elektristo. Matene li iras en la uzinon kaj laboras tie ^gis la dek-sepa horo. Post tio li revenas hejmen. Dum tuta sia vivo li laboris en la sama uzino.
— Andreo, kia estas via fratino?
— ^Si estas bela, sa^ga junulino kun bluaj okuloj kaj blondaj haroj. ^Sia nomo estas Olga. Anta nelonge ^si finis universitaton kaj nun ^si lo^gas kun sia edzo en alia urbo. Tial ni skribas leterojn unu al la alia. ^Si skribas, ke ili vivas bone. Ili laboras kiel komputistoj.
— Kamarado Novikov, ^cu vi havas infanojn?
— Jes, mi havas filon. Li estas sana kaj forta etulo kun grandaj belaj okuloj. Li ^cion komprenas, sed dume li ankora ne parolas. Se li estus kelkajn monatojn pli a^ga, li, certe, jam parolus.
5.1. Что означают следующие слова?
Radiouzino; novulo; aktivulo; jubileulo; dujarulo; modulino; bluokululo; gejunuloj; internaciisto; direktorino; direktoredzino; direktorinedzo; papereto; petegi; kol^hozano; ^juriano; aliplanedano; samklasano; malanta; duonhoro; triope; kelkoble pli; reformi; ^gisvivi; alfari; alivorte; antadiri; ^cirkairi; dumviva; ellabori; kunulo; tiea; pridemandi; postskribo; petskribo; patronomo; okulharoj; hejmsidulo; patrina; urbo-heroo; trijara; triajara.
5.2.
patroj kaj filoj; anta tri tagoj; ^cirka la urbo; havi ^cirka cent rublojn; eliri el la hejmo; reveni hejmen; li estas la plej forta el ni; post la laboro; fini post unu horo; sidi sur ^cevalo; ^gis la fino; ^ce la filo; domo kun na eta^goj; tio estas al vi de mi; informi per telegramo; multo da amikoj; veni por longa tempo; inter kvar muroj; dum matenoj; forta pri matematiko; specialisto pri fiziko; certa pri ^sia alveno; ^goji pri letero; kontrolo de medicinistoj pri malsanuloj; lekcio du horojn longa; filino dek kvar jarojn a^ga; ira-revena bileto.
5.3. Переведите фразы:
Kiu vivos, tiu vidos.
Kion vi volas, tion vi povas.
Kia edzino, tia edzo.
Kiom da demandoj, tiom da respondoj.
Kie estas sano, tie estas belo.
De kie vi venas, tien vi revenas.
Tio estas certa, kiel duoble du estas kvar.
Unu malsa^gulo povas fari tiel multe da demandoj, ke ilin ne povos respondi dek sa^geguloj.
Kiu ne iras antaen, iras malantaen (V. G. Belinskij).
Tia estas la vivo.
La vivo instruas nur tiujn, kiuj ^gin lernas (V. O. Klu^cevskij).
Kaj la vivo estas bona, kaj vivi estas bone (V. V. Majakovskij).
Estas pli facile fari pli multe, ol la samon.
Pli bone esti juna avo, ol maljuna patro.
Unu sa^go estas bona, du estas pli bonaj.
Li ne estas el la plej grandaj sa^guloj.
Li faris sian kaj lian laborojn.
Kiam vi ellernis Esperanton?
– Tiam mi estis ankora studento de la unua jaro.
Mi lernis Esperanton dum tri monatoj, poste mi skribis samtempe ^cirka dek leterojn al geesperantistoj kaj tial mi havis kelkajn leter-amikojn; kvar el ili skribas al mi ^gis nun.
Sa^go estas antavido (Terenco).
Kial vi ree telefonis al mi?
– Kun vi tre volus paroli pri la laboro de la Esperanto-klubo redakcianino, kies familinomo estas Vasiljeva.
^Si diris, ke necesas veni morga tage, sed plej bone jam matene.
– Kien?
– En la redakcion de la vespera gazeto:
la kabineto de Galina Aleksandrovna estas en la kvina eta^go.
Mi tute ne komprenas tion.
Mi ne tute komprenas tion.
La tempo venos – ni ^cion komprenos.
Estas bone, se hundo estas amiko, sed malbone, se amiko estas hundo.
Cent amikoj estas malmulte, unu malamiko estas multe.
Duona amiko estas anka duona malamiko.
Estas necese multe lerni por kompreni, ke vi scias malmulte (M. Montaigne/Montenj).
Scio estas forto (F. Bacon/Bekon).
Amiko de amiko estas anka amiko.
^Cio havas finon.
5.4. Переведите на эсперанто:
Мой отец – рабочий.
Ему 48 лет.