Учебник языка эсперанто
Шрифт:
в) употребляется в конструкциях, которые в предложениях выступают как обстоятельства, выражая меру времени (kusxi du horojn, malsani du monatojn), меру расстояния (iri du kilometrojn), меру стоимости (kosti du rublojn), меру веса (pezi du kilogramojn);
г) иногда может заменять предлоги, если при этом смысл остается ясным; примеры, связанные с обозначением направления движения к цели, даны выше; кроме того: Mi venos la kvinan de majo (= en la kvina de majo); Mi dankas (demandas, instruas, rigardas) vin (= al vi); Mi dormis (instruis, iris, kuris, laboris, lernis, parolis, restis) sep horojn (= dum sep horoj), la tutan tagon (= dum la tuta tago); Mi forgesis (petis, gxojis, certis, dankis) vian alvenon (= pri via alveno); Li kuris tri kilometrojn (= tra tri kilometroj); Li estas kvardek jarojn agxa (= agxa je kvardek jaroj), kelkajn monatojn (= je kelkaj monatoj) pli agxa ol mi; Mi venis du horojn pli frue (= je du horoj pli frue).
Гораздо
Формы с винительным падежом короче и динамичнее, формы с предлогом - точнее и употребляются в более официальном стиле.
При обозначении времени в часах предлог je не заменяется винительным падежом: Mi venas je la sepa horo vespere.
Следует избегать скопления слов в винительном падеже при одном глаголе: Mi rigardis filmon dum du horoj (а не *Mi rigardis filmon du horojn); Mi sciigis sxin pri tio или Mi sciigis tion al sxi (а не *Mi sciigis sxin tion).
Если имя собственное оканчивается на гласный, то в винительном падеже к нему добавляется окончание -n, если на согласный, то -on: Mi trovis en la cxambro Borison, Arkadij-on kaj Zoja-n.
7-7. При однородных формах глагола подлежащее обычно не повторяется: Mi levis min, matenmangxis, prenis la lernolibrojn kaj eliris el la hejmo.
Словоупотребление
7-8. Слово mono <деньги> обычно употребляется в единственном числе: Ne tiel bone estas havi monon, kiel malbone estas ne havi gxin.
7-9. Дни недели: lundo <понедельник>, mardo <вторник>, merkredo <среда>, jxauxdo <четверг>, vendredo <пятница>, sabato <суббота>, dimancxo <воскресенье>. С названиями дней недели определенный артикль la обычно не употребляется.
Текст
Matene en tramo
– Bonan matenon, Nikolao! Kial vi estas tiel rugxa?
– Cxar mi postkuris la tramon kaj apenaux sukcesis ensalti gxin lastmomente.
– Cxu vi levis vin malfrue?
– Jes. Hieraux mi studis lernolibron gxisnokte, tial enlitigxis tre malfrue. Kaj hodiaux mi malfermas la okulojn - diablo prenu! Restas nur kvaronhoro! Mi tuj surpiedigxis, subakvigis la kapon, lavis min kaj samtempe rapide brosis la dentojn, vestis min kaj elkuris el la hejmo sen kombi la harojn, ecx monon por la matenmangxo forgesis.
– Nu, ne gravas! Mi kunprenis suficxe da mono: matenmangxo en nia studenta bufedejo kostas ne pli ol 50 kopekojn. Interalie, mi ricevis ankorauxfoje alilandan leteron en Esperanto.
– El kiu lando?
– Pensu nur - gxi venis el la malproksimega Auxstralio! El alia parto de la mondo!
– Cxu? Vere, tre malproksima loko!
– En la koverto trovigxis priskribo de Melburno kaj cxarma bildkarto: multaj homoj - viroj kaj junulinoj - rikoltas sur kampo.
– Kie estas la letero?
– Hejme. Mi montros gxin al vi, se vi havas deziron.
– Mi cxiam deziras koni interesajn objektojn. Kiam vi alportos tiun cxi leteron?
– Marde aux merkrede aux alitempe.
– Tio estas bona. Mi antauxdankas vin. Sed mi gxis nun ne ricevis respondon el Japanio. Mi interesigxis cxe mia leter-amiko pri japaniaj televidiloj - necesas rekoni, ke ili estas tre bonaj kaj pezas malmulte.
– Mi pensas, ke li nepre respondos - tuj kiam li havos necesajn informojn.
– Jen la universitato. Sed antaux ni multas pasagxeroj. Tial ni proksimigxu al la elirejo kaj rapidu eltramigxi!
Задания
7.1. Что означают следующие слова?
parteto grandegulo gastejo gefratoj leterportisto sekretigi plibonigi fotilo duonjara duobligi rerakonti antauxhieraux kelkcent multvorta alproksimigxi senharigxi restu surstrate tutmonda malkara unufoje unuafoje lastfoje jarkvino trafari samlandano alivesti sin demeti subteksto subpieda sube tranokti malsukcesi cxeesti cxiopova cxirkauxpreni enigi kunigi nedeviga nepra jese interkompreno gxustatempulo lavmasxino laborloko cxevalkurejo
7.2. Переведите сочетания:
de la kapo gxis la piedoj rigardu sub la piedojn temperaturo sub nulo en sabato kun lia subskribo priparoli dum tagmangxo unu fojon por cxiam per unu fojo konoj de lernantoj pri la historio malsana je la piedoj gxis kie? fenestro al la strato enamigxi al pliagxulo aligxi al Esperanto-klubo la plej bela el la virinoj veni por vidi vin kinejo kun mil lokoj dekduo da kovertoj levi sin de la tablo resti sen mono nokto sen dormo iri tra la strato antaux kelkaj minutoj tio estis cxirkaux dimancxo proksimigxo celen labori tage-nokte
7.3. Переведите фразы:
Kio nin ne interesas, tion ni tuj forgesas. La "tuj" de sinjoroj estas multe da horoj. Ni interesigxas pri homoj, kiam ili interesigxas pri ni (Publius Syrus/SIrus). Tempo estas mono (B. Franklin). Li havas pli da mono, ol li povas kalkuli. Ricxulo ne scias, kiu estas lia amiko. La homo estas tio, kio li estas, sed ne tio, kio li estis. Kiam la vino eniras, la sagxo eliras. Apenaux lin portas la piedoj. La vesto, kiun vi ne havas, vin ne varmigas. Se vi amas preni, amu nepre redoni. Ne cxiam diru tion, kion vi scias, sed cxiam sciu, kion vi diras. Kia gasto, tia gastigo. Mi ne estas tiel ricxa, por ke mi acxetu malkarajn objektojn. Multfoje povas ami la homo, sed nur unufoje li amas (A. I. Kuprin). Cxi tio restu inter ni! Pli bona estas malgranda "jen prenu!", ol granda "morgaux venu!". Por esti bona instruisto, necesas ami tion, kion vi instruas, kaj tiujn, kiujn vi instruas (V. O. Klucxevskij). Vivu kun la homoj tiel, ke viaj amikoj ne estigxu malamikoj, sed ke malamikoj estigxu amikoj (Pitagoro). Vivi sen virinoj estas same malfacile, kiel kun virinoj (Aristofano). Viro devas preni edzinon, kiu havu duonon de lia agxo plus sep jarojn. Se la homo ne enamigxis gxis kvardek jaroj, prefere li ne enamigxu ankaux poste (B. Shaw/Sxo). Se du homoj faras ecx tute saman laboron, rezulto ne estos sama. Ne suficxas fari bonon, necesas ankoraux fari gxin bone (D. Diderot/DidrO). Kiu pli frue venas, pli bonan lokon prenas. Kiu venis post la mangxo, restas sen mangxo. Cxio sia estas plej cxarma. Esperanto estas la plej facila lingvo.
7.4. Переведите на эсперанто:
Вчера я встал рано, почистил зубы, умылся и оделся. После завтрака я сложил учебники в портфель и вышел из дому. Через четверть часа троллейбус был уже вблизи университета. Я пришел за пять минут до занятий. В течение двух часов у нас была важная лекция по истории, а затем - практические занятия по физике и математике. Я пообедал в студенческой столовой и пошел в библиотеку. Полтора часа я занимался спортом. Дома я поужинал и сел читать такой интересный роман, что даже забыл про телевидение. В половине двенадцатого я лег спать.