Зацюканы апостал
Шрифт:
Тата. Звычайнаму розуму не пад сілу зразумець тваю беспрынцыпнасць. (Крычыць.) Суіснаваць? Я… Я не згодзен! I зноў дробныя скандальчыкі, спрэчкі, так сказаць, лакальныя войны? Не! Не згодзен!
Мама. Што? Разрыў? О’кэй! Хоць зараз! Я даўно гэтага чакала. Я даўно заўважыла гэту тваю тэндэнцыю. Але запомні: дзеці застануцца са мной!
Тата. Ну, мы яшчэ пабачым, за кім пойдуць дзеці.
Званок. Мама ідзе і адчыняе дзверы. Упускае
Дачка. Во ён! Не хацеў ісці дамоў.
Мама. Ну, што ты там натварыў, разбойнік?
Сын. Нічога я не натварыў.
Мама (тату). Во ён, твой любімчык. Яшчэ і хлусіць. (Сыну.) Ты чаму задзіраешся з хлопчыкамі? За што пабіў Мухамеда?
Тата. Ты не спяшайся абвінавачваць. Зараз міжнародная камісія разбярэцца — быў гэта акт агрэсіі ці самаабарона. Раскажы ўсё па парадку, што здарылася!
Сын. А што здарылася?
Мама. Ён яшчэ пытаецца, што здарылася!
Сын (ён ужо разгарнуў кнігу, чытае). «I суд быў незвычайны: некалькі сот матросаў і гандляроў разбіралі справу вялікага Сакрата. Судзілі доўга і шумна. Нарэшце аднадушна прызналі яго філасофскае вучэнне няправільным і прыгаварылі да пакарання смерцю».
Мама. Ты не хітруй!
Тата. Сын мой! «Не утомляй ожиданием очей нуждающихся». Крывавая бітва з Мухамедам была?
Сын. Была. Ён яе і пачаў.
Тата. Во і раскажы, з чаго пачалося.
Сын. Там, на двары, сабраліся ўсе нашы. Гушкалка ў нас адна. I яны ўсе захапілі месцы. А мне месца няма Яны гушкаюцца, а я так стаю. То на адной назе, то на другой. Хіба не крыўдна? Мне што, бог не даў месца пад сонцам?
Тата. Калі бог не дае, то яго трэба ўзяць самому!
Сын. Я што, горшы за тую Полі!
Тата. Якую Полі?
Дачка. Не ведаеш? У яе трэці тата — француз!
Тата. Ага, ясна. I як далей разгортваліся падзеі?
Дачка. Тады ўсе прагаласавалі, што наш малыш таксама мае права на месца. I ён заняў месца Полі.
Мама. Ну, а далей? Чаму ты пабіўся з Мухамедам?
Сын. Мухамед сказаў, што гэта не па–джэнтльменску, што я — захопнік. А я законна ж?
Тата. Законна! I што далей?
Сын. А Мухамед тады пачаў рычаць і махаць рукамі. I пераманіў усіх хлопцаў на свой бок.
Дачка. I малыш астаўся тады ў гушкалцы адзін.
Сын. А Мухамед узяў камень і…
Мама. Ударыў?! Каменем?
Дачка. Не. Ён паклаў камень пад гушкалку, каб яна не гушкалася. Сюды трошкі гушканецца, а туды — не.
Тата.
Дачка. А Полі раве як недарэзаная.
Мама. Якая Полі?
Тата, сын, дачка (хорам). У якой трэці тата — француз!
Мама. Так.
Сын. А Мухамед кідае лозунгі: «Прэч з гушкалкі!», «Прэч!» I яшчэ пагражае: «Усё роўна перакулю!» Узяў палку…
Тата. Хто? Мухамед?
Сын. А то хто ж?
Мама. I палку…
Сын. Пачаў падкладваць пад гушкалку…
Тата. А ты што?
Сын. I калі ён нагнуўся, каб перакуліць, я ўзяў і трахнуў яму ў нос.
Мама. А навошта ты трахнуў? Ты што, не мог паскардзіцца на яго?
Сын. Навошта?
Мама. Яго пакаралі б, і вінаватым быў бы ён.
Сын. Вялікая мне радасць — ісці скардзіцца пасля таго, як ён мяне перакуліць.
Мама. Ты першы нанёс удар. (Тату.) Во тваё выхаванне!..
Тата. Але бойка была непазбежная. Пытанне іменна ў тым, хто першы нанясе ўдар. Малыш правёў прэвентыўную аперацыю. А што далей?
Сын. Ён мяне таксама ўдарыў. Потым мы схапіліся, потым пакаціліся, потым ён наступіў на вуха і адарваў. Во! (Паказвае сваю шапку.)
Дачка. А ў Мухамеда — кроў з носа.
Тата. Значыць, ты пацярпеў матэрыяльныя страты!
Мама. Як можна так абыякава, калі тут сапраўднае хуліганства?
Тата. Самаабарона. (Сыну.) I чым усё скончылася?
Дачка. Усе разбегліся. А Полі і цяпер плача.
Мама. Гэта чорт ведае што творыцца. Ты дзе, сын, вырас?
Сын (нібы ўспамінае). Дзе я вырас?.. Вырас я, мама, якраз на мяжы, якраз у свежай баразне паміж мінулым і будучым. Плуг гісторыі хутка заарэ гэтую баразну. Але я, мама, яшчэ не вырас. Я толькі пасеяны. Я яшчэ расту. Я вырасту! Расту ў атмасферы вашых буйных скандалаў і дробных інтарэсаў. (Ён нібы чытае па памяці.) Мінуўшчына, увекавечаная ў кнігах (паказвае на паліцы), уяўляецца мне мешанінаю з гразі і крыві, несправядлівасці і крыўд… Вы прыслухайцеся да гэтых кніг. Колькі енкаў, колькі стогну, колькі жальбы… (Нібы, прыслухоўваецца.) Ці–ш–ш… I кнігі, кожная з іх — гэта абеліск… Абеліскі светлым марам, светламу розуму, светлым надзеям. (Пералічвае кнігі.) Дабраце, спагадзе. Маленькім блізнятам — чысціні і наіўнасці. Які пачэсны могільнік! Так што я не толькі ваша дзіця, я — дзіця гісторыі, дзіця гэтых кніг…