Зацюканы апостал
Шрифт:
Дачка. Уй, мама! Ты такая прыгожая стала!
Сын. Мама! Расталкуй мне, калі ласка. Вот ты дзве гадзіны мазалася, прычэсвалася, фарбавалася… Ты зусім другая стала. Для чаго ўсё гэта?
Мама. Твая мама хоча быць маладой. Хіба ты не хочаш, каб твая мама была маладзейшая і прыгажэйшая?
Сын. Во дзіва! Мама хоча быць маладой, а я хачу быць старэйшым… Я хачу, каб мая мама была такой, якая ёсць на самай справе. Не горшая і не лепшая. Мам жа не выбіраюць. Якую бог пашле. Толькі, мне здаецца, было б карысней, каб ты гэтыя дзве гадзіны праседзела тут, поруч са мной і з гэтымі разумнымі
Мама. На ўсё свой час. Ты што? Не хочаш, каб твая мама падабалася?
Сын. Каму?
Мама. Усім.
Сын. Усім?
Мама. Ну, так, усім.
Сын. Усім — гэта многа. Гэта — нікому. Лепей аднаму. Напрыклад, пастарайся падабацца нашаму тату.
Мама (холадна). Гэта ўжо не твая справа. Не сунь нос, куды не трэба.
Сын. Ну, во… Звычайна гэтым канчаюць усе творчыя дыскусіі.
Мама. Ты ўсё–такі паганенькі прахіндзейчык.
Сын. Ма–а–ма! Ты не крыўдуй на мяне. Слухай, мама, з табой жа я шчыра. Як з мамай. А з кім жа яшчэ? Я што падумаў, тое і сказаў. Калі не так, ты навучы.
Мама. Вось іменна — не тое і не так. Дочка! Забяры яго!
Сын. Мама, ты ж мяне на месяц замуравала. Месяца яшчэ не прайшло.
Мама. Ну і скажы дзякуй, што раней выпускаю.
Сын. Дачакаўся амністыі. (Неахвотна спускаецца з лесачак.) Ды мне там сумна з дзецьмі. Мне цікава з дарослымі. Бо я хачу быць дарослым, і я буду дарослым. Дзяцінства рана ці позна кончыцца. А наперадзе — жыццё… I потым — праз дваццаць мінут па тэлевізары выступае палітычны каментатар. А ты ж ведаеш, што я не магу яго прапусціць. Ён мудры, і мне з ім весела.
Мама. Праз дваццаць мінут і прыйдзеш.
Сын. Ну, што ж, сястра! На свежае паветра! Там вольны дух! Там свабода!
Мама. Я табе дам «свабода»! Глядзі, не задзірайся ні з кім.
Сын (уздыхнуў). Свабода ў рамках законнасці.
Мама. Нахапаўся пустых фраз.
Сын. Іх дарослыя прыдумалі. (Скача на адной назе, нібы гуляе ў класы. Ён жа яшчэ дзіця.)
Мама зноў нецярпліва глянула на гадзіннік. Гэту нецярплівасць прыкмеціў сын. Сам сабе падміргнуў.
Мама. Дачушка! Што ты там корпаешся? Ты перамерала ўжо сем адзежак. Як баранеса фон Клаўзен.
Дачка. Я ўжо гатова. Я зараз. Малыш! За мной!
Сын. Калі яна баранеса фон Клаўзен, то я — барон Мюнхаўзен. Бяру сябе за каўнер і выкідваю вон. (Разыгрывае пантаміму, нібы нехта яго выкідвае, а ён супраціўляецца, вылузваецца. Але нарэшце апынуўся ў калідоры.)
Дачка. Мама, наш малыш часам бывае ўедлівы, але… ён жа вельмі–вельмі разумны. Нават мудры. Праўда? Я нават не магу на яго доўга злавацца.
Сын (з калідора). «Множество мудрых — спасенье миру. И царь разумный — благосостоянне народа». Са–ла–мон!
Дачка. А яшчэ?
Сын (стаіць на парозе). «Через мудрость я буду иметь славу в народе и честь перед старейшими, будучи юношею. Окажусь
Дачка. Ну, што ты скажаш, мама?
Мама. Біблію табе рана чытаць. Не тым ты захапляешся.
Сын. Біблію дзед падарыў. А ён ведае, каму і што дарыць. I я не Бібліяй захапляюся, а палітыкай.
Мама. I палітыка — не дзіцячы занятак.
Сын (з калідора). А што, калі ў нас дарослыя так заблыталіся ў палітыцы, што толькі дзеці і могуць вывесці з тупіка.
Мама. Не лезь у палітыку, дурненькі, гэта небяспечна. Сцеражыся яе. Там не такім, як ты, шыі ламаюць. Лепей вучыся.
Сын. Чаму? Чаму вучыцца?
Мама. Грошы рабіць.
Сын. Грошы — дробязь. Улада даражэй за ўсякія грошы. Ну, я пайшоў. (Хацеў пайсці, але вярнуўся.) Не, раскажу пра сілу ўлады. Мама, ты знаеш гэтага… ну, што ў нашым двары дражняць Пузыром?
Мама. А–а, тоўсценькі, брытагаловы… (Строга.) А што — у яго імя няма, ці што?
Сын. Імя даюць тады, калі яшчэ невядома, які чалавек будзе. А мянушку — па заслугах. Дык вось учора ён з’явіўся на двары з бацькавым партфелем, ды з такім… з кракадзілавай скуры. Бацька з Індыі прывёз. Уся драбяза з нашага двара сабралася каля гэтага партфеля. Кожнаму хацелася панасіць ці хоць патрымаць. I Пузыр тут жа, хоць тупы, а дадумаўся: хочаш патрымаць партфель — ідзі нясі дань. I панеслі. Хто што мог. А ён сядзіць, як султан, і толькі распараджаецца. «Што прынёс? Марожанае? На, панасі. А ты з чым стаіш? З цукеркамі? Ану, перадай партфель. А ў ябе што? Пірожнае? Ладненька. Хопіць–хопіць–хопіць! Аддай цяпер яму!» А адзін стаіць — і ў вачах зайздрасці… А Пузыр: «Чаго стаіш? Дзе твой ясак? Ідзі нясі маркі!» Той пабег і прынёс. Хоць сам за маркі два гузікі праглынуў.
Дачка. Ну, а ты што аддаў?
Сын. Я? Ну, не. Я толькі падумаў: ну, чорт вазьмі, чаго б ні каштавала, а даб’юся таго, каб раздаваць партфелі. I не каму–небудзь, а міністрам. Тады ў мяне ўсё будзе: і марожанае, і пірожнае — і без грошай! А захачу — загадаю намаляваць новыя грошы. Вось да чаго трэба імкнуцца, мама!
Мама. Ох, скруціш ты сабе шыю. Ідзі, ідзі, сынок, праветры сваю галаву. Дачушка, ты гатова? (Зноў глянула на гадзіннік.)
Дачка. Я пайшла.
Дачка бяжыць за дзверы.
Сын. I я ўдаляюся.
Сын велічна выходзіць з пакоя. Мама падыходзіць да тэлефона. Зняла трубку, хацела набраць нумар, але на хвіліну задумалася.
Мама. Не, на яго спадзявацца нельга. Можа прытаіцца. Сынок, ты пайшоў? Сынок!..
Мама прыслухалася, уважліва агледзела пакой, глянула на лесачкі, дзе звычайна сядзіць сын, і выйшла ў правыя дзверы, у калідор. З левых дзвярэй па–кацінаму ціха ўваходзіць сын. Залазіць па лесачках у нішу з Будай, займае яго месца, а Буду бярэ сабе на калені. Прытаіўся. Чакае.