ГРАМОТЫ ВЕЛИКИХЪ КНЯЗЕЙ ЛИТОВСКИХЪ съ 1390 по 1569 годъ собранныя и изданныя подъ редакціею Владиміра Антоновича и Константина Козловскаго.

Козловский Константин

Книга Кіевская, записовая, 1777 — 1784 г., № 141, листъ 147.

4.

Грамоты Сигизмунда-Августа, дворянину ЛукЂ Богдановичу Лозовицкому, потверждающія привиллегіи, данныя Александромъ его дЂду Нелюбу Гринкевичу Лозовицкому въ 1494 году и ему самому Сигизмундомъ въ 1537 г. на селища въ Житомирскомъ повЂтЂ: Звинячка, Звинячее, великій и малый Жерделы, руда Руйная и рудка Малявка. 1547 года, ноября 11.

Roku tysiac siedmset siedemdziesiat si'odmego, miesiaca septembria siedmnastego dnia. /157/

W roki sadowe ziemskie Kijowskie, od dnia dwudziestego trzeciego augusti, roku wyz na akcie wyrazonego, w Zytomierzu przypadle i sadownie odprawowa'c sie zaczete, przede mna Michalem Trypolskim, sedzia ziemskim, kommisarzem sad'ow pogranicznych wojewodstwa Kijowskiego, i ksiegami Kijowskiemi, comparens personaliter urodzony jegomo's'c pan Piotr Mianowski ten przywil'ej od najja'sni'ejszego Zygmunta Augusta kr'ola polskiego, ruskim pismem pisany, na dobra wsie Zerdele i inne, na pargaminie poprzeciranym i nadwatlonym, a przez to w niekt'orych mi'ejscach i sl'ow dostarczajacych niemajacy, z okoliczno'sci, w manife'scie, na dniu niniejszym do akt niniejszych wniesionym, wyrazon'ej, bojarynowi Nelubowi Hrynkiewiczowi Lozowickiemu, ratione intro contentorum laskawie dany, podpisem reki tegoz najja'sniejszego kr'ola i jasnie wielmoznego marszalka dwornego stwierdzony, ad acta praesentia terrestriae Kijowiiensiae per oblatam podal, w wyrazach takowych:

»Zygm'ont-Auhust Bozeju mylostyju korol Polski, welyki knia'z Lytowski, Ruski, Pruski, Zomojdski, Mazowecki i innych. Czynym znamenyto sym naszym lystom, chto na neho posmotryt, byl nam czolom dworanyn nasz, Lukasz Bohdanowycz Lozowycky, i powedyl pered namy, cztoz kak posylaly e'smo jeho po potrebach naszych na r'oznyje mestca, tohdy bez bytnosty jeho, gdy knia'z Falczewski, byskup Lucki i Berestensky, a dyak nasz, pan Lew Patey, byly od nas na rewyzyju do Zytomera poslany wsich zemlan, kotoryi na on czas okolo Zytomera w domach swoich byly, kak kotoroho z nych zowut, i iminya, i selysicza ich otczyznyje, i wysluzonye, menowyte popysaly, a tyje selyszcza, kotorych otczycy ne otozwalysia, rozumiejuczy, czto ich tatare pobyly, abo pomerly; i jeho Lozowyckoho szest selyszcz dedycznyje i otczyznyje, okolo ryczki Hujwy u powite Zytomerskom lezaczyje, nazywajemyje Zwyniaczku i Zwyniaczuju, welykij i malyj Zerdelew, rudu Rujnuju i rudku Malawku w odnom obrube, to wse bez bytnosly jeho do zamku Zytomerskoho za pustyi w rehestr wpysaly, na kotoryje tyje selyszcza swoje prywyley prodka naszeho swetoblywoj pamety korola jeho mylosty Alexandra z peczatju didu jeho, neboszczyku Nelubu Hrynkiewiczu Lozowyckomu, dany, i lyst sudowy swetoblyw'oj pamety pana otca naszeho, korola jeho mylosty Zygmonta, prysuzenie czotyroch selyszcz, pered namy, pokladal i byl nam czolom, aby je'smo toje prawo jeho do wedomosty naszoj pryniawszy, w sei lyst nasz upysaty kazaly, tyje selyszcza jeho dedycznyi i otczyznyi tym naszym lystom potwerdyly jemu na wecznost; i my, wydeczy pro'zbu Lozowyckoho w tom slusznuju, tych lyst'ow jeho ohledawszy, kazaly /158/ je'smo w sei lyst nasz wpysaty i tak se w sobi majet«:

»Alexander Bozeju mylostyju korol Polskyi, welyki knia'z Lylowskyj, Ruski, kniaza Pruskoje, Zomojdzki i innych. Czynym znamenyto sym naszym lystom, kto na neho posmotryt, byl nam czolom bojaryn nasz 'Zylomierskoho powitu, Nelub Hrynkiewiez Lozowycki, i powedyl pered namy: szt'oz kak pohanstwo Tatare okolo Zytomera byly, tak statky jeho pobraly, dom i w tom domu lysty wsi pozehly na szest selyszcz dedizny i otczyzny jeho w zytomyrskom powite okolo reky Hujwy, mezy zemlamy naszymy w odnom obrubo lezaczyje, narycajemyje Zwyniaczka i Zwyniaczaja, welykyi i malyj Zerdelew, ruda Rujnaja i ruda Malawka, i prosyl aby je'smo ohranyczyly i na to daly lyst nasz, i tyje szest selyszcz, dodyznu i otczyznu jeho, potwerdyly jemu lystom naszym na wiecznost', i my na czolombytyje, i tez dla upadu jeho, kotory jemu stalsia od poha'nstwa, od tatar, w tom jeho pozalowaly, tot obrub zemli i w nern usiu tuju, szest selyszcz, dedyznu i otczyznu jeho, poczawszy od ryczki Hujwy rudkoju Neteczeju, mymo Lebedyny ozera, do dorobi staroj Kijewskoj z probytoj mohyly, a od toj mohyly tojejuz dorohoju Kijewskoju, mynajuczy werchy Lebedynych ozer i werchom rudy Rujnoje, a odtol dorohoju Kyjewskojuz ob mezu Zerdelewa i Zwyniaczych do Borsuk, (hoc loco wytarto) kotoraja podle tojz dorohi Kijewskoj jest, a od toj mohyly czercz pole i czerez dubrowu do reczki Hujwy, hde Hujewka w Hujwu uwoszla, a od toho miescia dubrowoju czerez rudku Bernawku do werchu rndki Kobylej, i Kobyleju na nyz do rudki Cheroszczy, a od Cheroszczy czerez dubrowu prosto do Hujwy, hde rudka Netecza w Hujwu upala, odkola poczalysia mezy opysowaty, potola obrub tych szesty selyszcz ohranyczyly i potwerdyly je'smo jemu sym lystom naszym na wiecznost', i majet Nelub (hoc loco wytarto) i jeho zona i dety ich i napotom buduczyj ich szcradki tyi wsi selyszeza po tym mezam, kak w sem lyste naszom opysano derzaty i wzywaty, kak swoju potomniu dydiznu i otczyznu, obet (sic) wieczno i neporuszno, a na twerdost toho, peczat' naszu (hoc loco wytarto) prywesyty k semu naszomu lystu. Pysan w Wylni, w lito sim tysiacz dwe, miesiaca julia czotyrnadcatyi de'n, indykt dwanadciatyj. Pry tom byl W. Wl. P. Min. Rad, a pan. Hryn. Stan. Marszalek dworny nasz. Merez (sic.) . . . . . . . . . U toho lystu peczat' zawesistaja cilaja. Druhy lyst sudowy tak se w sobe majet«:

»Zygmont (hoc loco wytarto) korol Polski, welyki knia'z Lytowski, Ruski, kniazia Pruskoje, Zomoidzkoie i inych; smotryly je'smo toho dila, sztoz zalowaly nam poddany naszy Semen Mynczuk w'ojt Zytomerskyj nam /159/ od sebe i od wsich meszczan Zytomerskych na dworanyna naszoho (hoc loco wytarto) Lozowyckoho, sztoz zabral on rudy i selyszcza naszy Zytomerskyje, hde wony uchody swoi mewaly, okolo ryczki Hujwy, poczawszy od mezy selyszcza Halczynskoho, ot rudki Neteczy, zanial rudku Malawku i rudku Rujnuju, i k tomu welyky i mal (hoc loco wytarto) tyi rudy, zemli i selyszcza do swoich selyszcz Zwyniaczych pryworoczajet, a meszczan Zytomerskich odtol wyhoniajet, a Lozowycki stal pered namy oczewysto, i mowyl z meszczany: sztoz tyi rudy, zemli i selyszcza to wse pytomaja (hoc loco wytarto) dydyzna i otczyzna, i pokladal pered namy prywyl'ej brata naszoho szczasnoje pamety korola jeho mylosti Alexandra, sztoz szest selyszcz jeho didyzny i otczyzny, dwi Zwiniaczyje, welykyj i malyj Zerdelew, dwi rudy Ruinuju i (hoc loco wytarto) az po rudku Neteczu ohranyczyl i utwerdyl didu jeho wiecznostiju; ino my usi tyi szest' selyszcz z rudamy i z zemlamy, szto k nym prysluszajet, podluh toho prywiliu szczasnoje pamety korola jeho mylo'sty Alexandra, kak w nem napysano i ohranyczeno, potola Lozowyckomu, potomkom i szczadkam jeho prysudyly je'smo na wiecznost, kak pytomuju didyznu i otczyznu jeho, a meszczane Zytomerskyi samy, i strelcy, i kunycznyki naszy ne majut tam nikoly nikakoho dila mity, i na to daly je'smo Lukaszu sej nasz lyst z naszeju peczatiu. Pysan w Wylni, pod lito Bozoho narozenia tysiacza piatsot trydciat' semoho, miesia'c fewrala odynadcatyj de'n, indykt semy. Pry tom byl W. Wt. pan Olbrycht Martyn, kasztelan a marszalek nasz dworny, pan Hry'n Stan. nasz Merecki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . U toho lystu podpy's pana otca naszoho, swetoblywoje pamety, i peczat' cila prytysnena. Ino chotiaz na tot czas Lozowycki, na sluzbe nasz'oj buduczy, sebe i selyszcz swoich otczyznych pered rewyzormy ne opowidal, a ony bez bytnosty jeho w Zytomeru selyszcza jeho za pustyje w regestr do zamku wpisaly, na kotoryi on prawo swoje teper pred namy pokladal i byl nam czelom, aby je'smo na to daly lyst nasz, i tyi wsi selyszcza jeho, lystom naszym potwerdyly na wecznost. My na czolombytyje jeho daly je'smo jemu sej lyst nasz i potwerzajem lystom naszym na wiecznost, majet Lukasz Lozowyckyi sam i jeho zona i ich dity i na potom buduczyi ich szczadki tyi wsi selyszcza, Zwyniaczku i Zwyniaczuju, welykij i malyi Zerdelew, rudu Rujnuju i rudku Malawku w tych mezach i w hranycach, kak w pomenenom szczasnoje pamety korola jeho mylosty Alexandra lysti napysano, derzaty i uzywaly weczno i neporuszno, i wolno im budet tyi selyszcza komu choteczy prodaty, oddaty i darowaty i zapysaty, kak swoju wlasnuju didyznu (hoc loco wytarto) naszu kazaly'smo zawisyty k /160/ tomu naszomu lystu. Pysan w Wylny, pod lit Bozoho narozenia tysiacza piatsot sorok semoho, miesiacia nojabria odynadciatyj den, indykt szostyj. U tego przywileju, ruskiem charakterem pisanego, per oblatam podanego, podpisy, tak najja'sniejszego kr'ola polskiego, jako tez ja'sniewielmoznego marszalka dwornego w nastepujacych wyrazach: Sigismundus-Augustus, rex Poloniae. Iwan Hornostaj, marszalek dworny, podskarbi ziemski i pisarz. Kt'ory to przywilej, per oblatam podany, slowo w slowo, jak sie w sobie ma, do xiag niniejszych ziemskich, Kijowskich, jest wpisany.

Книга

Кіевская, земская, записовая, 1778 — 1784 г., № 141, листъ 141.

5.

Подтвердительная грамота Сигизмунда, слугЂ старосты Луцкаго, Брацлавскаго и Винницкаго, князя Богуша едоровича Корецкаго, ЕрмолЂ Мелешку, на селище Залисце, лежащее въ Винницкомъ повЂтЂ. 1564 года, іюля 5 дня.

Roku tysiac siedmset dziewiedziesiat siudmego, miesiaca iunii pierwszego dnia.

Na otwarcie xiag ziemskich powiatu Winnickiego, kadencij Juzefa Troieckiej, prawem przypisanej zwyklym, stawiac sie osobi'scie, urodzony Michal Bibik Korczynski, V. R. Z. B. i komendant proviantcki magazynu powiatu Winnickiego, ten extrakt przywieliu na polane z stawkiem Czerniszowskim, alias vroczysko Zali'scie, niegdy urodzonemu Jarmole Meleszkowi, prawem lennym za czas'ow panowania nayia'sniejszego kr'ola jegomo'sci Polskiego i wielkiego xiecia Litewskiego, Zygmunta-Augusta, roku tysiac piecset sze's'cdziesiat czwartego, miesiaca julii piatego dnia nadanego, z akt kancellaryj metryk wielkiej wielkiego xiestwa Litewskiego wydany, z przylaczeniem papiru steplowanego dwudziesto kopijkowego, dla zapisania do xiag niniejszych w spos'ob obiaty podal w tej istocie. »Stanislaw-August z Bozej laski kr'ol Polski, wielkiego xiestwa Litewskiego, Ruski, Pruski, Mazowiecki, Zmudzki, Kijowski, Woly'nski, Podolski, Podlaski, Inflanski, Smolenski, Braclawski, Siewierski i Czernihowski. Oznajmuiemy tym listem extraktem naszym, komu to wiedzie'c nalezy, iz w xiegach metryki kancellaryj naszej /161/ wielkiej wielkiego xiestwa Litewskiego znajduie sie przywilej Jermole Meleszku, nas liszcze w powiatu Winnickom, nazwanoie Zali'scie, z polanoiu, z stawem Czornyszowskim na rzecze Czapli, z lesy, dubrowami i z pasiekamy, prawem lennym, za nayjasniejszego predecessora naszego kr'ola jegomo'sci Polskiego i wielkiego xiecia Litewskiego Zygmunda-Augusta, w roku tysiac piecset sze's'cdziesiat czwartym, miesiaca julii piatego dnia dany, i supplikowano nam iest przez pan'ow rady urzednik'ow, przy boku naszym rezyduiacych, aby'smy ten przywilej z tych ze xiag metryki kancellaryj naszej wielkiej wielkiego xiestwa Litewskiego per extractum authentyce wyda'c pozwolili, kt'ory slowo do slowa, z ruskiego wypisuiac, tak sie w sobie ma:

»Жикгмундъ-Августъ, Божою мылостію король Полский, великий князь Литовскій, Руский, Пруский, Жомоитский, Мазовецкий, Лифлянский и иныхъ. Билъ намъ чоломъ служебникъ старосты Луцкого, Брацлавского и Винницкого, князя Богуша едоровича Корецкого, Ермола Мелешко, и поведилъ передъ нами, ижъ князь староста, панъ его, далъ ему зъ воли и ласки нашое господарское селище въ повети Винницкомъ, на име Залисце, съ поляною, съ ставкомъ Чорнышовскимъ, который есть на реце Чапли, съ лесы, дубровами, лежачими за лесомъ великимъ Винницкимъ, съ пасевами, и зо всемъ, якъ ся тое селище Залисце само въ собе и въ своихъ пожиткахъ маетъ, и при томъ ставку Чорнышовскимъ дозволилъ ему дворъ будовати, лесы, дубровы розробливати и всякіе пожитки ку его доброму а пожиточному розширяти, на што ему князь Корецкій и листъ свой, подъ печатию своею и съ подписю руки своеи далъ, который листа Мелешко передъ нами покладалъ, биючи намъ челомъ, абихмо ласку нашу господарскую учинили и его при томъ селищу съ пожитки, къ тому належащими, водлугъ листу князя Корецкого зоставили и потвердили то ему нашимъ листомъ, якожъ и князь староста Луцкий, князь Корецкий, пань его, листъ свой до насъ писалъ, просечи насъ въ томъ за нимъ и залицаючи его быть годнымъ и потребнымъ ку службамъ нашимъ господарскимъ и земскимъ тамъ на той украини; а такъ мы того листу князя Корецкого огледавши, казали его слово одъ слова до книгъ нашихъ и въ сей нашъ листъ вписати, который такъ ся въ собе маетъ: Я Богушъ едоровичь Корецкій, староста Брацлавский и Винницкий, ознаймую и явно чиню тымъ моимъ листомъ, кому того потреба ведати будетъ, билъ мне чоломъ служебникъ мой, Ермола Мелешко, абы ему далъ на хлебокормленіе его селище пустовское, лежачое въ повети /162/ Винницкомъ, то есть, съ полями, ставкомь Чорнышовскимъ, за лесомъ велыкимъ Винницкимъ на реце Чапли, которое прозываютъ врочишчомъ Залисце, на дорози велыкой, которая дорога идетъ съ Винницы до Брацлавла, на чомъ бы онъ будучи, собе поживеніе мети, а господару королю его милости служити мелъ; а такъ я, видечи, ижъ тое селище Залисце не есть на жадной перекази замку и месту его милости господарскому, Винницкому, а ни тежъ тымъ што пожиткомъ его милости господарскимь уменшилъ, даломъ ему и тымъ листомъ моимъ даю, до ласки его милости господарское, тое селищо, на име Залисце, съ ставкомъ Чорнышовскимъ, который есть на реце Чапли, съ лесы, дубровами, лежачими за тимъ же лесомъ великимъ Винницкимъ, съ пасеками и со всимъ на все якъ ся тое селище Залисце само въ собе и въ своихъ пожиткахъ маеть, и при томъ же ставку Чорнышовскимъ дозволилъ есми ему дворъ будовати, люди садити, млинъ на томъ же ставку више помененномъ збудовати, леси, дуброви розробливати и всякие пожитки ку своему доброму пожитечному розширати, яко найлепей розумети будетъ, а господару королю его милости повиненъ будетъ съ того службу земскую служити, и на то есми Ермоле Мелешку далъ сей мой листъ подъ моею печатею. Писанъ въ Винници, лета Божого нароженя тисяча пятсотъ шестьдесятого, месаца іюня двадцатъ четвертого дня; подписъ руки власное князя Корецкого. И съ ласки нашое господарское, за прозьбою и залеценемъ таковимъ князя Корецкого, же тотъ Мелешко есть годнымъ до службъ нашихъ земскихъ тамъ на той украине, на чоломъбигіе его, то есмо вделали, и при томъ селище вишеймененомъ Залесце, со всими пожитками къ нему належащими, и въ листе князя Корецкого выписаними, того Ермолу Мелешка зоставуемъ и то ему симъ нашимъ листомъ потвержаемъ, маетъ онъ самъ, жона, дети и власние потомки его мущизкого стану тое селище, со всими грунты и пожитки перворечономи, держати и вживати во всемъ, потому яко на томъ листи князя, старостиномъ, есть описано, а намъ господару будетъ повиненъ съ того службу земскую, шляхетскую, служити, потому яко и иншие бояре, шляхта тамошная, Винницкая, служитъ. Писанъ въ Белску, лета Божего нароженя тисеча пятсотъ шестдесятъ четвертого, месяца іюля пятого дня, подписъ руки господарское«. — My tedy kr'ol, do pomienionej suppliki laskawie sie skloniwszy, zwyz wyrazony przywilej z xiag przerzeczonych metryki kancellaryj naszej wielkiej wielkiego xieztwa Litewskiego extraktem stronie potrze- /163/buiacej wyda'c i dla lepszej wagi piecze'c wielkiego xiestwa Litewskiego przycisna'c rozkazali'smy. Dan w kancellaryi naszej wielkiego xieztwa Litewskiego, dnia siedmnastego miesiaca iunii, roku pa'nskiego tysiac siedmset siedmdziesiat si'odmego, panowania naszego trzynastego roku. — U tego extraktu swiadectwa kancellaryi wielkiego xiestwa Litewskiego, do obiaty podanego, przy pieczeci wielkiej wielkiego xiestwa Litewskiego, na masie czerwonej wycisnion'ej, podpisy takowe: Alexander xiaze Sapieha, kanclerz W. W. X. L. mp. (L. S.). Dalszy ciag swiadectwa takowy: za sprawe JW. X. iego mo's'ci hrabi na Bychowach, Dombrownie, Drui, Szkudach, Dereczynie, Prozanej, A. Sapieha, kanclerz W. W. X. Lit. Fe!ix Szuhert, metrykant Litewski, mp. Nadpis za's na tym extrakcie takowy:

Екстрактъ привилею Ермоле Мелешку на селище въ повети Винницкомъ, названое Залесье, съ поляною, съ ставомъ Чорнышовскимъ на реце Чапли, съ леси, дубровами и съ пасеками, правомъ леннимъ въ roku tysiac piecset sze's'cdziesiat czwartym danego«. — Kt'ory to exеrakt co do slowa w xiegi niniejsze iest zapisany.

Книга Винницкая, земская, записовая, 1797 г., № 4797, листъ 83.

_________________________

ЦЂна 1 рубль сер.