Шрифт:
Блки, шулай булыр,блки, башкачарак.
Кпк алданрак булуы да ихтимал яки бераз сорак.
Бтенлй булмаска да ммкин.
00111122…12011021… Бу цифрлардан тмам туйды Тхфт, гаиз булды. Йокымсырап кына кит, кз алдында шулар сикереш. Сикерлр, биилр д, билгеле бер тртип белн тезелеп, саннар ясап куялар. Араларына нокталар да килеп кысыла. 21012101… 21.01.2101. Нрс бу, ни алата?..
Килсе омга кн датасы бит бу! Хзер инде тнге икелр тирседер, чршмбе башланды дигн сз, ике тлектн кимрк вакыт калып бара. Ниг гел шул саннар биеш кз алдында, ниг Тхфтк тн йокысы бирмилр? Нрсдер буламы ул кнне, декабрьд
Йоклый алмыйча аптыраган Тхфт торып утырды. релеп кен стл лампасын кабызмакчы иде, ул кабынмады. Тхфт клемсерп куйды: тшлрд бу турыда хбр булмаган иде кебек. Ярый, очраклы хлдер. Ул трз тбендге лампаны алып, стлг куйды да кабызып ибрде. Монысы яна инде, монысы й буе кояштан энергия ыеп утырган, шуннан бирле кабызылмаган лампа. Тхфт кулына калм алды, бер битен д бернрс д язылмаган калын дфтрен ачты. Бу дфтрг егерме ел бар инде, мгаен, кбрктер д. Калм тотмаганга да шулай. ни ихтыя аны тотарга! Телекомп рчак кулда, кирк булса – кесд, киркс – стлд. Шунда язасы да, сызасы да, шуннан гына укыйсы да. Тхфтне би-бабаларыны телефон, телевизор, компьютер дигн нрслре аерым-аерым да булган ле. Тхфтне нисе д мктп елларында кулланган. мен алтмышынчы елларда телекомп дигн айланма чыгара башлагач, кренлп шуа кчеп беткннр. айлы нрс ул. зе компьютер кебек зур, зе телефон кебек кечкен. Зурайтып еп стенага элеп куясы да, диванга сузылып ятып, кино карыйсы – телевизор. Тшмг беркетс д була. Дртк бклп, форматын згртсе д стлг куясы – компьютер, телгн эшене эшл. Берр кая ыена башласа, кеп-кечкен футлярга сыярлык итеп калдырасы да, кес яис сумкаа салып, зе белн аласы – телефон. зенн калдыру ич ярамый: бтен днья шунда. Кемнр белндер сйлшерг кирк булса да, яалыкларны карап алырга, роботларга эш кушарга кирк булса да, телекомпсыз булмый.
Шулай. 33 яшен тутырган Тхфтне гомере шул телекомп белн, шуны яншсенд бара. Дфтрг язуны кирге бармы инде шулай булгач?! Тхфтлр мктпк д биш кен ел йрделр, калган биш елын йдн торып кына укыдылар. Элеккедн килгн традиция дип, аларны калм белн язарга мктпт йрттелр. Ата-аналар арасында карышып маташучылар да булган ле: ниг кирк, телекомп бар бит, балалар гомерг д калм тотып язып утырмас, диючелр. мма мктп мктп инде ул, йрттелр. Тхфт зе матур гына яза иде. Карт беке Глзир гел йт торды, йрн, улым, комачауламас, борынгылардан килгн нрслр рчак файдага була ул, дип. Бу дфтрне д шул бисе блк иткн иде бугай ле. Кыйбатлы нрс ул хзер. Андый дфтр-калмнрне хате бик булмагач, аларны артык кп чыгармыйлар, тышлыкларын да бик зиннтлп эшлилр. Кеше блкк-мазарга алгалый.
Блк дфтр белн зе алган калмне тотып, Тхфт стл янына килеп утырды. Язып карарга булды. Нурания бисе башта ук йткн иде аа: “Язып куй ле тшене, тикмг тгел бу”, – дигн иде. Шул вакытта ук кирк булган. Хзер бераз онытылмадылар микн?
Тхфтне дфтреннн.
2100 елны декабрь аенда мин иде тш крдем, иде тн рттн. Моа кадр бары бер тапкыр тш кргнем бар иде. Бик кптн булган хл инде, ле миа тугыз яшь кен булган ул вакытта – мин ул тшне аман хтерлим. Бик рхт булган иде шул. 2076 елны е иде (миа тугыз яшь тулып итмгн д булган икн ле). Карт бабакай Вакыйфка сиксн биш тулды. биемне тисе ул Вакыйф бабай, ни аа бабай дип эндш, мин бабакай дип йртм. ни белн би бабакайга нрс блк итик дип баш ваталар. “Мине Байсуга алып кайтыгыз ле, балалар. Шунда ике-ч кн торып килсм, и зур блк шул булыр иде”, – диде бабакай. Гап инде! Вакыйф бабакай лл нич тел бел, итмеш яшен кадр тремче булып эшлгн. Дньяны нинди ген иллренд булмаган ул! хзер мен якын гына юлга да зе ген чыгып китми. н хзер ниндидер Байсу турында сйлп утыра. Блк итеп шунда кайтуны сорагач, гадти ир тгелдер инде ул…
нием табиб минем, эшеннн телс кайчан китеп йри алмый. Шуа кр мондый блкне ясау бабакайны
Без юлга чыктык. Вакыйф бабакай автолётта йрерг яратмый, шуа кр гадти автомобиль белн кайтабыз. Мин бабакайны аптыратам:
– Бабакай, Байсу еракмы?
– Ерак тгел, улым, 400 километрдан артыграк.
– Байсуда ямьлеме?
– Дньядагы и ямьле урыннарны берсе.
Бабакай дньяны кайсы гына иленд булмады икн? Минем д ти-нием белн Венада, Прагада, тагын лл нинди шп шрлрд булганым бар. зебезне Казан да бик матур. Байсу алардан ямьлерк булып чыгамы?..
– Бабакай, Байсу ниг Байсу?
– Мен зе крерсе ле, улым. Кайтып иткч аларсы. Аламаса, зем сйлрмен тагын.
– Казанга кайткачмы?
– Байсуга кайткач.
– Без Байсуга барабыз бит, кайтмыйбыз.
– Кайтабыз, улым…
Вакыйф бабакай бик дулкынлана иде. Тулып итмгн тугыз яшьлек акылым белн мин моны ул чакта алап бетермсм д, келем белн тоеп бардым. би нрслр кичергндер, анысын белмим. Ул да блкй чакта Байсуда бернич тапкыр булган икн. Аа кз салгалап алам: машинаны команда кнопкаларына тртклп, телекомпын караштырып бара.
Байсуга килеп иттек. Кайтып.
– ч сгатьк якын килдек, – диде би.
– Элек биш сгать чамасы кайта торган идек, – диде Вакыйф бабакай.
би телекомпына карап алды да:
– Мсафирхан бар икн, – диде. – Хзер шунда барабыз.
Ике катлы агач йорт янына килеп туктадык. Машинадан чыккач, мин аптырап калдым.
– Бабакай, Байсу кайда со?
– Байсуда басып торасы, улым.
Мин аяк астына карап алдым. Анда – ямь-яшел чирм. Бабакай кулларын як-якка еп ибрде, елмайды, кзлеген салып, кзлрен сртклде.
– Син и ямьле ир дигн иде! – дидем мин, еламсырап.
– Крерсе син аны ямен, балакаем, аларсы. Бген, иртг крерсе. Блки, сорак аларсы.
Мсафирханнг кереп урнаштык, юындык, ашап алдык.
– Ятып ял итик бераз, – диде би.
– Юк, кызым, йреп кайтабыз. Тхфт белн без чыгабыз, син зе кара.
– Ярый алайса, ти. Сез барыгыз. Мин монда ял итеп алыймчы.
би, телекомпын тотып, диванда утырып калды. Без бабакай белн чыгып киттек.
лл нинди урыннарда йрдек. Минем паркларда булганым, шр яны кллрен кргнем бар иде. мма мондый бай табигатьне мин беренче мртб крм. Вакыйф бабакай агачлыкларны, сулыкларны атамалары белн йтеп йрде, зене блкй чакларын сйлде. Монда кллр кп икн, инеш т бар, Чулман да ерак тгел. Бабакайлар аны Кама дип кен йрткннр. Бабакай Казанда туып сс д, йлрен Байсуда ткр торган булган, кыш кннренд д кайткалаганнар. Блкй чакта балыкка йргннрен д сйлде. Ул вакытта Байсу зур авыл булган икн, лл нич урамлы. Хзер монда бер-берсеннн шактый ерак утырган унлап йорт крен. Аны да берсе – теге мсафирхан. н шул кнне шул мсафирханд крдем инде мин беренче тшемне: атка атланып, Байсуны кыр-болыннарында чаптырып йрдем.
Иртн бабакайга:
– Мин атка атланып йрдем бит. Ап-ак ат, сине ччлре сыман, – дидем.
Бабакай клеп куйды.
– Ччлрем чем-кара иде. Хзер чал алар, картайганлыктан. ат ак булгандыр, тумыштан шундый тст. Шп тш кргнсе син, улым.
Вакыйф бабакайга ул вакытта сиксн биш яшь иде. Туксан бишк кадр яшде ле ул, Байсуга да тагын бер кайтып килгн, туксан яше тулганда. Анысында би белн тгел, кече оныгы – нине селесе Зр апа белн кайтканнар. Минем урын да Зр апаны улы Сйдр энекшк элккн. мин ул вакытта Австралияд идем, Нурания би м мил бабай белн. Вакыйф бабакайны Байсуга барасын, юк, барасын тгел, кайтасын белгн булсам, бернинди Австралиялрг китмгн була идем… Хзер шулай уйлыйм.