Падарожжы Гулiвера (на белорусском языке)

Джанатан Свiфт

Падарожжы Гулiвера

Пераклад: А.Кудравец

ПАДАРОЖЖА Ў ЛIЛIПУЦIЮ

1

Трохмачтавы брыг "Антылопа" адплываў у Паўднёвы акiян.

На карме брыга стаяў карабельны доктар Гулiвер i глядзеў у падзорную трубу на прыстань. Там засталiся яго жонка i двое дзяцей: сын Джонi i дачка Бэцi.

Не першы раз адплываў Гулiвер у мора. Ён любiў падарожжы. Яшчэ ў школе ён трацiў амаль усе грошы, што прысылаў яму бацька, на марскiя карты i кнiгi аб чужых краiнах. Ён старанна вывучаў геаграфiю i матэматыку,

Бацька аддаў Гулiвера вучыцца да славутага ў той час лонданскага доктара. Гулiвер правучыўся ў яго некалькi гадоў, але ўвесь час не пакiдаў думаць пра мора.

Доктарская навука прыгадзiлася: скончыўшы вучобу, ён паступiў карабельным доктарам на судна "Ластаўка" i плаваў на iм тры з паловай гады. А пасля, пражыўшы два гады ў Лондане, зрабiў некалькi падарожжаў ва Ўсходнюю i Заходнюю Iндыю.

У час плавання Гулiвер нiколi не сумаваў: чытаў кнiгi, якiя браў з дому, а сышоўшы на бераг, прыглядаўся, як жывуць iншыя народы, вывучаў iх мову i звычаi i падрабязна запiсваў свае дарожныя ўражаннi.

I гэтым разам, выпраўляючыся ў мора, Гулiвер узяў з сабой тоўстую запiсную кнiжку.

На першай старонцы гэтай кнiжкi было напiсана:

"4 траўня 1699 года мы знялiся з якара ў Брыстолi".

2

Шмат тыдняў i месяцаў плыла "Антылопа" па Паўднёвым моры.

Дзьмулi добрыя вятры.

Падарожжа праходзiла ўдала.

Але аднойчы, калi пераходзiлi ва Ўсходнюю Iндыю, карабель трапiў у страшэнную буру. Вецер i хвалi пагналi яго немаведама куды.

Дванаццаць матросаў памерла ад ператамлення i голаду. Астатнiя ледзь перастаўлялi ногi. Карабель шпурляла з боку ў бок, як арэхавую шкарлупiну.

Адной цёмнай бурнай ноччу вецер панёс "Антылопу" на вострую скалу. Матросы заўважылi гэта вельмi позна. Карабель наляцеў на яе i разбiўся ўшчэнт.

Толькi Гулiверу i пяцi матросам пашчаслiвiла выратавацца ў шлюпцы.

Доўга насiлiся яны па моры, зусiм выбiлiся з сiлы. А хвалi ўздымалiся ўсё большыя i большыя, i адна з iх падкiнула i перакулiла шлюпку.

Гулiвер апынуўся ў вадзе з галавой.

Калi ён вынырнуў, навокал нiкога не было. Усе яго спадарожнiкi загiнулi.

Гулiвер паплыў куды вочы глядзяць - туды, куды гнаў вецер i прылiў. Раз-пораз спрабаваў ён намацаць дно, але дна ўсё не было. А плысцi далей ён ужо не мог: мокрае адзенне i цяжкiя, разбухлыя чаравiкi цягнулi ўнiз. Ён захлёбваўся i задыхаўся.

I раптам яго ногi дакранулiся да зямлi.

Гэта была водмель. Гулiвер асцярожна ступiў па пясчаным дне крок-другi - i паволi пайшоў наперад.

Iсцi станавiлася ўсё лягчэй i лягчэй. Спачатку вада даставала яму да плячэй, потым да пояса, потым толькi да каленяў. Ён ужо думаў, што бераг зусiм блiзка, але дно ў гэтым месцы было вельмi пакатае, i Гулiверу яшчэ доўга давялося брысцi па калена ў вадзе.

Нарэшце вада i пясок засталiся ззаду.

Гулiвер выйшаў на лужок, парослы мяккай i вельмi маленькай травой, прылёг на зямлю, падклаў пад шчаку далонь i моцна заснуў.

3

Калi Гулiвер прачнуўся, было ўжо зусiм вiдна. Ён ляжаў на спiне, i сонца свяцiла яму проста ў твар.

Ён хацеў працерцi вочы, але не змог узняць руку; хацеў сесцi, але не змог паварушыцца.

Тонкiя вяровачкi аблытвалi ўсяго яго ад галавы да каленяў; рукi i ногi былi моцна спавiты вяровачнай сеткай; вяровачкi абкручвалi кожны палец. Нават доўгiя густыя валасы Гулiвера былi туга накручаны на маленькiя колiкi, убiтыя ў зямлю, i пераплецены вяровачкамi.

Гулiвер быў падобны на вялiкую рыбiну, якая трапiла ў сетку.

"Напэўна, я яшчэ сплю", - падумаў ён.

Але тут нешта жывое хуценька ўзлезла яму на нагу, прапаўзло па грудзях i спынiлася ля падбародка.

Гулiвер паспрабаваў зiрнуць туды.

Што за дзiва! Амаль ля самага носа ў яго стаiць чалавечак - малюсенькi, алё самы сапраўдны чалавечак! У руках у яго - лук i страла, за спiною калчан. А сам - вяршкi са тры росту.

Услед за гэтым на Гулiвера ўзлезлi яшчэ дзесяткi чатыры такiх жа маленькiх стралкоў. Ад здзiўлення Гулiвер крыкнуў. Чалавечкi замiтусiлiся i кiнулiся хто куды. Яны беглi, спатыкалiся, падалi, падхоплiвалiся i адзiн за другiм саскоквалi на зямлю.

Некалькi хвiлiн да Гулiвера нiхто не падыходзiў. Толькi ля вуха ў яго ўвесь час чуўся нейкi шум, быццам там сакаталi конiкi.

Але неўзабаве чалавечкi зноў расхрабрылiся i зноў пачалi караскацца ўгору па яго нагах, руках i плячах, а самы смелы з iх падкраўся нават да Гулiверавага твару, пакратаў кап'ём яго падбародак i тоненькiм чыстым галаском пракрычаў:

– Гэкiна дэгуль!

– Гэкiна дэгуль! Гэкiна дэгуль!
– падхапiлi тоненькiя галасы з усiх бакоў.

Што азначалi гэтыя словы, Гулiвер не зразумеў, хоць i ведаў шмат замежных моў.

Доўга ляжаў Гулiвер на спiне. Рукi i ногi ў яго зусiм анямелi.

Ён сабраў усю сiлу i паспрабаваў адарваць ад зямлi левую руку.

Гэта яму ўдалося. Ён вырваў колiкi, на якiя былi накручаны сотнi тонкiх моцных вяровачак, i ўзняў руку.

У тую ж мiнуту хтосьцi ўнiзе гучна прапiшчаў:

– Тольга фанак!

У руку, у твар, у шыю Гулiвера ўпiлiся сотнi стрэл. Стрэлы ў чалавечкаў былi тоненькiя i вострыя, як iголкi.

Гулiвер заплюшчыў вочы i вырашыў ляжаць нерухома, пакуль не надыдзе ноч.

"У цемры будзе лягчэй вызвалiцца", - думаў ён.

Але дачакацца ночы на лужку яму не давялося.

Непадалёк ад яго правага вуха пачуўся часты, дробны стук, быццам нехта побач забiваў у дошку цвiкi.

Малаточкi стукалi цэлўю гадзiну.

Гулiвер крыху павярнуў галаву - павярнуць яе болей не давалi вяровачкi i колiкi - i каля самай сваёй галавы ўбачыў толькi што пабудаваны драўляны памост. Некалькi чалавечкаў прыладжвалi да яго лесвiцу.

Потым яны знiклi, i па прыступках на памост паволi падняўся чалавечак у доўгiм плашчы.