Шрифт:
Валянцін Зуб
Таямнічы надпіс
Таямнічы надпіс
Празвінеў
Наадварот, высветлілася, што ўзнікла столькі неадкладных пытанняў, вырашыць якія можна было толькі сумесна, толькі ўсім разам. Дзеці разбіліся па групках і горача пачалі абмяркоўваць, як лепей і з найбольшай карысцю правесці летні адпачынак.
— Толік, а што мы цяпер будзем рабіць? — звярнулася да высокага, тонкага хлопчыка з шэрымі шустрымі вачыма Ніна Бурэйка, самая прыгожая дзяўчынка 7 «А» класа.
— А ты ў якім гуртку?
— Краязнаўчым…
— Увага! — крыкнуў Толік. — Усіх членаў краязнаўчага гуртка прашу застацца. Трэба абмеркаваць план нашага летняга падарожжа.
— А што там абмяркоўваць? — загаварыў прыземісты, шыракаплечы хлопчык Жэнька Караваеў. Ён увесь час трымаўся каля Толіка і быццам ахоўваў яго ад націску аднакласнікаў.— Сёлета нам трэба паехаць куды-небудзь далёка, напрыклад, у Белавежскую пушчу, або пабываць у Мінску, паглядзець, як аднаўляецца горад, наведаць Музей Айчыннай вайны…
— Перш чым ехаць так далёка, трэба пазнаёміцца з усім цікавым, што ёсць у сваім раёне, — запярэчыла Ніна Бурэйка.
— А што ж ты зробіш, калі наш раён зусім не цікавы. Руін старажытных будынкаў няма, курганоў таксама. Не ведаю, з чым ты будзеш знаёміцца, — настойваў на сваім Жэнька.
— Ну, ты ўжо занадта прыбядняеш наш раён, — накінуліся на Жэньку другія хлопчыкі і дзяўчынкі.— А аб тым, як робіцца вапна з крэйды, табе не цікава было б даведацца? А паход у Шэрвінскі лес, партызанскія зямлянкі…
— Дык я ж і кажу! Пра ўсё цікавае, што ёсць у нашым раёне, мы ўжо ведаем, а цяпер трэба пашырыць маштаб нашых паходаў.
— Жэнька праўду кажа! — падтрымалі некаторыя вучні Караваева. — Свой раён мы ўжо добра ведаем…
— Цішэй, хлопцы, — падняў руку Толік. — Маршрут паходу — пытанне важнае. Трэба абмеркаваць яго з усіх бакоў. Ёсць дзве думкі. Першая…
— Н-ніякіх дзвюх думак быць не можа! — пачуўся раптам з-за плячэй Толіка звонкі голас.
Усе павярнуліся. Перад імі стаяў Васілёк Крыловіч. Ён аднекуль прыбег і ўвесь абліваўся потам, а яго і без таго ружовыя шчокі яшчэ больш пачырванелі.
— Хто за табой гнаўся, што ты не можаш аддыхацца? — звярнуўся да яго Толік.
— Ніхто не гнаўся… Мяне падганяла незвычайная… навіна…
— Што яшчэ за навіна? — нецярпліва спытаў Жэнька. — Расказвай хутчэй.
— Пачакай, няхай крыху перадыхне, — запярэчыў Толік.
Толік заўсёды быў спакойны, разважлівы. Ён ніколі не гарачыўся, перш чым што сказаць, абдумваў, і за гэта яго вельмі паважалі ўсе вучні. А некаторыя, як, напрыклад, Жэнька Караваеў і Васілёк, проста былі ў захапленні ад яго і дапамагалі яму ва ўсім. Толік быў рэдактарам класнай насценнай газеты, а Жэнька і Васілёк — карэспандэнтамі. І трэба сказаць, што газета 7 «А» класа лічылася найлепшай у школе. Пачытаць і паглядзець, як яна аформлена, прыходзілі вучні і з старэйшых класаў. Адначасова Толік быў старшынёй краязнаўчага гуртка.
— Я знайшоў,— гаварыў ужо крыху спакайней Васілёк, — нейкія таямнічыя літары…
— Якія літары, дзе? — захваляваўся нецярплівы Жэнька.
— На будоўлі электрастанцыі… Маці паслала мяне набраць трэсак, там пачалі ўжо часаць бярвенні. Я пабег, набраў паўнюткі мех і хацеў ужо ісці дахаты. А потым мне захацелася ўзлезці на штабель бярвенняў і паглядзець з вышыні на нашу вёску.
— Хопіць, хопіць, — перапыніў яго Жэнька. — Занадта вялікі ўступ. Гавары аб справе.
— Ну дык вось, — працягваў Васілёк, — я залез на самы верх і раптам убачыў на адным бервяне нейкія таямнічыя літары.
— Якія літары?
— Я… я… яшчэ добра не ведаю…
— Дык чаму ж яны таямнічыя?
— Мне так здаецца.
— Васілёк заўсёды і ва ўсім бачыць незвычайнае і таямнічае, — абыякава махнуў рукой Жэнька. — Давайце лепш абмяркоўваць маршрут падарожжа.
— Не, ты пачакай, — перапыніў Жэньку Толік, — трэба ўсё дакладна высветліць.
— Вядома, трэба, вядома… — загаманілі і другія хлопцы і дзяўчаты.
— А ты скажы, дзе гэтыя літары знаходзяцца: бліжэй да камля ці да верхавіны? — спытаў Васілька Толік.
— А можа, іх дрывасекі выразалі? Якія-небудзь умоўныя знакі? — выказаў сваю думку Жэнька.
— Ды не! Яны зусім невысока, каля самага спіленага месца, і такія даўнія, што іх цяпер і разабраць цяжка, — даводзіў сваё Васілёк. — Таму я і лічу іх таямнічымі.
— Ну, добра, — сказаў Толік, — давайце сходзім, паглядзім.
— Ат, толькі час дарэмна патрацім, — недаверліва прабурчэў Жэнька. — Нехта нажом чырыкнуў па кары, а ён — таямнічыя літары…
Аднак, падпарадкоўваючыся большасці, пайшоў за сябрамі і Жэнька.
Вёска Ляхаўцы, дзе адбывалася гэтая падзея, у час вайны была амаль дашчэнту знішчана фашыстамі. Цяпер вёска адбудавалася і стала прыгажэйшай, чым была раней. Калгаснікі з зямлянак перасяліліся ў новыя дамы. Для дзяцей пабудавалі новую, двухпавярховую школу. У цэнтры сяла вырас прасторны клуб, побач з ім — будынкі сельскага Савета і ўрачэбнага ўчастка.
А вясной пачалося будаўніцтва калгаснай электрастанцыі. Сюды і прыбеглі школьнікі.
— Таямнічыя літары вось тут, наверсе, — паказаў Васілёк на самы высокі штабель бярвенняў.
— Ат, таямнічыя, таямнічыя, — насмешліва махнуў рукой Жэнька, — гаварыў бы проста: «нейкія літары».
— Але ж тут і сапраўды нешта напісана… — пачуўся зверху голас Толіка. Ён ужо сядзеў на верхнім бервяне штабеля і ўважліва разглядаў пацямнелыя ад часу літары…
Да Толіка на бярвенне пачалі адразу ж узбірацца ўсе хлопчыкі. Дзяўчынкі стаялі ўнізе і патрабавалі, каб ім абавязкова аб усім дакладвалі.
— Вось гэта не то «Г», не то «Т», — паказваў Васілёк, які ўжо сядзеў побач з Толікам.