Адвокатпен с?хбат

Назханов Тайыр

ТАЙЫР – Сзсіз. Жне де олар заа сйкес ата трде жргізілуі керек.

ДАНИЯЛ – Ммкін, ол жерде процеске атысушыларды жеке а- рым-атынасы айын крінетін шыар?

ТАЙЫР – рине, кзбе-кз кездесу жеке арым-атынастарды наты- лау шін ткізіледі деп ойлау ателік болар еді. Кзбе-кз кездесу, бы- лайша айтанда, екі адамны айатары арасындаы айырмашылытар, келіспеушіліктер болан жадайда ажет. Біра бл жерде жеке атына- стар, нату-натпау сиятылар шынымен де жарыа шыуы ммкін деп дрыс айтасыз. Сондытан да, оны атысушыларына кзбе-кз кездесу алдында…

ДАНИЯЛ – Яни, араларында

келіспеушіліктер туындаан адамдара ма?

ТАЙЫР – Сондытан да, кзбе-кз кездесу алдында олардан бір- бірін тани ма, жо па деген жауап алынады. Егер «и» деген жауап болса, онда келесі сізді ызытыран: олар андай арым-атынаста деген сра ойылады?

ДАНИЯЛ – Айатардаы сйкессіздіктер туралы сз боландытан, е алдымен, андай да бір дшпанды арым-атынасты, жанжалды, тсінбеушілікті бар-жоын білу керек шыар?

ТАЙЫР – кінішке орай, кейбір адамдар, егер оларды «досы» терге- уге тссе, онда бл онымен есеп айырысуды олайлы жолы деп санайды. Яни, оан жала жабу немесе оны атайтын жадайларды жасыру… Содан кейін, кзбе-кз кездесуге атысушыларды бірінен тсініктемелерін ай- талауды срайды.

ДАНИЯЛ – Яни, ол осыан дейін не айтанын?

ТАЙЫР – И, дрыс. Егер ол брін айталаса, онда екінші адама – оны айтанын растайды ма, растамайды ма, лде ішінара растайды ма – деген сра ойылады? Оны жауабынан кейін атысушылара бір-біріне сратар ою ммкіндігі беріледі. Содан кейін, бл ы – ораушылара да беріледі.

ДАНИЯЛ – Яни, бір-біріне емес…

ТАЙЫР – Кзбе-кз кездесуді атысушыларына. Содан кейін терге- ушіні зі де атысушылара сратар ояды. Осымен, кзбе-кз кезде- суі аяталады. Хаттамаа кулік бергендерді брі ол ояды. Хаттаманы тергеуші растайды. Айтпашы, кзбе-кз кездесуде жауап алу барысында ораушы немесе жауап алынатын адам жаттарды растайтын жазбаша длелдемелер сынуа жне оларды хаттамаа оса беруге ылы, ал тер- геуші бл жаттарды іске тігуге міндетті.

ДАНИЯЛ – Ал тергеушіге Тараптар сра оя алады ма?

ТАЙЫР – Оан тініш білдіре алады.

ДАНИЯЛ – Ол жауап беруге міндетті ме?

ТАЙЫР – Міндетті. Сондай-а, ол сраты іске атысы жо деуге ылы. Біра сраты елемеуге ыы жо.

ДАНИЯЛ – Сонда, алай? Егер ол сраты абылдамаса, бл оны оны елемегенін білдірмейді ме?

ТАЙЫР – Жеке сйлесуді ресми жауап алумен немесе кзбе-кз кезде- сумен шатастырмаыз. Бл жадайда р сзді зады маынасы бар. Сра ойыландыы туралы жатты длел болу шін, тергеуші бл сраты хаттамаа енгізуге міндетті.

ДАНИЯЛ – Бл не шін жне кімге керек?

ТАЙЫР – Бл ажет, йткені адвокат кейіннен тергеушіні іс – рекеті- не шаымданып, орау ыы бзыланын млімдеп, тергеушіні осы іске атысы бар сраты «алып тастаанын» длелдей алады.

ТІРКЕУ НЕМЕСЕ ТЕРГЕУ?

ДАНИЯЛ – Жалпы, егер мен дрыс тсінсем, сота дейінгі тергеуде адамды аазсыз жасауа болмайды. Онсыз іс бастау ммкін емес пе?

ТАЙЫР – Бл жерде екі жаты жауап беруге болады. рине, «- жатты» тергеу бірінші оны тіркеуден басталады, СДТБТ деп аталады…

ДАНИЯЛ – Ал, бл аббревиатура нені білдіреді?

ТАЙЫР – Сота дейінгі тергеп-тексеруді бірыай тізілімі. Біра, іс жзінде ол алашы шыл рекет деп аталатыннан басталады. Неге дейсіз бе? Есімде,

тергеуші болып жмыс істегенімде, кезекшілікке келетінмін. Мен, жедел укіл, сарапшы-криминалист жне жргізуші, бріміз сол жерде отырып шаыруды ктеміз. Міне, олар бізге осындай бір жерде атыс жараатыны белгілері бар мйіт табыланын айтады. Ал, сізді ойыызша, тіркеу жаттарын рсімдеу шін мен бірден ІІБ- а баруым керек пе?

ДАНИЯЛ – Ия, бл клкілі. Сонымен атар, хабарлама жалан бо- лып шыуы ммкін.

ТАЙЫР – Егер жалан болмаса, уаытты боса жоалтпауа одан да кп себеп бар. ылмыс іздерін бекіту шін бірінші кезекте ылмыс орнына баруым керек, дрыс па?

ДАНИЯЛ – Шерлок Холмс айтандай: «Барлыын таптап тастамай транда»?

ТАЙЫР – Оиа орнын тексеруім керек. Егер мйіт шыныменде болса, онда оны блек тексеріп, денесінде жараат бар-жоына кз жет- кізіп, денені сот-медициналы сараптамасына жіберуім керек. Ондаы киімді алып, сипаттап, орап, оларды да сараптамаа жіберу ажет, ал егер ондайлар болып жатса, ылмыс кугерлерінен немесе мйітті тапан адамдардан жауап алу керек. Мны брі ылмысты іздерін шоыр- ландыруа баытталан жедел тергеу рекеттеріні кешені деп аталады.

ДАНИЯЛ – И, рине, бл ааз толтырудан грі шыл іс.

ТАЙЫР – Біра, мен сізге длелдегенімдей, ааздар да те маыз- ды, оны алда таы да бірнеше рет длелдеймін. алай боланда да, осы шыл шаралардан кейін барлы материалдарды кезекші блімге бересіз, содан кейін тіркеу жргізіліп, сота дейінгі тергеу басталады. Айтпашы, олар оны баса тергеушіге тапсыра алады.

ДАНИЯЛ – Мндай тжірибе брыннан алыптасан ба?

ТАЙЫР – Брын «тергеуге дейінгі» тексеру болан. Ол бір айа со- зылатын. Яни, фактіні зін ана бекіту жеткіліксіз болды. Жадайлар лі де натыланып, тексерілуі керек еді. ылмысты іс озауа негізді бар-жоы аныталатын, егер іс озалса, онда сота дейінгі тергеу баста- латын еді. азір ондай жо. Толы тергеу рекеті басталады, ол туралы біз білмеуіміз де ммкін.

ДАНИЯЛ – «Біз» дегенііз кімдер?

ТАЙЫР – рине, тергеу тобын емес, процесті баса атысушы- ларын – кдіктіні, оны леуетті кілдерін – ораушыларды айтамын. Сондай-а, кугерлер жне т.б. Егер ешкім хабардар болмаса, бл жа- сырын тергеу рекеттері деп аталады. азіргі тада азастан Респу- бликасыны ылмысты іс жргізу кодексінде осы жасырын тергеу рекеттеріне арналан жаа лкен бір блім бар. ылмысты істер бой- ынша те маызды айатар дл осыны арасында алынады. Тергеу- ді басталаны туралы барлы баса мдделі тлалар тергеушіден кеш біледі, жне мны ол з пайдасына пайдалана алады.

ДАНИЯЛ – Бл жасы ма?

ТАЙЫР – Алда лі ол туралы айта жатамыз, алайда, кінішке орай барлы кезде емес.

ИМИТАЦИя. ТЕК МРТЕБЕГЕ ИЕ БОЛАНДАР шІН

ДАНИЯЛ – Ал, оларды мні неде?

ТАЙЫР – Егер арапайым трде айтатын болса, онда жария тер- геу рекеті аз-маз ашы трде жзеге асырылады – тінтулер, кулардан, кдіктілерден, жбірленушілерден жауап алу, кзбе-кз кездесулер жне т.б… Ал, тергеу ешкімге хабарламайтын баса да рекеттер…

ДАНИЯЛ – Жасырын болып табылады ма?

ТАЙЫР – Сонымен атар, тергеу оларды жргізу фактісін згелерден ммкіндігінше мият жасыруа тырысады.