Багаты кватарант
Шрифт:
Алена Яўгенаўна. Які сорам?! Хочаце — кожны дзень ешце з намі; праўда ж, Васіль?
Васіль Васільевіч (цвёрда). Праўда. Рыгор, ты канчай гэта!
Алена Яўгенаўна. Цвярозы прыходзь.
Рыгор. Добра — пайду. Але напаследак яшчэ пытанне: адкуль у цябе, студэнта, такія грошы? Ты раскашуеш, кватэры здымаеш — як шляхта, як арыстакрат дзевятнаццатага стагоддзя!..
Ган. Сродкі мне дазваляюць.
Рыгор. Вось я і хачу ведаць — адкуль?! Адкуль у вас, студэнтаў, сродкі; якога хрэна, прабач, вы робіце, адкуль вы іх дастаяце?! Ды такія
Невялікая паўза.
Ган (спакойна ўсміхаючыся). Мае сродкі зароблены крывёю і потам. І шчаслівай неспадзяванкаю, выпадковасцю, пра якую я зусім не збіраюся кожнаму расказваць.
Алена Яўгенаўна (Рыгору). Няма чаго чужыя грошы лічыць! Перш свае зарабі… (Рашуча, Рыгору.) Усё — па дамах! (Лагодна, Гану.) А вы, можа, яшчэ кавы?
Ган. Ну, трошкі, слабай.
Васіль Васільевіч ідзе праводзіць Рыгора.
Рыгор (па дарозе). Васільевіч, глядзі… Падазроны ён нейкі, чорт!.. Не вер яму…
Васіль Васільевіч. Ідзі, ідзі!
Заслона
Акт другі
Карціна першая
Дзень — туманны, веснавы, сыры; вуліца, лаўка, ліхтар, сметніца — каля лаўкі, ззаду — чыгунная агароджа. Наташа ідзе, следам — Рыгор, і прытрымлівае яе за рукаво.
Рыгор. Наташа!
Наташа (спыняецца). Ну што? Я табе ўсё сказала.
Рыгор. Я дзве гадзіны мёрз тут, на гэтай лаўцы… А ты не хочаш пастаяць са мною і дзвюх хвілін!
Наташа. Стаю ж. Ну?
Рыгор. Я заходзіў у вестыбюль інстытута, глядзеў расклад… У вас заняткі павінны былі скончыцца дзве гадзіны назад.
Наташа. «Уляпілі» два лішнія семінары.
Рыгор (бярэ яе за руку). Сядай, калі ласка, лавачка сухая. Нават нагрэтая…
Наташа сядае, Рыгор стаіць перад ёю.
Наташка, я не бачыў цябе ўжо два тыдні… Знарок не званіў, чакаючы, пакуль ты пазвоніш. А ты… Я ўжо забыў твой голас. І твару твайго не магу ўспомніць…
Наташа (пацепвае плячыма ад сырасці, рукі ў кішэнях куртачкі). Вось што, дарагі мой, давай раз і назаўсёды кінем гэтае сюсюканне. Ты — жанаты, у цябе сваё жыццё і… Карацей, больш ніякіх званкоў.
Рыгор. А калі б не быў жанаты?
Наташа. Тое самае было б.
Рыгор (пасміхаючыся нявесела, не гледзячы на яе, быццам сам сабе). Жанаты. І жанчын, як раней думаў, ведаю на пяць. Былі ў мяне… да жаніцьбы, будуць, відаць, і пасля… Ведаю, але ні чарта не разумею вас! Ну, ніяк! Вас немагчыма зразумець, як вось гэты слуп з ліхтаром не разумееш: стаіць, свеціць, а дзеля чаго — чорт яго разбярэ! Няўжо табе ўсё роўна, што чалавек чакаў цябе дзве гадзіны, чакаў толькі для таго, каб убачыць цябе, пачуць твой голас?! Няўжо табе непрыемна, раздражняе цябе, што цябе… кахаюць?!
Наташа. Ого! Першы раз чую.
Рыгор. Першы. Чуеш першы, але ты ведала гэта. Не магла не ведаць!
Невялікая паўза.
Ведала?
Наташа. Ведала.
Рыгор. Тады чаму ты не хочаш нават слухаць? Табе ж — паводле любой логікі — проста як жанчыне, як дзяўчыне гэта павінна быць цікава!
Наташа. Што?
Рыгор. Ну, ведаць, што цябе кахаюць. Слухаць пра гэта.
Наташа. Рыгор, блін, ты што, не бачыш? Я стамілася. Галодная. Да таго ж, калі шчыра, я напярод ведаю ўсе твае прызнанні.
Рыгор. Бажуся, гэта апошні раз. Пабудзь трошкі, выслухай, і я бажуся, што з гэтага дня перастану «даставаць» цябе, як ты кажаш!..
Наташа глыбока ўздыхае, паказваючы, што яна проста асуджана слухаць.
Наташка (іншым, мяккім голасам), я не веру табе. Хай — ты «крутая». Дзяўчынка. Намнога маладзейшая за мяне. Хай я не падабаюся табе. Але — паўтару — не можа табе не падабацца, што цябе кахаюць! Няважна, хто. Хай жанаты мужчына. Але гэты мужчына ні-чо-га ж ад цябе не просіць, не патрабуе! Толькі званка, толькі пары слоў — «прывітанне», «ну, як ты?», «бывай»… І ўсё! Яшчэ большае шчасце — убачыць цябе хоць раз на тыдзень, хоць паўгадзінкі пагаварыць з табою… Проста пачуць твой голас. Я ж не дабіваюся ад цябе пацалункаў, не дабіваюся нейкай прыхільнасці… Адкажы мне на адно-адзінае пытанне: няўжо хоць адной нармальнай дзяўчыне можа не падабацца, што яе кахаюць, нічога ад яе не патрабуючы?!
Паўза. Наташа маўчыць.
Добра. Тады я скажу, чаму ты не хочаш даць мне нават гэтае нішто…
Наташа. Рыгор, я проста не хачу нікому нічога даваць. Не хачу — і ўсё.
Рыгор (не слухае, бо хоча выгаварыцца). Ты шкадуеш мне нават гэтае нішто — бо хто я? У тваіх вачах? Няўдачнік. Афармоўца сталовых, бібліятэк, ДК і яшчэ чортведама якіх месцаў, - куды запросяць, дзе ўдасца перахапіць… Які ў вольны час нешта малюе для сябе — «мажа», — нешта абсурднае, авангарднае… Тады тырчыць днямі каля «Мастацкага салона» сярод дзесяткаў такіх, як сам, стараючыся спіхнуць гэтую «мазню» каму-небудзь… За два гады прадаў усяго тры карціны, і то за капейкі, - ты ж ведаеш, я расказваў. На фарбы, на багет больш пайшло, чым атрымаў. У прынцыпе, я жабрак…
Наташа. Дасталі вы сваім жабрацтвам. Я такое кожны вечар дома чую. Варушыцца трэба, дык жабракамі не будзеце!
Рыгор (не слухае). Выставаў сваіх не было, майстэрні няма і невядома калі будзе, сябры — выпускнікі таго ж тэатральна-мастацкага! — даўно ўжо маюць і майстэрні, і выстаўляюцца, і па замежжах ездзяць… А тут — практычна нуль. П'яніца плюс.
Наташа. Ды перастань ты сам сябе шкадаваць! Ніколі не шкадуй сам сябе пры жанчынах.