Чорная страла
Шрифт:
Лэдзі, лэдзі, — малю, -
Пашкадуй ты мяне.
— Нік Эпльярд, — сказаў Хэтч, — сэр Олівер шле табе прывітанне і загадвае зараз жа прыбыць у замак Мот і прыняць каманду над гарнізонам.
Стары ўзняў галаву.
— Няхай беражэ вас Бог, паны, — прамовіў ён насмешліва. — А куды выпраўляецца майстар Хэтч?
— Майстар Хэтч едзе ў Кэтлі і забірае з сабой усіх, хто можа сесці на каня, — адказаў Бенет. — Чакаецца бітва, і майму валадару патрабуюцца падмацаванні.
— Ах, вось як! — сказаў Эпльярд. — А колькі чалавек ты пакінеш мне?
— Я пакіну табе шэсць добрых малайцоў і сэра Олівера ў прыдачу, — адказаў Хэтч.
— Гэтага малавата, — сказаў Эпльярд. — Для абароны замка патрабуецца чалавек сорак.
— Вось таму мы да цябе і звярнуліся, стары буркун! — адказаў Хэтч. — Хто, акрамя цябе, можа абараніць такі замак з такім гарнізонам?
— Ага! Калі баліць мазоль, згадваюць аб старым чаравіку, — сказаў Нік. — Ніхто з вас не ўмее ні на кані сядзець, ні алебарду трымаць. А як вы ўсе страляеце з лука, святы Міхаіл! Калі б стары Гары Пяты ўваскрэс, ён дазволіў бы вам страляць у сябе і плаціў бы па фартынгу за выстрал.
— Не, Нік, ёсць яшчэ людзі, якія ўмеюць як трэба нацягнуць цеціву, — сказаў Бенет.
— Нацягнуць цеціву? — ускрыкнуў Эпльярд. — Але, нацягнуць цеціву ўмеюць і зараз! А пакажыце мне хоць адзін добры выстрал! Для добрага выстралу патрэбна дакладнае вока, патрэбна галава на плячах. Які выстрал на далёкую адлегласць ты назваў бы добрым, Бенет Хэтч?
— Калі б чыя-небудзь страла даляцела адсюль да лесу, — сказаў Бенет, азіраючыся, — гэта быў бы слаўны выстрал на далёкую адлегласць.
— Але, гэта быў бы цудоўны выстрал, — сказаў стары, гледзячы праз плячо. — Адсюль да лесу далёка.
Раптоўна ён паднёс руку да вачэй і пачаў з-пад рукі разглядваць штосьці ўдалечыні.
— Каго ты там убачыў? — спытаў, смеючыся, Бенет. — Ці не Гары Пятага?
Стары салдат нічога не адказаў і працягваў глядзець удалячынь.
Сонца ярка асвятляла лугі на пакатых схілах пагоркаў; белыя авечкі пасвіліся на траве; было ціха, толькі далёкі звон гуў, не змаўкаючы.
— Ну, што там, Эпльярд? — спытаў Дзік.
— Птушкі, — сказаў Эпльярд.
І сапраўды, там дзе лес урэзваўся ў лугі доўгім клінам, які заканчваўся двума зялёнымі вязамі, акурат на адлегласці палёту стралы ад поля Эпльярда спалохана мітусілася чарада птушак.
— Што нам за клопат да птушак? — сказаў Бенет.
— Вось ты, майстар Бенет, выпраўляешся на вайну і лічыш сябе мудрацом, а не ведаеш, што птушкі — цудоўныя вартаўнікі, — адказаў Эпльярд. — Яны першыя папярэджваюць аб магчымай бітве. Калі б мы зараз знаходзіліся ў лагеры, я б сказаў, што нас высочваюць варожыя стралкі. А ты б нічога не заўважыў!
— Кінь, стары дзівак, — сказаў Хэтч. — Паблізу няма ніякіх стралкоў, акрамя тых, якімі камандуе сэр Дэніэл у Кэтлі; мы з табой тут у бяспецы, быццам у лонданскім Таўэры, а ты палохаеш людзей з-за нейкіх зяблікаў і вераб'ёў!
— Не, вы толькі паслухайце яго! — усміхнуўся Эпльярд. — Ды хіба мала тут нягоднікаў, якія б далі адрэзаць сабе абодва вухі, каб застрэліць мяне або цябе! Святы Міхаіл! Ды мы ім больш ненавісныя, чым парачка тхароў!
— Яны ненавідзяць сэра Дэніэла, а не нас, — адказаў Хэтч, пазмрачнеўшы.
— Яны ненавідзяць сэра Дэніэла і ўсіх, хто яму служыць, — сказаў Эпльярд. — Але асабліва ім ненавісныя Бенет Хэтч і стары Міколас-лучнік. Вось адкажы: калі б там, на ўскрайку лесу, знаходзіўся спрытны дзяцюк, а мы з табой стаялі б так, што яму зручна было б цэліцца ў нас, як мы, клянуся святым Георгіем, і стаім зараз, каго б ён выбраў: цябе або мяне?
— Б'юся аб заклад — цябе, — адказаў Хэтч.
— Стаўлю сваю куртку супраць скуранога пояса, што цябе! — закрычаў стары стралок. — Гэта ж ты спаліў Грымстан, і ўжо будзь спакойны, Бенет, яны табе гэтага не даруюць. А я і так, з боскай дапамогай, хутка траплю ў надзейнае месца, дзе мяне не дастане ні страла, ні гарматнае ядро. Я стары чалавек і шпарка набліжаюся туды, дзе мне падрыхтавана пасцель. А цябе, Бенет, я пакіну, на тваю пагібель, у гэтым свеце, і калі табе дадуць дажыць да маіх гадоў і не павесяць, значыць, сапраўдны ангельскі дух пагас.
— Ты самы балбатлівы дурань ва ўсім Тэнстолскім лесе, — сказаў Хэтч, якога відочна збянтэжыла такое прароцтва. — Рабі сваю справу, збірайся ў дарогу, пакуль не прыйшоў сэр Олівер, ды прытрымай свой язык. Калі ты столькі размаўляў з Гары Пятым, у яго вушах звону было болей, чым у яго кішэні.
Страла праспявала ў паветры, як вялікі шэршань, упілася старому Эпльярду паміж лапатак і пранізала яго наскрозь. Ён упаў тварам у капусту. Хэтч рэзка ўскрыкнуў і падскочыў; потым сагнуўся ўдвая і пабег да дома, шукаючы прыкрыцця. А Дзік Шэлтан схаваўся за кустом бэзу, прыціснуў свой арбалет да пляча, нацягнуў цеціву і пачаў цэліцца ў выступ лесу.
Ні адзін лісцік не варухнуўся. Авечкі спакойна пасвіліся; птушкі паселі на галіны. Стары Эпльярд ляжаў, са спіны ў яго тырчала страла, Хэтч стаяў у сенцах, за дзвярыма, і Дзік прытаіўся за кустом бэзу, гатовы пусціць стралу.
— Вы каго-небудзь бачыце? — крыкнуў Хэтч.
— Ніводная галінка не варушыцца, — адказаў Дзік.
— Сорамна так пакідаць старога, — сказаў Бенет і нерашуча ступіў наперад; твар яго пабялеў. — Сачыце за лесам, майстар Шэлтан, не спускайце вачэй з лесу. Няхай дапамогуць нам святыя! Але які выстрал!
Бенет прыпадняў старога стралка і паклаў да сябе на калені. Ён быў яшчэ жывы: твар яго паторгваўся, сумныя поўныя пакутлівага болю вочы то расплюшчваліся, то заплюшчваліся.
— Ты чуеш мяне, стары Нік? — спытаў Хэтч. — Ці няма ў цябе якога-небудзь апошняга жадання, старэча?
— Выньце стралу і дайце мне памерці, у імя Багамаці! — задыхаючыся, сказаў Эпльярд. — Я пакончыў са старой Англіяй. Выньце стралу!
— Майстар Дзік, — сказаў Бенет, — падыдзіце і тузаніце добранька стралу. Ён зараз сканае, бедны грэшнік.