Кайту
Шрифт:
– Урра! Урра! Урра!
Бераздан алар бер-берсене кулыннан алып сикереш-сикереш кычкырырга тотындылар:
– Урра!
Шулай сикерешеп беренче парны чыгаргач, лнг тгрп яттылар да клешерг тотындылар. Хллре беткнче клгч, ирг ятып тынып калдылар. Бераздан тынлыкны Наташа бозды:
– Мин сугышка китм! – диде ул кире каккысыз твккллек белн, – Ахиртлр, кем минем белн?
– Бераз ктрг кирк, – диде Ольга, – Кайда сугышулары да билгесез бит ле.
– Юк, ктмибез! – Наташа катгый иде, – Югыйс, сога калабыз. Немецларны куып чыгаргач, анда барды ни д бармады
– Кайчан китрг ыенасы со? – дип елмайды Ольга, – Хет бер-ике кн зерлнерг кирк бит.
– Нрссен зерлнеп торасы? – Наташа яткан иреннн сикереп торды, – Юллык ашарга алабыз да всслам. Анда баргач, солдат киеме д, мылтык та бирлр. Бездн бары тик батырлык кына сорала. Ризасызмы? Иртгг?
– Риза, – Катя да торып утырды.
– Иртг тгел, берсекнг, – диде Ольга.
– Ярый, – дип килеште Наташа, – син Тнзил?
Тнзил инрен ген сикертеп куйды:
– Мин бармыйм. зегез ген иеп кайтыгыз.
– Ник? – Наташаны кзлре магаена менде, – Ник бармыйсы?
– Мин бит кечкен, – Тнзилне кзлренд очкыннар уйнаклап алды, – Барыбер файдам тимячк.
– Танкист булырсы, – диде Наташа шуны гына ктеп торгандай, – Яки разведчик.
– Разведчик! Разведчик! – Катя хтта кулларын чбклп алды, – Кечкен булгач, сине беркем д крмячк.
– Атсалар да тидер алмаячаклар, – дип стде Ольга, – Сиа тидер чен ашыкмыйча озак итеп тзрг кирк.
– Барыбер бармыйм, – диде Тнзил, – Сугышасым килми минем.
– Барырга кирк, – дип кистерде Наташа, – Батырлык эшлрг мондый ммкинлек бтн лл була лл юк. Булганын кулдан ычкындырырга ярамый. Иртгг кадр уйла ле син, Тнзил.
Сугыш турындагы сз шуны белн тмамланды да басудагы эшлр турында сйлшг кчтелр. Ул арада кнслр алдындагы халык таралыша башлады.
– Халык тарала, – диде Катя, – Безг д барырга вакыт. Юкса киркне бирчклр.
– Киттек! – Ольга йгерерг тотынды, – йд, кем беренче?
– Мин! – Наташа кинт кен тизлнде д Ольганы узып китте.
Кызлар шулай узыша-узыша кнслрг йгерделр. Бу аларны зара шаярышуы гына тгел иде. Эшк бер минут та соларга ярамый. Бригадир, яки рис сизеп калса, трудиннн колак кактым дигн сз. Азга гына соарса да кн озыны бушка эшлячксе. Хтта алар злре крмс д лклчелер табылып тора. Аннан кнслрг чакыртып сорау алалар: "Кайда йрде? Нишлп эш урынында тгел иде?" Мондый сорауларга бик исе китми торган усал хатыннар да бар. Наташаны нисе, н, ччрп чыгып талаша, барыбер зенекен ит. Район згенд ниндидер туганы зур урында утыра, дилр. Шуа сзе т. Тнзилне нисе алай итлми, зе д юаш, ире д "тегенд" ибрелгн. Тнзил зе д, аны ахиртлре д олы кешелр белн талашып, з дигнен иреш алырлык кешелр тгел. Шуа йгерерг, бер минут та соламаска туры кил.
– Кайда йрисе инде, тагын бушка эшлисе кил мени? – дип каршылады аны нисе, – йд, тизрк. Безнекелр, н, эшк д тотынган инде.
Тнзил дшми-тынмый гына нисен иярде. Аны эшлисе тгел, ашыйсы кил иде. Тик нишлисе… Кичк кадр тзрг кирк инде. ч иткндй, кне д озын ле аны.
2
Авыл белн идар итче ч кеше бар. Колхоз рисе, читауат м бригадир. Читауат ул кергн-чыккан акчаларны чутлап кнслрд утыра. Рис эрерк мсьллр буенча эшли м кешелр арасында бик еш булмый. Халык белн иг-и эшлче кеше – бригадир. Качкыны бригадиры – Барый Васил улы Борханов, Герман сугышында аягын имгтеп кайткан илле яшьлр тирсендге ир. Халык аны з артында Барбос дип йрт. Ул та тишеге белн авылны бер очында пйда була да капка саен туктап сгенерг тотына:
– Эт ялкаулары! Кояш лл кайчан калыкты бит инде, сез ле иртнге ашны да ашамагансыз. Нрс, коммунизм килгнен ктеп ятасыз мени, агыра сарыклар? зе ген килми ул, аны яулап алалар. ыен беткн баш. Ниг кич башлаган эшегезне бетереп кайтмадыгыз? Ата башы дип кайтып киттегез мени кояш та батмас борын? Бген тшк кадр эшлп бетерегез. зем барып тикшерм. Тшк кадр бетмс, начар эшлнгн булса, труддин д юк сезг, икмк т юк. Эшлмисез икн, ашамыйсыз. Ятыгыз, н, к ткгезне флн нрссен суырып. Аладыгызмы? Бген д кичге эшегезг чыгасыз. Ярты сгатьтн шунда булмыйсыз икн, кичге труддинегезне сызып ташлыйм, анагызны сатыйм нрслр.
Шуннан ул икенче йортка кч. Кереп ишеклрен дбердт, зе кычкыра:
– Нрс, кп-кндез ишек элеп утырасыз? Трмдге кебек. Трмне сагынсагыз, хзер чакыртам киркле кешелрен. Флн нрсгездн сйрп алып китрлр. Ачыгыз ишегегезне! Кем бара бген сезне чен колхоз эшен? Кара син аны, киенмгннр д бит алар, ялкау трелр. Дньяны бтен ялкауларын ыеп, урман эчендге лт базына илтеп ташлыйсы гына калды хзер. Эшк чыга белсезме сез, эт аннар? Или сезне чен аксак аягым белн мин селкенеп йримме? Тиз ген басуга менегез. Чп утарга кирк. Чпне и уган ирен сезне чен калдырдым, тмуг кислре. Бген кичк эшлп чыксагыз икелт труддин язам, булдыра алмасагыз – дртлт кисм. Ктегезне кулыгызга тотыгыз да тиз ген басуга элдертегез. Бер аягыгыз монда, икенчесе тегенд булсын.
Хуаларны шулай аякка бастырып, эш кушкач, чираттагы йортка кч. Авызындагын эт ыярлык тгел инде аны. Тик беркем д каршы тшми, аркылы сз йтми. Аны сзлрен тылый-тылый ыеналар да эшк чыгып китлр. Чнки Барбос кабхать телле булса да яхшы келле кеше. з эшчелрен колхоз рисеннн д, районнан килгн трлрдн д рнеттермск тырыша. Гаебе булганнарны да яклап калырга ай эзли.
Бер млне рге оч Зйнп апа бер уч бодай урлап тотылгач та шушы Барбос трмдн алып калды.
– Гаебе юк аны. Мин алырга рхст иттем, – диде ул районнан килгн трг, – нксе лем хленд, берсеннн-берсе кечкен биш баласы бар. Ачыгалар. Крлт терерг мени аларны? Мин дрес эшлвем шиклнмим. Икенче кнне Зйнп планын икелт арттырып тде.
– Длт милкен з белдегегез белн таратырга сезне хакыгыз юк, – дип каршы тште район трсе, – Сезг андый хокук бирелмгн.
Барбосны моа исе д китмде:
– Бу длт милке тгел, – диде ул корыч тавыш белн, – Бу аны труддинг бирел торган икмге хисабына.
Авыл халкыны Барбос яклы икнен сизенгн район трсе сз озайтып тормады, юл куярга булды. Шул хакта сзен йткч, халык та аны алкышлады. Барбос ул труддин икмге хисабына дип болай гына йт инде, алып калмый, аны ише нрслр белн вакланып тормый. Шуа авыл халкы аны санга суга, нинди начар сзлр белн ген скс д карышмый, ул йткнне тылый. Район трлре д артык бйлнеп бармый, чнки колхозны крсткечлре яхшы.