Кельтеминар фар?анги ибтидоии ?индуаврупо?
Шрифт:
Ин фар?анг бо ?африети экспедитсияи бостоншиносии Хоразм та?ти ро?барии бостоншиноси шурави С.П. Толстов дар сол?ои 1939-1940 ва 1950 муайян карда шуд. 18 мавзеи истодани даврони неолити ва бирин?и кушода шуд. Мавзеи му?имтарини ин фар?анг ?анбас-Калаи no 4 мебошад, ки дар 1,5 км ?анубтар аз ?алъа ?ойгир аст. Дар ин ?о бо?имонда?ои манзили калони замини (24 х 17 метри мураббаъ) пайдо шудаанд, ки аз сутун?ои чуби ва балка?о сохта шуда, бо боми канории конуси пушонида шудаанд. Хонаи исти?омати, ки та?рибан 100 нафарро дар бар мегирифт, макони зисти ?амоати матриархалии авлоди буд, ки аъзои он бо шикор ва мо?идори маш?ул буданд. Дар маркази манзил як очаи калони "му?аддас" маркази
Ма?алла?ои фар?анги келтеминари аз якчанд хона?ои калони замини иборат буданд, ки дар на?ша овал буданд, ки аз сутун?ои чуби ва балка?о сохта шуда буданд; боми шакли конуси бо камыш пушонида шуда буд. Дар маркази хона як очаи калон бо оташи хомушнашаванда ?ойгир буд, ки на?ши маъбади ?амоати матриархалии авлодро и?ро мекард. Хона?ои зиеди рузгор дар канори манзил ?ойгир буданд. Маш?улияти асосии келтеминар?о мо?идори ва шикор, баъдтар чорводори буд. Инвентаризатсияи кремнийи он?оро скребк?о, реза?о, сурохи?о, скобел?о, сар?ои якхелаи тире дар бар мегирад. ?амчунин, сар?ои устухони силиндрии тире ва асбоб?ои устухони бо замима?ои кремний истифода мешуданд. Керамика бе доираи гандумбози сохта мешуд. Зарф?ои мудаввар ва бо ороиши штампшуда ва штрихи оро дода шудаанд, ки ба шакли ?ал?а ?ойгир шудаанд. Дар байни зарф?ои керамики зарф?ои ладьевиди тава??у?и махсус доранд. Аз ороиш?о ма?тоб?ои аз раковина?ои шакли силиндри ва овеза?ои санг ва раковина хос мебошанд. Таъсири ин фар?анги бостоншиноси аз Узбой то Ку??ои Балхон ва то ку??ои Урал дароз мешуд.
Дар шумораи таърихи: Аланд-Аркаим: мероси ?адимаи Урали ?ануби. Вазорати фар?анг, робита?ои ?амъияти Ва хори?ии вилояти Оренбург, фонди Хайриявии Аркаим, муаллифони матн: Т.С. Малютина, Г. Б. Зданович, акс?о, расм?о, на?ша?о: аз бойгонии Мамнуъго?и Аркаим, инчунин Т. С. Малютина, Г. Б. Зданович, Д. Г. Зданович, Е. А. Анферова, Му?аррир Д. Г. Зданович, Оренбург, 2013, са?. 18-19, навишта Шудааст: "?ар Як Ша?раки Муста?камшуда, Ба назар Мерасад, аз ?ониби сокинони Он ?амчун" Маркази афсонавии ?а?он "Барраси Карда Мешуд. Ин ша?рак ?амчун дар ну?таи ме?вари амудии кай?они ?ойгиршуда тасаввур карда мешуд ва фазои атрофро ?амо?анг мекард. Хусусият?ои татби?и ин идея аз хусусияти манзараи ?ойгиршуда вобаста буданд. Дар ма?ал?о лав?а?ои гил ва зарф?ои на тан?о бо ороиш, балки бо аломат?ои изи хатти навтаъсис низ пайдо шудаанд. Ба доираи ?адимият?ои аркаими як ?атор бозефт?ои а?иби пластикаи хурди сангини зооморфи ва антропоморфи дохил мешаванд, ки са?ифаи нав дар таърихи санъати ?адимаи Авруосие мебошанд. Тасаввуроти одамони даврони бирин?и дар бораи мо?ияти инсон дар маросими дафни аркаим хеле равшан ифода ефтааст. Инсон дар ин ?о на тан?о мав?уди ?исмони ва ру?они аст, балки ба назар мерасад, ки у низ якчанд ?он дошт. Ла?заи марзи дар та?дири пас аз марги ру? (?он?о) вайроншавии бофта?ои мулоими бадан буд (пан? сол, мувофи?и Авеста). Пас аз ин, моддаи мусбати ру? ба Кишвари Ниегон кучонида шуд (он дар ?ануб буд), ва дар ?абр тан?о як "?они ?абр" – и торик бо?и монд, ки бо устухон?о ало?аманд буд. Пас аз ин, одамон ба ?абри ?абр ворид мешуданд (э?тимол, занон ин корро мекарданд), устухон?ои мурдагонро ?атман вайрон мекарданд, баъзе чиз?оро мегирифтанд (шояд тан?о баъзе "?он?ои холи"-и чиз?оро мегирифтанд). Дар оянда дар ?абристон?о маросими хотирави баргузор нашуд".
Дар ?ануби "Кишвари ша?р?о" ма?з ?аламрави фар?анги келтеминари хо?ад буд, ки ?аблан пайдо шуда буд. Ра?ами 5 дар славянони ?адим низ "му?аддас" буд. Параскева-?умъа (аз Юнони ????????? [paraskevi] ?умъа) ?адимтарин худои занона дар славянони шар?и. Парастиши Параскева-?умъа ?амчун худои модар, ?омии кишоварзи, ?осилхези, саломати дар славянони шар?и ва пас аз ?абули масе?ият ?амчун дини расми васеъ па?н шуда буд. Калисои масе?и, дар му?оиса Бо Параскева-?умъа ?амчун "модари ?ама чиз", Параскева-деваро ба ?атори "му?аддасони" масе?и дохил кард. Худое, ки ибтидои занонаро дар табиат та?ассум мекард, дар хал??ои дигар низ ву?уд дошт: дар хет?о (?индуаврупои?о) Ма (му?оиса кунед калимаи русии мама, олмони Mama, фаронсави maman, англиси mamma), дар армани?о Анаит?о, дар парод?ои Осиеи Хурд, ки аз он?о ибодати у ба юнони?о ва руми?о ворид шудааст, Кибела. Тавре ки баъзе апологет?ои масе?и бовари доштанд, Одам буд офарида шудааст рузи ?умъа 1 март, ин давраи "аз офариниши ?а?он" буд, ки дар империяи Шар?ии Рим (Византия) дар асри 6 ва Дар Руссия пас аз ?абули масе?ият истифода мешуд. Рош-гашана (соли нави я?уди) дар аввали сентябр расман дар Руссия (1492 1700 гг.) низ амал мекард! Ин ?одиса пас аз он рух дод, ки Дар соли 7000 "Аз офариниши ?а?он" Исои Масе? (1492 дар Замони Иван III) ба ву?уд наомад. Ва Масе?ро чунон интизор буданд, ки чизе намесохтанд ва кишт намекарданд, интизор Буданд, Ки Исо мурофиаи да?шатноки худро бар ?ама баргузор мекунад ва ба ?ама ?укм мебарорад, алахусус дар бораи "?удратмандони ин ?а?он", ки он?о то чи андоза беайб ?астанд. Мутаассифона, ин тавр нашуд. Дар Замони Петри I ?ашни соли Навро ба 1 январ гузарониданд ва солшумории "Рождество Христова" (1700) – ро ?ори карданд, аммо аллакай дар он ва?т та?вими ку?наи юлиани, ба монанди кишвар?ои протестанти (дар кишвар?ои католики аллакай аз соли 1582). та?вими григориани амал мекард), ки тан?о дар замони ?укумати шурави дар соли 1918 бо та?вими григориани иваз карда шуд, аммо калисои православии Рус то ?ол онро истифода мебарад. Дафни мурдагон ба дафни зороастризм, яке аз дин?ои ?адимие, ки дар ?аламрави Урали ?ануби пайдо шудааст, монанд аст. Ибодати зороастризм дуо?о ва формула?ои ?одугари, ки ?урбони мекунанд, дар байни дуо?ои дигар ба оташ ва об муро?иат мекунад. Ибодати оташ а?амияти махсус дошт. Дар маъбад?ои зороастриен (аз ?умла дар маъбад?ои парс?ои Муосири Бомбей) ягон тасвири худоен ву?уд надорад. Имондорон оташи оташгирифтаро дар ?урбонго? парастиш мекунанд. Даромадан ба маъбад барои бегонагон манъ аст. Азбаски ?асад нопок ?исобида мешавад, бо ламс кардани ?асад оташро ифлос кардан манъ аст. Бо ин ламс набояд та??ир кард инчунин олами му?аддас-замин, ?аво ва об. Аз ин ру, зардуштиен ?асади мурдаро ба ?айвоноти ва?ши ва паррандагон меди?анд. Ин одатан дар ?ои махсус ?удошуда (дакма, е манораи хомуши) ан?ом дода мешавад. Устухон?ои фуру бурдашуда ?амъ оварда шуда, ба анбор?ои махсуси оссуария табдил дода мешуданд.
Конец ознакомительного фрагмента.