N? k?naka o Australia a me Oceania

‘O na kanaka o Australia a me Oceania: na ho‘ailona hou

Na mea noho:

‘Enelani-Australia

‘Anelani-New Zealand

Pitcairnians

Norfolk

‘O Palmerstonians

na ‘Inia fiji

‘Akelika Aborigine:

‘Aranda

Vurungeri

dieri

Na lahui Austronesia:

Na kanaka o New Guinean Komohana:

Biak

Melanesia:

Kanaki

Ni-vanuatu

Na Fitiana

Maikonesia:

Kilipaki

Kosrae (kanaka)

Marshallese

Nauru

Palau

Ponape

Truk

‘O Chamorro

‘ae

Polenekia:

Hawaii

‘O Mangareva

marquesans

‘Olelo Maori

Moriori

Na Niue

Paumothu

Rapanui

Na Samoa

ko Tahiti

ko Tokelau

Na Tonga

Tubuaytsy

Tuvalu

Uveans

‘O Futunans

Na kanaka Papuan:

Na Papua:

‘Abelama

‘O Asmat

Galela

ho‘okupu

Korowai

Medlpa

Fataluku

Chimbu (kuman)

Ko Halmaher Akau

Ko Halmaher Hema

‘O ka heluna kanaka ‘oiwi o Australia – ka Australians – i ka ho‘oka‘awale ‘ana o na kanaka o ka honua e ku ka‘awale loa. Ma ka anthropologically, pili ka po‘e Australia i kekahi o na ‘ano like ‘ole o ka lahui Australoid. Ma ka ‘olelo, ua ka‘awale no ho‘i lakou.

Ma mua o ka hiki ‘ana mai o ka po‘e ‘Eulopa i ka hopena o ke kenekulia 18. Ua noho ‘ia ka po‘e Australia ma ka ‘aina nui. ‘O ka lakou helu i kela manawa ma kahi o 250-300 tausani kanaka. ‘O ka ho‘okele waiwai a me ka mo‘omeheu o ka po‘e Australia i kela manawa ma kahi pae ha‘aha‘a loa. Ua alaka‘i lakou i ke ola auwana, me ka ‘ike ‘ole i ka mahi‘ai a me ka hanai pipi (‘o ka holoholona holoholona wale no he ‘ilio dingo hapalua hihiu). ‘O ka lakou ‘oihana nui, ‘o ka hahai holoholona ‘ana a me ka ‘ohi ‘ana, a ma na wahi pu kekahi. ‘O ka hahai holoholona ka hana a na kane. Huli pu lakou a ho‘okahi wale no no na kangaroo, opossums, emus, bandicoots, snake, manu, etc. ‘O ka hana nui o na wahine ‘o ka ‘ohi ‘ana. Me na la‘au ‘oi, ‘eli na wahine i na a‘a a me na ‘uala, ‘ohi i na hua a me na hua. Aia ka lawai'a ma na kapakai o kekahi mau loko wai a ma kahakai.

Ua hana ‘ia ke ahi ma ka ‘oki ‘ana i ‘elua mau ‘apana la‘au – kahi prototype o ka "ho‘ano" ("Holy" mai ka hua‘olelo "light") ke‘a i ka Buddhism a me ka Kristiano, ma ke ‘ano o ka "‘ili" a me ka "bor". ‘O ka mea hana i na mea hana he pohaku, iwi, la‘au. ‘A‘ole ‘ike ka po‘e Australia i na metala. ‘O na ‘eke, na ‘eke, na ‘upena, a me na mea ‘e a‘e, ua ulana ‘ia mai loko mai o na mea kanu. ‘oko‘a ka percussion a me ka pahu pahu; boomerang – he la‘au papa‘i like ‘ole e wehewehe ana i na pihi ‘oko‘a i ka wa e lele ana; akea a haiki ka pale (reflective).

Loa‘a ‘ia na aniani ma ka ‘ao‘ao ‘akau hikina o Australia (i ‘ai‘e ‘ia mai ka po‘e Papuans). Ua auwana ko Australia poe e imi i ka ai, a i kekahi manawa wale no, i na kau o ka nui, e noho ana ma kahi hookahi. ‘O kahi hale ma‘amau, he hale hemispherical a hale paha i hana ‘ia me na lala, na lau, na mau‘u, a me ka ‘ili. ‘A‘ole ‘a‘ahu ka po‘e Australia i na lole, e kaupalena ana ia lakou iho i ka "ka‘ei o ka hilahila", ‘a‘ole ia e huna i ke ‘ano o ke kino, aka no ka ne‘e ‘oi aku ka ma‘alahi, a me ka ho‘opa‘a ‘ana i ka lepo, i ‘ole e ‘ike ‘ia ko lakou kino e na holoholona a me na kanaka ‘e a‘e. Ma ka hikina hema wale no na ‘ahu‘ula i hana ‘ia me ka ‘ili. Aka ‘oko‘a na mea ho‘onaninani: ma waho a‘e o na lei, na po‘o, na la‘au ihu, ua ho‘onani ‘ia ke kino me ke kala a me ka ‘ili.

‘O na mana‘o‘i‘o o ka po‘e ‘oiwi o Australia i keia manawa ke kau nei i ka ho‘ailona o ke kahua o kahi ‘oihana kupono e pili ana i ka hopu holoholona a me ka ho‘ili‘ili ‘ana; ua ho‘ike ‘ia lakou e kahi ‘ano i ho‘ike maopopo ‘ia o na mo‘olelo fetishistic ku‘una. I waena o lakou hiki ke nana i ka totemism, ua palahalaha ‘ia ka kilokilo, i ka wa embryonic – shamanism, mana‘o‘i‘o i na ‘uhane, ka ho‘omana o na po‘e ‘ohana, i mana‘o ‘ia e noho ana i ka lani. Ma ka wehewehe ‘ana i ka mana‘o‘i‘o o ka po‘e Australia ma ke ‘ano holo‘oko‘a, ‘ae ka po‘e noi‘i ‘a‘ohe o lakou mana‘o‘i‘o i ke ola ‘ana o kahi honua kupua kuikawa, ‘a‘ole na‘e ka mahele o ka honua i ke kulohelohe a me ke kupua. He ikaika loa ka manawa o ka honua werewolf i keia mau mana‘o‘i‘o. Mana‘o ka Australian me ke kokua o na hana kilokilo hiki ia ia ke ho‘opili pololei i na mea waiwai. Ma ka manao o ko Australian aborigines, aole he hoomana aloha, aole pule, aka, e lanakila ana na pule, aole mohai, aole hale kapu a me na luakini, aohe kahuna. ‘Oiai ‘o ka mana‘o‘i‘o i ka ‘uhane a me ka ‘uhane (animism) i kona wa kamali‘i wale no, ‘a‘ole i ho‘okumu ‘ia na mana‘o e pili ana i ke ola ma hope. Ua mana‘o ka po‘e ‘oiwi o Australia e make ka ‘uhane ma hope koke o ka make ‘ana o ke kanaka.

‘O na po‘e o na mokupuni ‘o Melanesia, e pili ana me na kama‘aina o Australia, me he mea la, ‘oi aku ka ki‘eki‘e o ke alapi‘i o ka ulu ‘ana o ka nohona. Ma mua o ka ho‘ea ‘ana mai o ka po‘e ke‘oke‘o, ‘a‘ole ‘ike ka po‘e Melanesia i na metala, na mea hana a me na mea kaua i hana ‘ia me ka la‘au, ka pohaku i poni ‘ia a me na pupu. Aka, ke ne‘e nei lakou mai kahi ‘oihana kupono i kahi ‘oihana hana, ‘o ke kumu o ka mahi‘ai hoe mua (ke ulu nei lakou i na ipu, na ‘uala, ka mai‘a, na niu, a me na mea ‘e a‘e), i ho‘ohui ‘ia ma na kahakai e ka lawai‘a. Noho ka po‘e Melanesia i na kaiaulu ku‘oko‘a i kekahi i kekahi, i alaka‘i ‘ia e na alaka‘i. Ua ho‘omalu ‘ia lakou e ka hui ‘ohana. Ua loa‘a i ka po‘e Melanesia kahi ho‘ololi maika‘i loa, ‘oi aku ma waena o na kama‘aina o ke kahakai a me ka loko, a ma waena o na mokupuni. Ua loa‘a ke kala ma ke ‘ano o na pupu kai.

Конец ознакомительного фрагмента.