Нераток

Неизвестно

– вам усё пад сілу.

Гэта было сказана на працягу дзесяці хвілін, пакуль па- біблейску абтрапаны Віця суправаджаў мяне па слізкай красавіцкай наледзі да пад’езду.

Дома гэтым разам ён расказваў пра мільёны гадоў эвалюцыі як рэалізадыю Боскай задумы. І паведаміў, што праз пару стагоддзяў чалавечая цывілізацыя выканае сваю місію і саступіць пальму першынства нейкім пляскатым ці то майгрынам, ці то трамінам, якія будудь меншыя за чалавека ў тысячы разоў і якія даўно гаспадарадь у глыбінях Сусветнага акіяна. Інстынкт пераўтварэння прыроды ў іх развіты добра, а хутка ўзмоцніцца цяга да асваення новых тэрыторый. Дакладней, да іх захопу. Людзі і

гэтыя самыя майгрыны- траміны адзін аднаго ніколі не ўбачаць з-за таго, што існуюць у занадта розных умовах.

Неяк атрымалася, што Вітэрнала ўдалося прапісадь і зрабіць спадчыннікам жылля. Я сам гэтага дамогся і нават дакументы яму, скарыстаўшыся неразбярыхай і падмазаўшы хабарам, выправіў. Нямала гэтаму паспрыялі і асабістыя якасці: старэчая немач, звычка збірадь дакументы і здольнасць эфектыўна размаўляць з прадстаўнікамі ўладных структур. Віталій Канстанцінавіч Адамаў цяпер мой бліжэйшы чалавек.

І я, напэўна, даўно б заснуў у калысцы Смерці і нічога не напісаў, калі б не ён.

– Пішыце, Павел Андрэевіч, пішыце! Я хачу, каб вы жылі даўжэй. Я навучыўся цаніць вашае кароткае жыццё. Людзей увогуле, маю на ўвазе.

Стацыянарна Віталій Канстанцінавіч знайшоў прытулак у Храме Міласэрнасці. Аднак час ад часу ён прыходзіў, падбадзёрваў. Калі-нікалі прыносіў паўбохана свежага хлеба, падчас бегаў у аптэку за актываваным вугалем, анальгінам, прэўтырмонам, ношпай і іншымі лекамі, якім давяраю. І ўсё ж праз паўгода ён знік і пакінуў мяне чарговы раз.

Я даўно зразумеў: Вітэрнал-Імартал не можа быць богам. Бог кліча да сябе, аднак ніколі не прыходзіць. Не можа ён быць і анёлам, пасланнікам Усявышняга, бо анёлы любой рэлігіі схільныя да эфектаў, але не азадачваюць, а тлумачаць усё дакладна і зразумела. Або абсалютна празрыста гавораць, што рабіць. Аднак ён і не Д’ябал, хоць некалі і ўспамінаў пра тры шасцёркі. Яму няма справы да маёй душы.

Бывала, хацелася запытацца, хто ж ён на самай справе, але стрымлівала адчуванне, што не ўдасца атрымаць пэўнага адказу: ці то з-за яго абстрактна-асадыятыўнага выкладання, ці то з-за майго неглыбокага разумення.

Азначаць Віцю (мне ўсё ж бліжэй гэтае імя) паслядоўнікам або нашчадкам іншапланетнікаў, якія засялілі намі, іхнімі гібрыдамі, Зямлю, не хочацца - простая разгадка не можа быць правільнай. Да таго ж ён занадта зямны.

Лічыць яго прывідам, што з’яўляецца да мяне на пэўных адрэзках жыцця, - прызнаць сябе вар’ятам і развітацца з рэшткамі аб’ектыўнасці: прывіды не пакідаюць голасу на магнітнай стужцы і аблічча на фотаплёнцы.

75-85

Практычна я вярнуўся на пачатак сваёй аповесці. Калі пачынаў пісадь, была зіма, а цяпер - позняя восень. Апошнім часам яна надыходзіць у верасні. Дрэвы даўно стаяць без лістоты, ноччу - замаразкі, па шэрых вуліцах гуляе пранізлівы сівер, а снег усё ніяк не выпадзе. Я, невядома як, перажыў невыносна спякотнае лета.

Час стаў жорсткім. Турмы перапоўненыя. Ствараюцца прымусова-папраўчыя арміі. “Сінем” забаранілі і аднеслі да наркотыкаў пятага ўзроўню. Затое ў школах дазволена насычэнне мозгу карыснай інфармацыяй. Вучоны Рукрэхт такі ж папулярны, як некалі вынаходнік забаўляльнага кубіка венгр Рубік.

Сацыяльная рэклама настойліва прапануе дзейсныя сродкі ад алка-нарказалежнасці, аблысення і імпатэнцыі.

Частка краін вярнулася да правадной электрычнасці, палічыўшы павелічэнне выдаткаў меншай шкодай за рызыку хвалевага ўздзеяння, якое ці то разбурае, ці то стымулюе (пакуль не разабраліся) галаўны мозг. Адначасова папулярныя кватэрныя генератары-мігажэнеры. Нехта

сцвярджае, што мігажэнерныя хвалі шкодзяць здароўю, а рэклама вытворцаў запэўнівае, што яны настройваюць на патрэбную частату чалавечыя клеткі і, што немалаважна, знішчаюць кухонных макрыц і часткова прусакоў.

Быў патоп. Ён прадягваўся восем гадоў. Вада дагэтуль не адступіла. Заліта трынаццаць прадэнтаў сушы. Тым не менш, з’явілася яшчэ блізу трыццаді дробных новых дзяржаў. Т олькі Штаты ўсё растуць.

Чорныя валасы невытлумачальным чынам перасталі быць дамінантнай рысай. Нараджаецца ўсё больш светлавалосых. Гэта пачалося пасля пандэміі сернай чумы, ад якой асабліва падярпеў

Кітай. Антарктыда зрабілася папулярнай у турыстаў, хоць для хуткай перапраўкі абмарожаных прадуе некалькі канкурэнцкіх фірмаў. Трансферы мітусяцца, выконваючы індывідуальныя заказы. “Зялёныя” старанна выказваюць пратэст сафары-расстрэлу імператарскіх пінгвінаў, якім толькі дзеля гэтага дазваляюць пладзіцца.

Зрабілася модным татураваць лобную костку чэрапа. Татуіроўка ўтрымлівае ўсе неабходныя дадзеныя для магчымых клонаў, якія змогудь працягнуць род, не страціўшы радаводу. Калі чалавек памірае, чэрап апрадоўваюць і хаваюць асобна, астатняе спальваюць: ва ўмовах перанасялення, якое выклікала амаль поўнае выкарыстанне сушы, памерлыя не паспяваюць перагніваць. Некаторыя краіны даюць дазвол на пахаванне ў каразійнаўстойлівых трунах на глыбіні не менш за дзесяць метраў. Аддаўшы вялікія грошы на “яму’, родныя не скупяцца на адпаведны замагільнаму жыццю антураж.

Загадкавыя “чорныя дзіркі” знайшлі бытавое прымяненне: цяпер у кватэры можна запальвадь не толькі святло, але і цемру. Гэта так званае “святло чорнага колеру’. Вельмі зручна, калі захочацца прылегчы ўдзень. Нават жалюзі не абавязкова зашторвадь. Зрэшты, відавочнасці сутнасці цемры як паглынання святла няма, як ніколі не было, няма і не будзе разумення прыроды святла. Здаецца, нашчадак Першалюдзей меў рацыю: цемра - адсутнасць святла, усё астатняе - святло.

80

Ці варта казаць, што зноў з’явіўся Імартал? Гэтым разам - энергічны, актыўны. Насуперак маім песімістычным пратэстам, спасылаючыся на статус апекуна, ён вырашыў падправіць маё здароўе. Напачатку зашыў рэгулятар тэмпературы цела. Цяпер мая нармальная тэмпература - трыццадь тры градусы Цэльсія. Прымусіў адмовіцца ад інсуліну і ўвесь час шпігуе. э. дэгідраапіандрастэронам сульфату. Кажа, што гэта павінна падоўжыць жыццё. Не дужа веру, асабліва пасля паведамлення, што памяншэнне колькасці анкалагічных захворванняў на восемдзесят прадэнтаў падняло сярэднюю прадягласць жыцця толькі на два гады, дабаўленыя да старасці. Любіць пажартавадь: “Я хачу, Павел Андрэевіч, давесці вас да такога стану, каб не сорамна было ў музеі мадам Цюсо выставіць!”

А заўчора - ашаламіў. Падышоў, паглядзеў нязвыкла калючымі вачыма, напэўна ж, задзейнічаў свае гіпнатычныя здольнасці і сказаў:

– Дзядуля Павел! Не хаделася б вас засмучадь, але вашая жыццёвая аповесць амаль скончылася. Аднак я не жадяю, проста не выношу лагічнага і бліскучага завяршэння, таму хадеў бы зрабідь вам прэзент, падобны да таго пеўніка-флюгера з ацынкаванай бляхі, якога ў вашым чубатым і караткаштанным дзяцінстве моцны вецер скінуў пад ногі з новабудоўлі. Вы не аданілі свайго шчасця: жалезны стрыжань, на якім стаяў флюгер, мог прабіць вам галаву, а замест гэтага пеўнік, што здаваўся такім жадяным і недасяжным, лёг каля ног. І быў вашым першым жыццёвым расчараваннем: металічная завусеніца ацынкоўкі падрала вам скуру безыменнага пальца.