Вяртанне з апраметнай
Шрифт:
Бусел атрымаў вымову ад начальства за тое, што не паведамiў ноччу пра размову з» добраахвотнiкам» i рызыкаваў жыццямi ўсёй аператыўнай групы, але да вымовы аднёсся абыякава: на адну болей цi меней, што за бяда? На зброi знайшлi адбiткi пальцаў Князя, i ён прызнаў сябе вiнаватым у захоўваннi зброi, ды i толькi. А вось адкуль гэты арсенал – так i заставалася таямнiцай. Князь трымаўся свайго: «Купiў у невядомых каўказцаў, а дзе тыя ўзялi, не ведаю. У iх цяпер поўна гэткага дабра, кожны нешта мае, вось i шукайце, на тое вы i мiлiцыя…»
…Быў яшчэ i трэцi званок «добраахвотнiка».
– Ён пешка! Але ж за ягонай спiнай сцiшылiся тыя, па кiм даўно плачуць турэмныя краты.
Некалькi дзён напружанай працы поспеху ў раскрыццi забойства не прынеслi. Скакун, даведаўшыся, што яго вiнавацяць у забойстве Кузаўкова, патрабаваў доказы. Ён меў амаль неабвяргальнае алiбi: у тую ноч п’яны спаў на вакзале. Яго i сапраўды затрымаў нарад мiлiцыi, але ж тое здарылася а чацвёртай гадзiне, а дзе быў з дзвюх да трох? Якраз у гэты час забiлi Кузаўкова. Князь стаяў на сваiм: «Быў п’яны i нiчога не памятаю».
З гэтага часу «добраахвотнiк» знiк i нiчым аб сабе не нагадваў аж да сённяшняй ранiцы. У шэсць гадзiн зазванiў тэлефон, i Бусел адразу пазнаў прастуджаны i, як здалося, перапалоханы голас. На гэты раз чалавек гаварыў цвяроза, не кпiў, не павучаў, а адразу настойлiва прапанаваў сустрэцца i прызначыў месца: у старым парку, што ля вучылiшча металiстаў. Ён папярэдзiў, каб быў адзiн i нiкому пра дамоўленасць не гаварыў. Апошняе насцярожыла, але «добраахвотнiк», быццам прачытаўшы Андрэевы думкi, шэптам дадаў:
– Мяне шукаюць, хтосьцi здаў… Я цябе ведаю, а мяне пазнаеш па белым плашчы i чорным капелюшы, якi буду трымаць у левай руцэ. Спытаеш, як прайсцi да вучылiшча…
Бусел ледзь дачакаўся вечара. Прыехаў крыху раней i на ўваходзе ў парк адразу заўважыў чалавека ў белай плашчоўцы, якi стаяў ля газетнага кiёска i гартаў часопiс. Капiтан, стоячы зводдаль, некалькi хвiлiн сачыў за незнаёмцам, i той, быццам адчуўшы ягоны позiрк, азiрнуўся, вочы сустрэлiся. Чалавек ледзь прыкметна кiўнуў, нацягнуў на самыя бровы капялюш i пасунуўся ў парк. Бусел паспяшаўся ўслед, нагнаў i, у думках падсмейваючыся з такой канспiрацыi, сцiшана спытаў:
– Як прайсцi да вучылiшча металiстаў?
Мужчына, не прыпыняючыся, кiнуў у адказ:
– Трымайся мяне, – i нервова паскроб шчаку, скрозь пабiтую чырвонымi плямамi.
Голас чалавека быў зусiм не падобны да таго, якi Бусел чуў па тэлефоне. У душы варухнулася сумненне, нават трывога, але адступаць было позна ды i не ў ягоных правiлах. Капiтан машынальна дакрануўся да кабуры з пiсталетам, гэта надало рашучасцi. Чалавек у плашчоўцы сышоў з алеi i напрасткi, па роснай траве, амаль подбегам пашкандыбаў да напалову разабранай драўлянай будынiны, якая раней была пiўным павiльёнам. Андрэй крыху памарудзiў. Чалавек скасавурыў на яго насцярожлiвы позiрк i, не прыпыняючыся, глуха прагаварыў:
– За мной могуць сачыць,
Перад тым як джгануць у дзвярны праём, Бусел азiрнуўся, сiлячыся заўважыць што-небудзь падазронае, але наўкол было цiха i спакойна. Ён зрабiў некалькi крокаў у зацемненым, смярдзючым будынку, палез у кiшэню па запалкi, i ў гэты момант нешта цяжкое звалiлася на галаву…
Машына нарэшце спынiлася, пачулiся галасы. Гаварылi двое. Спярша Бусел не мог разабраць, пра што гамоняць злачынцы, але праз хвiлiну галасы наблiзiлiся, i ён пазнаў хрыплы барытон, якi належаў чалавеку з парку.
– Фiлiн, а мо цяперака пазбавiмся ад лягавага?
«Адзiн з iх – Фiлiн», – засяроджана ўслухоўваўся ў размову Бусел. Ён сiлiўся прыгадаць, цi сустракаўся раней з чалавекам, якi меў гэтую мянушку, але на памяць нiчога не прыйшло.
– Ты вось што, – рыкнуў у адказ прастуджаны бас, – зрабi засечку на сваiм прышчастым носе, бо незнарок адкручу разам з пляшывай галавой: мент павiнен жыць! I, пакуль iншага рашэння не прыму, нiводзiн волас не звалiцца з ягонай галавы. Уцямiў?!
– Ды я што, – лiслiва прагундосiў чалавек з парку i, перасiльваючы палахлiвасць, прамармытаў: – Я да таго, каб не уцёк!..
– Вось тады дакладна адарву галаву, – пагрозлiва прабасiў голас, якi хутчэй за ўсё належаў Фiлiну. – Паглядзi, цi жывы ён, мо мерцвяка вязём.
Чалавек даўгавата корпаўся ля дзвярэй, не мог адамкнуць замок, мацюкаўся i бурчэў нешта невыразнае. Нарэшце дзверы адчынiлiся, чыстае паветра ўварвалася ў будку. Бусел адчуў прыемны пах сасны, мяты, свежаскошанага сена. Ад ляснога водару закружылася галава, прыемна было ўдыхаць пах лесу, чуць шамаценне дрэў, хацелася жыць…
– Лягавы, ты жывы? – пачуўся голас з цемры, i адразу па вачах разанула калючае, халоднае святло лiхтарыка. – Жывы, – убачыўшы капiтана, памякчэў голас, але праз хвiлiну перайшоў на крык: – Ён, падла, аббляваў усю машыну…
– Калi цябе садану, як яго, у штаны накладзеш, а мо прамiком сплануеш у» магiлёўскую губерню», – весела прабасiў з цемры Фiлiн. – Цягнi, панясём у склеп.
– Аббляванага не панясу! Няхай валяецца ў будцы, ранiцай усё роўна ў распыл!
– Прышч, рабi, што сказана! – зласлiва прасiпеў Фiлiн, пачуўся глухi ўдар, стогн, лiхтарык звалiўся на зямлю i патух.
«Мянушка другога – Прышч», – толькi падумаў Бусел, як яго ўхапiлi за абедзве нагi i, быццам мех з бульбай, скiнулi з машыны ў высокую, росную траву. Ён балюча стукнуўся спiнай, у галаве адразу загуло, скронi сцiснула неймаверным болем, i капiтан зноў званiтаваў.
– Як мы гэткага панясём? – з нянавiсцю, iстэрычна пераходзячы на крык мацюкнуўся Прышч i, вiдавочна, спаганяючы на Буслу злосць за атрыманы ад Фiлiна кухталь, цяжка пацягнуў капiтана далей ад машыны, шматлянуў у самую крапiву. – Няхай там рыгае! – і, спахапiўшыся, прапанаваў: – Можа, хоць ногi развяжам, западло насiць лягавага!
– Развяжам у склепе, – не зважаючы на Прышчова скавытанне, камандаваў Фiлiн, – ды глядзi пад ногi, каб на лесвiцы мент шыю не зламаў.
– Дапаможам, калi сам не скруцiць, – агрызнуўся Прышч. – Ты з iм цацкаешся, быццам з братам, а я iх ненавiджу…