Allamjonov aybdor
Шрифт:
Oxiri bu ahvol jonimga tegdi. Nima, Soliq qo‘mitasida mendan boshqa masala qurib qolganmi? Men jadval tuzib, unga hamma bo‘limlarni, hatto kanselyariyani ham kiritdim. Ro‘yxatga qo‘shilmagan faqat qorovul qoldi. Bu hujjatni Parpiyevga olib kirib, oxirgi paytlari majlislar bir qolipda o‘tayotganini aytdim. «Hamma navbati bilan hisobot bersin, har bir bo‘lim o‘zining ishini matbuotda yoritsin», – dedim. U rozi bo‘lib, jadvalni imzoladi.
Endi meni minbarga chiqarishsa, topshiriqlarni kimlar bajarmayotganini shartta aytadigan bo‘ldim. Muhtaram hamkasblarim og‘zimni yopish uchun meni ham «To‘raxonovning ro‘yxati»ga kiritib qo‘yishibdi. O‘rtaga pul tashlashgan bo‘lishsa kerak.
Qisqasi, qilgan ishim uchun ta’zirimni yedim, meni kechirishmadi. Ustimdan nimalardir to‘qib, tuhmat qilishdi. Shunchalik bema’ni bahona o‘ylab topishdiki, hozir aniq nima gap bo‘lganini eslolmayman ham. To‘qqiz yil deganda Parpiyev majlisda birinchi marta hammaning oldida rosmana po‘stagimni qoqdi. Men esa o‘zimni oqlay olmadim. Hammasini miq etmay eshitib turdim. Endi bu yerda ishlolmasligim aniq edi.
Chiroyli ketmoqchi bo‘ldim. Oradan to‘qqiz yil o‘tgan bo‘lsa ham, bu inson salomimga
– Mayli, kelsin, – debdi Botir Rahmatovich.
Ertasi kuni Parpiyevning oldiga kirib, o‘zimning biznesimni boshlash uchun ketmoqchiligimni aytdim.
– Xafa bo‘ldingmi?
– Yo‘g‘-e, nega unaqa deysiz? Nimaga xafa bo‘lishim kerak?
– Xafa bo‘libsan… – dedi general. – Ko‘rib turibman-ku. Mayli, arizangni yoz. Omadingni bersin.
Men ketdim, lekin intizomga o‘rgatgani, bergan saboqlari uchun Botir Rahmatovichdan haligacha minnatdorman. U menga doim zarbaga tayyor bo‘lib, uni qaytarishni, eng asosiysi, iloji yo‘q narsaning o‘zi yo‘qligini o‘rgatdi. Xohlasak, hamma narsaga erisha olarkanmiz. Bunday olganda, u meni rostdan ham o‘z jiyanidek tarbiyaladi.
Shunday odamning «jiyani» degan yuksak nomga dog‘ tushirmadim, deb o‘ylayman.
Men o‘z biznesimni boshlab, birinchi millionimni ishlab topdim. Bolaligimdan pul topishga harakat qilardim. Afsus, rejalarim doim ham o‘xshayvermasdi.
1 MTRK – Milliy teleradiokompaniya.
2 «DAVR» – MTRK «Yoshlar» telekanalining axborot dasturlari tahririyati.
3 FVV – O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligi.
4 Abdusaid Ko‘chimov – o‘zbek jurnalisti, 1997-2005-yillarda O‘zbekiston milliy teleradiokompaniyasi raisi.
5 «Beruniy» – Toshkent metropoliteni O‘zbekiston yo‘nalishining oxirgi bekati.
6 Qoraqamish – Toshkentning Olmazor tumanidagi mavze.
7 ToshDU – Toshkent davlat universiteti. 2000-yil yanvardan Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti.
8 Uzmetronom – O‘zbekistondagi mustaqil sayt. 2020-yilning may oyigacha blokda bo‘lgan.
9 «Jemchug» – Toshkent shahridagi mashhur «Jemchug» (marvarid) do‘koni joylashgan, ko‘pqavatli tajribaviy loyihalangan uy.
10 «Sharq» – nashriyot-matbaa konserni.
11 Shavkat Miromonovich Mirziyoyev – 2003-yil dekabrdan 2016-yil dekabrgacha O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri, 2016-yil 14-dekabrdan O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti.
12 Akademiya – Davlat soliq qo‘mitasi huzuridagi Soliq akademiyasi.
III
Shakar, vanna, press, baklajka
To‘qsoninchi yillar oilamiz boy bo‘lmagan, lekin och ham qolmaganmiz. Onam doya, otam avtoslesar edi. Bolalar tug‘ilavergan, mashinalar buzilavergan, ota-onam ishsiz qolmagan. Ularning eng katta orzusi farzandlariga yaxshi ta’lim berish bo‘lgan. Shuning uchun oyim o‘qishimni oltinchi sinfdan ToshDU qoshidagi gimnaziyaga (keyinchalik akademik litseyga aylantirildi) o‘tkazgan. Hech kimga pul-mul bermagan. Oyim pora berish kerakligini bilmasdi ham.
Pul – ajoyib narsa! U menga doim zavq bergan. O‘zi oldindan boshqalarga o‘xshab faqat oylikka ko‘nib yashash niyatim yo‘q edi. Katta bo‘lganimda ko‘p pul topishimga, xohlagan narsamni sotib olishimga aniq ishonganman. Lekin bu kunlarni uzoq kutishga sabrim chidamasdi. Hoziroq boyib ketib, mahallamiz yoshlari havas qiladigan yangi «qahramonlarimiz» – magazinchilar, choyxona va makaron fabrikalarining xo‘jayinlari, popkorn sotuvchilarga o‘xshab yurgim kelardi. Hammasining tagida yangi mashina, oyog‘ida krossovka, egnida zamonaviy sport kiyimi, jinsi shim – xullas, butun dunyoda ulardan zo‘ri yo‘q.
Kommunistik mafkura puchga chiqqan paytlar. Qo‘ni- qo‘shni orasida faqat biznes rejalar, tez va osongina boyib ketish yo‘llari haqida gap-so‘zlar yurardi. Biz o‘n uch ya-shar o‘smirlar ham cho‘ntagimizda doim pul bo‘lishini xohlardik. Ko‘p tengdoshlarim o‘zi ishlab daromad topar, kimdir oilasiga yordam bersa, yana kimdir kichik orzulariga pul yig‘ardi.
Mendan yollanma ishchi chiqmadi. Ammavachchamning jo‘xori qalamchalari chiqaradigan sexida bir kun ishlab ko‘rdim. Arzimagan pul uchun ertalabdan kechgacha ter to‘kib mehnat qilish menga emas ekan.
Vazifam nimadan iborat edi? Jo‘xorini oldin «drobilka»ga, keyin maxsus apparatga solamiz. Jo‘xori doni issiq havo bosimi ostida paqillab yorilib, qalamchaga aylanadi. Ish haqi tayyor mahsulotning kilosiga to‘lanadi. Bir uyum jo‘xori qalamchasini chiqarib, kamida o‘n kilogramm bo‘ldi, deb o‘ylaysan. Tortib ko‘rsang, zo‘rg‘a yarim kilo chiqadi. Ish kuni oxirida ammavachcham pul o‘rniga qo‘limga o‘zim tayyorlagan jo‘xoridan tutqazdi. Uyga kelib, «ish haqim»ni stolga qo‘ydim-u yechinmasdan, o‘zimni krovatga tappa tashladim. Ertalabgacha qotib uxlabman. Uyg‘onganimda aniq bir qarorga keldim – men hech qachon yollanma ishchi bo‘lmayman!