Дзікі сабака Дзінга, альбо Аповесць пра першае каханне
Шрифт:
Яна перасякла дарогу і ўбегла ў лагер, лёгка пераскокваючы праз канавы і купіны, таму што была вельмі спрытная.
Дзеці сустрэлі яе крыкам. Узняты на мачце сцяг лунаў у паветры. Яна стала ў сваю шарэнгу, паклаўшы кветкі на зямлю. Важаты Косця пагразіў ёй вачыма і сказаў:
— Таня Сабанеева, трэба ў час станавіцца на лінейку. Смірна! На-пра-ва раўняйся! Адчувайце локцем суседа.
Таня шырэй рассунула локці і падумала: «Добра, калі справа побач з табой сябры. Добра, калі ёсць яны і злева. Яшчэ лепей, калі яны і там, і тут».
Павярнуўшы галаву направа,
І важаты звярнуўся да яго:
— Філька, які ж ты піянер, калі кожны раз робіш са свайго гальштука плаўкі. Толькі не мані, калі ласка! Я ўсё ведаю. Пачакай, вось я пагутару з тваім бацькам сур'ёзна.
«Бедны Філька, — падумала Таня, — як яму не шанцуе сёння».
Яна глядзела ўвесь час направа. Налева ж зусім не глядзела. Па-першае, таму, што гэта было не па правілах, а па-другое, таму, што там стаяла тоўсценькая дзяўчынка Жэня, якую яна не любіла.
Ах, гэты лагер, дзе пяты год запар праводзіць яна сваё лета! Чамусьці сёння ён не здаваўся ёй такім вясёлым, як раней. А яна ж заўсёды так любіла прачынацца на світанні ў палатцы, калі з тонкіх калючак ажыны капае на зямлю раса! Любіла голас горна ў лесе, падобны на рык ізюбра, і стук барабанных палачак, і кіслы мурашкавы сок, і песні ля вогнішча, якое яна ўмела распальваць лепш за ўсіх у атрадзе.
Што ж здарылася сёння? Няўжо гэтая рака навяла яе на такія дзіўныя думкі? З якім няясным прадчуваннем сачыла яна за ёю. Куды хацелася ёй плыць? Навошта спатрэбіўся ёй аўстралійскі сабака дзінга? Нашто ён ёй?
А можа, гэта адыходзіць ад яе дзяцінства? Хто ведае, калі адыходзіць яно?
Са здзіўленнем думала Таня пра гэта, пакуль стаяла смірна на лінейцы, і думала пра гэта пазней, вячэраючы ў сталоўцы. І толькі ля вогнішча, якое даручылі ёй раскласці, яна ўзяла сябе ў рукі.
Яна прынесла з лесу тонкую бярозку, ссохлую на зямлі пасля буры, і паставіла яе ў сярэдзіну вогнішча, а вакол па-майстэрску развяла агонь.
Філька ж абкапаў яго і счакаў, пакуль зоймуцца сучкі.
І бярозка гарэла без іскраў, але з лёгкім трэскам, з усіх бакоў атуленая змрокам.
Падыходзілі дзеці з другіх звенняў палюбавацца вогнішчам. Прыходзіў і важаты Косця, і доктар з паголенай галавой, і нават сам начальнік лагера. Ён запытаўся, чаму яны не пяюць і не гуляюць, калі ў іх такі цудоўны касцёр.
Дзеці праспявалі адну песню, потым другую.
А Тані не хацелася спяваць.
Як раней на ваду, вялікімі адкрытымі вачыма глядзела яна на полымя, такое ж вечна рухомае, пастаянна памкнёнае ўвысь. Яно шумела аб нечым, навявала на душу няясныя прадчуванні.
Філька, які не мог бачыць яе засмучанай, прынёс да вогнішча свой кацялок з брусніцамі, каб парадаваць яе тым нямногім, што меў сам. Ён частаваў усіх таварышаў па звяну, а Тані выбраў ягады самыя буйныя. Яны былі спелыя і халодныя, і Таня з'ела пачастунак з задавальненнем. А Філька, убачыўшы яе зноў вясёлай, пачаў расказваць пра мядзведзяў, бо яго бацька быў паляўнічы. І хто іншы мог бы так добра расказаць пра іх!
Але Таня спыніла яго.
— Я нарадзілася тут, у гэтых мясцінах, у гэтым горадзе, і больш нідзе ніколі не была, — прамовіла яна, — але заўсёды мяне здзіўляла, чаму так многа гавораць пра мядзведзяў. Заўсёды пра мядзведзяў…
— Таму, што вакол тайга, а ў тайзе жывуць мядзведзі, — адказала тоўстая дзяўчынка Жэня, у якой не было ніякай фантазіі, але якая ўсё ведала і на ўсё ўмела знаходзіць прычыну.
Таня моўчкі паглядзела на яе і запытала ў Фількі, ці зможа ён расказаць што-небудзь пра аўстралійскага сабаку дзінга.
Але пра дзікага сабаку дзінга Філька нічога не ведаў. Ён расказаў бы пра злосных нартавых сабак, пра лаек, а пра аўстралійскага сабаку яму нічога не вядома.
І тоўстая дзяўчынка Жэня спыталася:
— Скажы, калі ласка, Таня, навошта табе аўстралійскі сабака дзінга?
Але Таня не адказала нічога, бо не ведала, што адказаць. Яна толькі ўздыхнула.
Нібыта ад гэтага ціхага ўздыху, бярозка, што гарэла дагэтуль роўна і ярка, раптам пахіснулася, як жывая і павалілася, рассыпаўшыся попелам. У коле стала цёмна. Цемра падступіла зусім блізка. Усе зашумелі. У гэты момант са змроку пачуўся незнаёмы голас. То не быў голас важатага Косці.
Ён сказаў:
— Ай-ай, друга, нашто крычыш?
Чыясьці цёмная вялікая рука пранесла над галавой Фількі бярэма ламачча і кінула яго ў касцёр. То былі яловыя лапкі, што даюць шмат святла і іскраў, якія з гудзеннем ляцяць угору. І там, угары, яны гаснуць не хутка, а гараць і мігцяць, нібы россыпы зорак.
Дзеці ўскочылі на ногі, а да вогнішча падсеў чалавек. З выгляду ён быў невялікі, насіў скураныя накаленнікі, а на галаве ў яго быў капялюш з бяросты.
— Гэта Фількаў тата, паляўнічы! — закрычала Таня. — Ён сёння начуе тут, побач з нашым лагерам. Я яго ведаю.
Паляўнічы падсеў бліжэй да Тані, заківаў ёй галавой і ўсміхнуўся. Усміхнуўся ён і іншым дзецям, паказаўшы свае шырокія зубы, сточаныя доўгім муштуком меднай люлькі, якую ён моцна сціскаў у руцэ. Штохвілінна ён падносіў да сваёй люлькі вугольчык і соп ёю, нічога не гаворачы. Аднак гэтае сапенне, гэты ціхі і мірны гук нібыта гаварылі ўсім, хто сабраўся яго слухаць, што ў галаве гэтага дзіўнага паляўнічага не было ніякіх благіх намераў.
І таму калі да агню падышоў важаты Косця і запытаўся, чаму ў лагеры чужы чалавек, то дзеці закрычалі ўсе гуртам:
— Не чапай яго, Косця! Гэта Фількаў тата, хай ён пасядзіць з намі! Нам весела з ім!
— Дык гэта бацька Фількі, — сказаў Косця. — Цудоўна! Я пазнаю яго. Але ў такім разе я паведамляю вам, таварыш паляўнічы, што ваш сын Філька любіць есці сырую рыбу і частуе ёю іншых, напрыклад, Таню Сабанееву. Гэта адно. А па-другое, са свайго піянерскага гальштука ён робіць плаўкі і купаецца ля Вялікіх камянёў, што яму катэгарычна забаронена.
Сказаўшы гэта, Косця пайшоў да другіх кастроў, якія ярка гарэлі на паляне. А паколькі паляўнічы не ўсё зразумеў з таго, што гаварыў яму Косця, то ён паглядзеў услед яму з павагай і на ўсякі выпадак паківаў галавой.