Хаціна
Шрифт:
– Капітан, навальніца на падыходзе. Трэба зараз жа дэсантавацца. Альбо мы ўпусцім момант! – выразна сказала яна.
Алесь пачуў знаёмы голас і паглядзеў у бок пілота. У некалькіх кроках ад хлопца стаяла жанчына вельмі падобная на яго маму. У гэты міг па яго целе быццам ударылі электрычным токам. Сэрца шалёна застукала. Хлопцу цяжка было прыняць убачанае і ўсвядоміць, як блізка да яго знаходзіўся чалавек, якога ён страціў.
– Мама?! – ціха пра сябе прамовіў Алесь, не адводзячы вачэй ад жанчыны.
Рукі закалаціліся. Вочы загарэліся. Ён глядзеў і глядзеў на яе. Верыў, не сумняваўся ў тым, што перад ім знаходзілася яна, яго любячая мама.
Алесь
– Мама?!
Салдаты, у тую ж секунду, здзіўленым поглядам паглядзелі на хлопца. Для ўсіх, яго паводзіны былі нечаканымі і дзіўнымі. Увесь гэты час Алесь моўчкі стаяў, сціскаў вільготныя далоні сваіх рук. Яму хацелася падысці да мамы, абняць яе і проста пабыць побач. Але розум кружыў яму галаву, спыняў яго і штурхаў на непрыемныя думкі. Ад гэтага, ён стаў глядзець на яе, як на ўспамін. Вочы Алеся наліліся вадою, а сэрца забушавала ад вялікага перажывання. Ён не мог паверыць, што яго мама тут, з ім, жывая. Жанчына з лёгкай усмешкай на твары і сумнымі вачыма, паглядзела на Алеся цёплым поглядам, праводзячы маладога чалавека на вайну.
У той момант, Алесь успамінаў, як у апошні раз бачыў маму па-сапраўднаму жывой. У той фатальны пахмурны восеньскі дзень, ён падвозіў яе ў аэрапорт. А праз гадзіну самалёт, на борце якога была яго мама, выбухнуў. Хлопца імгненна накрыла сумнымі пачуццямі, болем.
А жанчына, калі паглядзела на Алеся, адчула ўсе матчыны пачуцці, яе вочы напоўніліся слязьмі. Яна хацела абняць сына, таксама ўзаемна прыціснуць яго да сябе. Але толькі зірнула на яго адчайнымі сінімі вачыма, сціснула вусны. Затым сумна пакінула салдат, пайшла, вярнулася да першага пілоту.
Капітан Катляроў, кіраўнік усёй ваеннай групы, знаходзіўся побач з жанчынай-пілотам, калі Алесь, нечакана для ўсіх, падняўся з месца і загаварыў. Камандзір хутка адрэагаваў на ўчынак хлопца і неадкладна падышоў да яго. Ён моцна ляпнуў салдата па плячы. Ад удару, радавы Траўнік расслаблена прыціснуўся да сцяны.
– Збярыся, салдат! Тут няма тваёй мамы! Цяпер тут толькі вайна, твае таварышы і наша будучыня! – строга сказаў глухім голасам камандзір, а затым, смеючыся, дадаў. – Рыхтуйся да скачка, дзяўчынка.
Усё ціха засмяяліся. Гэты смех выклікаў у байцоў лёгкую адцягненасць перад трывожным скачком.
– Гэта датычыцца ўсіх! Рыхтуемся да скачка! Хутчэй! – збянтэжана і грозна паглядзеў на сваю каманду трыццаціпяцігадовы капітан, а затым, злёгку прыжмурыўшы блакітныя вочы, пачухаў свой тонкі ружовы нос.
Усе салдаты неадкладна ўсталі і павярнуліся да камандзіра, закрыўшы сабой прастору перад Алесем. А хлопец, усё ж паспрабаваў выцягнуцца, як мага вышэй падняў галаву, і зноў паглядзеў у бок дзвярэй у кабіну кіравання. Але жанчыны ўжо не было.
Алесь змрочна апусціўся на пяткі і сумна павярнуўся да капітана. Тут жа перад ім адчыніліся дзверы фюзеляжа для выхаду парашутыстаў у неба. Хлопец адразу ж адчуў увесь паток халоднага паветра, які цалкам ахапіў яго твар. Дзікі навальнічны парыў шумеў, біў па твары, вяртаў Алеся ў цвярозыя пачуцці. Тым самым дазваляў хлопцу сканцэнтравацца перад скачком. На шчасце, для радавога Траўніка гэта будзе не першы скачок з парашутам. У студэнцкія гады ён ужо скакаў з самалёта, і зараз у яго не ўзнікала ніякіх праблем зноў гэта зрабіць. Усё што яго насцярожвала, гэта толькі начны скачок у невядомасць. Ён не ведаў, якая стаіць задача перад салдатамі і што там унізе. Алесь глядзеў на капітана і чакаў загад. А камандзір глядзеў за спіну Алеся, пільна разглядаючы сваіх салдат.
– Агуркоў, што ты там круцішся? – гучна крыкнуў круглатвары капітан Катляроў. – Сяржант Сядоў, дапамажы ты ўжо яму.
Худы хлопец Агуркоў не бачыў капітана і не чуў, пра што яму даносіў Катляроў. Спалоханы васемнаццацігадовы салдат баяўся скачка, баяўся палёту, прызямлення і ўсяго таго, што чакае яго на зямлі. Ён дрыготкімі рукамі калупаў зашчапкі на рамянях.
– Траўнік гатовы? – выбухова спытаў капітан.
– Да чаго?.. Не! Так! – не чакаючы пытання, разгублена адказаў Алесь, гледзячы прама ў круглыя вочы камандзіра.
Затым, Алесь надзеў на твар празрыстую маску і паказаў вялікім пальцам левай сціснутай далоні на тое, што ён быў гатовы.
– Памятай, радавы, чырвоны дах! Чырвоны дах! – праз гучны шум самалёта і хрыплага свісту парываў паветра, Катляроў паўтараў двойчы. – Пайшоў! Пайшоў! – узяўшыся за каўнер салдата Траўніка, высакарослы капітан пацягнуў яго да выхаду. – Першы пайшоў!
Алесь выпаў з самалёта, ляцеў, як камень, уніз. Сустрэчнае халоднае паветра біла па ўсім целе. А навальнічны вецер яшчэ не ахапіў прастору дэсантуючага салдата, таму хлопцу было лягчэй апускацца да зямлі.
Уся група салдат ужо знаходзілася па-за самалётам. А ўнізе, справа ад салдат, мігцелі выбухі. Паласой гарэў жоўта-чырвоным полымем гарызонт. Дзесьці на ўсю моц ідуць бітвы. Грукатала артылерыя, перакрыкваючы гром.
Алесь працягваў спускацца да цемры. Ад няведання, што чакае яго ўнізе, хто чакае яго на зямлі, хлопец хутка маляваў сабе страшныя варыянты свайго прызямлення. Затым ён убачыў у проблісках светлавых маланак чорныя сілуэты іншых салдат, што разляталіся па небе і хлопец сканцэнтраваўся на сваім палёце. Цяпер ён чакаў, калі ж яму адкрыць парашут. Кожная жылка яго цела дрыжала і вось, шэры парашут імгненнем расчыніўся над яго галавой. Хлопца жвава ледзь пацягнула ўверх, а затым ён стаў павольна апускацца ўніз.
Навальнічныя маланкі гулялі ў небе, білі па глебе і дрэвах, асвятляючы ўсё тое, што было пад нагамі салдат. Пры святле такіх агнёў, толькі чырвоны дах упрыгожваў чорны гарадскі пейзаж. Ён адлюстроўваў сілу надыходзячай навальніцы і служыў відавочным месцам збору ўсёй ваеннай каманды.
Бліжэй да зямлі вецер узмацніўся. Цяпер жа зусім небяспечна і нялёгка было прызямляцца. Раскрыты парашут тузала, хіліла ў левы бок, аддаляючы Алеся ўсё далей ад будынка з чырвоным дахам. Як бы хлопец не стараўся падпарадкаваць стропы, кіраванне ў такое надвор'е ўсё цяжэй паддавалася яму. Напружанне ў душы хлопца павялічвалася. Тым не менш ён набліжаўся да роўнай мяккай чорнай паверхні. Праз некалькі секунд Алесь павольна плюхнуў у растаптаную, як кашу, глебу. Некалькі метраў вецер гнаў парашут па гразі, цягнуў за сабой салдата. Паступова хуткасць слізгацення гублялася. І спыняючыся, Алеся прыцягнула да сырой траншэі, куды ён у выніку мякка зваліўся. Тады парашут прыціснула да кавалка бетону, да асколку, які тырчаў з-пад зямлі, за траншэяй. Алесь спешна адшпіліў усе перамычкі і вызваліўся ад парашута. Затым ён зняў і адкінуў маску з твару, аддыхаўся. Гледзячы на ледзь бачны рыхлы пясок, што ляжаў на паверхні, што быў перад ім, салдату захацелася вярнуцца дадому. Ён шкадаваў аб тым, што ўзяўся за вынаходніцтва, якое перанесла яго ў змрочны час. У роспачы вінаваціў толькі сябе. Алесь больш ні пра што не думаў: ні пра сустрэчу з чалавекам, які быў падобны на яго маму, ні пра бацьку, якога ён у адзіноце меў намер адшукаць.