Q?m ya????
Шрифт:
– Mn bilmirdim skil sahibinin yoxlugunu. Mn bir axsami, snin otaginda skili g"or"ub bir nec df s"oz saldim. Hr df m"ovzunu dyisdin, skili d g"ot"ur"ub gizltdin… Danismaq istmdin! Aylar, illr!.. Ilahi! Niy sn mni onda basa salmadin?
V agladi. Hm d ucadan. Sinmis taleni, rini, usagini, itirilmis illri aglayirdi. Bu g"oz yaslari hm d gizlinc "urkd yasayan, calisib – capalayib cixmaga calissa da, sindn knara cixa bilmyn bir nakam mhbbt agi deyirdi… Bu haraya d"ozmk m"umk"un deyildi.
G"oz yaslari icind ns picildayirdi. Sinmd, beynimin icind hr seyin bir-birin qarisdigi "uc"un hec n esitmirdim…
O axsami cox danisdiq. Bzi s"ohbtlrd, xatirlrd uzaq d"unyalara kecdik, xatirlr nec qmli-qadali, gah da sirin caglari atdi ortaya…
Epiloq
Perronda srnisin vaqonu il "uzb "uz d"ord nfr gnc dayanmisdi. Onlarin qmli baxislari vaqonun kupesind pncr "on"und dayanan gnc qiza y"onlmisdi. Gnc qiz pncrnin s"ussin yapismisdi. Perrondaki d"ord nfrdn biri c"ol trfdn pncry yaxinlasdi, ns demk, zarafat edib agirligi y"ung"ullsdirmy chd etdi. Bas tutmadi. Danisa bilmdi, s"ozlri qiriq – qiriq alindi. lacsiz vaqona s"oykndi, az qala s"usy yapisdi. Qizin yorgun "uz"un baxdi, ns demk istdilr bir – birin,dey bilmdilr. S"ukuta daldilar. Qfildn qizin nazik dodaqlari titrmy basladi, v birdn h"onk"ur"ub agladi…
Qapilar baglandi, qatar "urklrdki hyacani son hdd qaldiran bir siqnal verdi, yola d"usd"u.
– Mn qayidacam, h"okmn qayidacam! – qisqirdi gnc qiz.
– Alti ay ndir ki! – gnc dillndi "uryind, san ki, "oz"u-"oz"un "urk verirdi.
…Bu sfr n qdr ckck…
Qatar yola d"usn tk, Inqanin rfiqsi, qrup yoldasi Azada bir dfdr "ot"urd"u.
– Bu ndir? – Azad sual verdi.
– Inqa verdi, sn catmalidir.
Bu zilmis, bir azca da saralmis vrqlrdn ibart dftr idi.
Inqanin hr g"un qeyd aldigi, bzisi bir – iki c"umldn, bzisi is vrqin yarisini tutan hr bir xatirsinin "ust"und srl"ovh yerind iki parca olmus "urk skli vardi. Sol parca alov icind, sag parca is bir az asagi, arali, sanki k"usm"us vziyytd idi. Hr shifnin sonunda is bas-basa dayanaraq qanadlarini qaldirmis iki qusun skli qoyulmusdu. Quslar san ki, ucmaga hazir vziyytd, nyis g"ozlyirdilr. Bu shiflrd sevinc kdrl, arzular myusluqla, g"ul"us- g"oz yaslari il, mhbbt nakamliqdan parcalanan "uryin fryadi il "uz-"uz dayanmisdi…
Ikinci povest: Qm yagisi
Firqt icind y"urgim g"or ki, n par-pardir,
Bagrimi g"or bu q"ussdn kim, nеc yar-yardir.
Insan hyatini d"ovrlr b"olsk, gnclik yqin ki, anadan olma hadissindn sonra n maraqli, n yadda qalan d"ovr olacaqdir. Bu d"ovrd insan hyati tsbb"uskarliqla, prinsipialliqla znginlsirlr. trafinda bas vern hadislrd konkret m"ovqelr formalasir.
Haqqinda nql edcyimiz qhrmanlarimiz – Azad v Inqa da hmin bu gnclrdn biri idilr, "oz baxislari il, "oz m"ovqelri il. Bu m"ovqelrin formalasmasinda aldiqlari hyat drsi, buraxdiqlari shvlr, haqli v haqqsiz verdiklri itgilr – qurbanlar cox b"oy"uk rol oynamisdi.
Azad sgrlikdn qabaq, v yaxud, sgrlikdn bir il sonraya qdr hyatda n istdiyini v glckd nyi v nec edcyini tam arxayinliqla s"oyly bilrdi. "Hyatdan n istdiyini bilirsn, daha n var yasamaga!" – tcr"ubsiz v mgrur gncliyin hyat flsfsi bu idi. G"ozlrind sevincl yanasi sirin v"usal hsrti, "uryind g"ozl Solmazinin intizari il g"ozl arzu-niyytlrin glck tami, dadi onu "omr"un"u rngbarng etmisdi. Flakt bas vern qdr bel oldu! Milli adtin prdsi altinda, " b"oy"uk olan yerd kicik qlt edir" l onu Solmazindan ayirdiqlari, iki hyati bdbxt etdiklri g"uncn.
Azad dyisdi. Daha o hr sey inamla baxan deyildi. Arzularinin zirvsi olan Solmazi itirdikdn sonra hr sualda olmasa da, cox vaxt realist m"ovqe tutmaga calisirdi. "Urk siziltisi davam ets d, yaralar hl sagalmasa da. Onun Inqaya olan m"unasibti d bu iki "uz-"uz durmus hissin tsiri il formalasmisdi.
Bunlari nzr alaraq, gr biz Azaddan sual etsydik:
– Inqa bu g"un snin "uc"un kimdir, onunla bagli arzu v istyin, niyytin ndn ibartdir?
Azad biz g"ul"umsyrk, sadlikl cavab verckdi:
– Inqa mnim "uc"un cox ziz v g"ozl bir dostdur, xatirini istdiyim bir insandir!
Bs, biz Inqaya sual etsk:
– Azad snin "uc"un kimdir bu g"un? Onunla bagli arzun, niyytin?…
Inqa n cavab verck? Glin sorusaq "oz"undn, amma, bir az sonra…
1-ci hiss
Srtlr v onlardan yaranan manelr! Bzn bu iki kmiyyt tyin edir glcyimizi, yolumuzu. Bzn, srtlr v manelr bizdn g"ucl"u olurlar. Mentalitet, adt – n-n kimi varliqlar doguzdurur bu amansiz srtlri, kecilmyi ctin olan manelri. Kims "ustlyir b"ut"un bunlari, kimins g"uc"u catmir. Yqin ki, Azad da "ustly bilrdi. Amma, "ustlmdi.
Orta mktbi qurtarib Bakiya gldiyi o g"undn bri Azad nec illr sil xosbxtliyin agusunda yuxuya gedib, mhbbtin cagirislari il oyanmisdir. Amma, hec vaxt d"us"unmmisdi ki, sevincl qmin arasi birc qarisdir. Onun basinda catlayan "evin b"oy"uy"u bilr, n istk, n arzu!", "mn m"uyyn edcm usagimin taleyini" s"oylyn das divarlar, lacsizliqdan "mentalitet, adt" adlandirdigimiz bu srtlr v manelr onu mglub ediblr, "ustlyiblr. Arzularinin basina das saliblar.
Basina bu hadislr glndn sonra hr seyi sakitc "olc"ub-bicib glcy baxmaq, yenilikl yasamaq, g"ozlliklri qbul etmk vzin, Azad uzun m"uddt xatirlrin qmin tslim olmusdur.
"Oz"u d cox g"ozl basa d"us"urd"u bas vernlri…
Inqa ilk mktubunu yari yoldan, hl qatar Rusiyanin razisini trk etmmis yazmisdi. Hr stirin arasinda gizldilmis kdri, qmi g"ormmk m"umk"un deyildi.
" Az vaxt kecs d aradan, sn yazmagi qrara aldim. Amma, d"us"und"uklrimi, "uryimdkilri yazmaga yen g"uc"um catmir. N qdr deyilsi s"oz"um var!
…Utaniram!.. Bir az qatar uzaqlasdirsin, yazacagam! Bilirm nlri itirdiyimi. Yqin ki, g"unahkaram, Azad, cox mqamlarda… Hyatimin son iki-"uc ilind, ilk df biri-birimizi tanidigimiz g"undn baslayaraq bu g"un kimi yollarimda bas vern bir bel hadislr qacilmazmi idilr, yoxsa ki, biri digrindnmi yaranirdi?.. Hr sey, olub kecnlr yuxu olaydi. Hec institut da olmayaydi. Mn olaydim hmiski tk, Kombinatin iscisi, gedib-glydim srnisin tk sninl. Cox dayanirdim araksmd olan pncr "on"und. Kabinada hr sey g"oz"um "on"unddir. Ilk aylar sag trfd, basin "ust bir b"oy"uk skil g"or"urd"um, g"ozl bir skil. Cox vaxt ilk ora baxirdim – skil yerinddir, yox? Sonra o skil yoxa cixdi. Bilmirm, mn el glir ki, mn d rahatlasdim. Onda hl biz tanis deyildik…"
Azadin xyallari uzaqlara getdi. Ilk df Inqa il tanis olmagi, "uz-"uz durmagi yadina d"usd"u.
… Avtobus s"ur"uc"us"u isldiyi cmi bir-iki ay olsa da, srnisinlri artiq ayird edirdi bir-birindn. Bu el ctin is d deyildi. O vaxtlar hr mikrarayona, hr yasayis massivin m"untzm xidmt edn az sayli "oz marsrut avtobuslari var idi. Ipk kombinati il kombinatin yataqxanasi bir-birindn cox arali olsalarda, hr ikisi Azadin isldiyi xttin "uzrin d"us"urd"u. Iscilrin coxusu onlarin avtobuslari il gedib – glirdilr. Hl bundan lav, hr g"un ikinci n"ovb iscilrini d isdn sonra evlrin aparmaq "uc"un bir nec avtobus thkim olunurdu kombinata. O vaxt m"ussislrin coxusunda "ozlrinin xidmt avtobuslari yox idi dey, srnisindasima parklari il m"uqavil baglanardi. Bu m"uqavily sasn, ikinci n"ovb islynlri is qurtaranda xtdn cixarilaraq thkim olunan avtobuslar dasiyardilar.