Сабака з залатым зубам
Шрифт:
Маёр Козлікаў. А хто табе казаў, што я буду ставіць сабаку жалезны зуб?
Фяўроння Захараўна. Ты сам.
Маёр Козлікаў. Я сказаў — металічны.
Фяўроння Захараўна. Не ўсё роўна?
Маёр Козлікаў (ганарліва). Я пастаўлю Пану Фоксу…
Фяўроння Захараўна (перабівае). Бронзавы?
Маёр Козлікаў. Прашу цішыні і ўвагі. Я пастаўлю Пану Фоксу залаты зуб!
Фяўроння Захараўна. Залаты?!
Маёр
Фяўроння Захараўна (перастае хліпаць, выцірае слёзы). Козлікаў! Ты — лапушка. Я люблю цябе! (Абдымае маёра Козлікава, цалуе. Смяецца.) У нас будзе сабака з залатым зубам! Супермодна!
Сяржант Дзюба. Дазвольце заўважыць, таварыш маёр, што залаты зуб сабаку — нельга.
Маёр Козлікаў (здзіўлена). Чаму?
Сяржант Дзюба. На вуліцы — адарвуць з галавой.
Маёр Козлікаў. Хто асмеліцца зачапіць сабаку маёра Козлікава?
Сяржант Дзюба. Дачу ж вашу абакралі.
Маёр Козлікаў. Маўчаць, мля! Асабістую ахову прыстаўлю да Пана Фокса.
Фяўроння Захараўна. А чаго сяржант тут аціраецца?
Маёр Козлікаў. Сяржант Дзюба! Слухай загад: зараз жа дуй у загс, вазьмі там дакумент на маё імя — і ў той жа момант назад!
Сяржант Дзюба (казырае). Ёсць. (Кідаецца да дзвярэй, але яго спыняе маёр Козлікаў.)
Маёр Козлікаў. Сяржант, запомні: дакумент асаблівай сакрэтнасці. Не ўздумай чытаць або паказваць каму.
Сяржант Дзюба (казырае). Ёсць, не чытаць і не паказваць. (Знікае.)
Фяўроння Захараўна (маёру Козлікаву). Лапушка, што яшчэ за сакрэты?
Маёр Козлікаў (лагодна). Я табе скажу потым. А цяпер давай займёмся Панам Фоксам. Зубапратэзнік чакае.
Маёр Козлікаў бярэ сабаку і ідзе на выхад. За ім спяшаецца Фяўроння Захараўна.
(Ля парога.) Мы нічога не забыліся?
Фяўроння Захараўна. Пашпарт сабачкі я ўзяла. Перакусіць ёй на дарогу — катлетак, каўбаскі таксама…
Маёр Козлікаў. А грошы? На залаты зуб?
Фяўроння Захараўна (разгублена). У мяне няма.
Маёр Козлікаў (шарыць па кішэнях). Во, мля, і ў мяне няма. (Да Кацярыны Карпаўны.) Матка! Дай грошы на залаты зуб сабаку!
Кацярына Карпаўна нібыта не чуе, моўчкі працягвае збіраць рэчы.
(Гучней.) Матка!.. Дай грошы!
Кацярына Карпаўна (усхліпвае).
Маёр Козлікаў. Што ў цябе, матка, на шыі ў вузельчыку?
Кацярына Карпаўна (інстынктыўна прыціскае рукі да грудзей). Гэта на мае апошнія дзянькі, сынок.
Маёр Козлікаў (лагодна). Матка, твае апошнія дзянькі пройдуць на поўным дзяржаўным забеспячэнні. Я для цябе ў тым доме асобны пакой выб'ю, нават большы, чым ты ў нас мела. Табе, як пані, у пасцелю будуць насіць абеды, вячэру. Дактары будуць цябе наведваць па першай просьбе. Лякарствы выпісваць. І ўсё — бясплатна. Дык навошта табе грошы?
Кацярына Карпаўна (ціха). На смерць.
Маёр Козлікаў. І пахаваюць, матка, цябе дарма. Спецыяльным артыкулам прадугледжаны сродкі на адзенне, труну, месца на могілках. Прападуць нізавошта твае грошы.
Кацярына Карпаўна. Не прападуць. Добрым людзям аддам.
Фяўроння Захараўна. Во, я так і гаварыла: зусім сумленне страціла старая. (Падскоквае да Кацярыны Карпаўны.) Ды што з ёй цырымоніцца? Забраць — і ўсё!
Кацярына Карпаўна (яшчэ мацней прыціскае рукі да грудзей). Жывая не аддам. Возьмеш толькі ў мёртвай. (Плача.)
Маёр Козлікаў (на жонку). Спыніся! Нідзе не дзенецца. Я ведаю яе, супакоіцца — і аддасць.
Фяўроння Захараўна. А чым зараз плаціць за залаты зуб?
Маёр Козлікаў. Дамоўлюся. Сват пачакае.
Маёр Козлікаў і Фяўроння Захараўна выходзяць. Маёр Козлікаў крычыць з-за дзвярэй.
Матка! Каб пакуль вярнуліся — была гатова!
У пакоі застаецца адна Кацярына Карпаўна.
Кацярына Карпаўна (збірае валізку). Ці ўсё гэта я ўзяла? Сукенкі ёсць: і на будні дзень, і на хаўтуры. Хусткі — крамная, цёплая, вайлакі… А посуд? Во міскі і не паклала. Галава як рэшата дзіравае. Зусім памяці не стала. (Нясе міску, з любоўю разглядвае яе.) Яшчэ з мужам удваіх сёрбалі з цябе, сяброўка ты мая неразлучная. І ў вёсцы служыла, і тут. А куды цяпер паедзеш?.. (Усхліпвае.) У якую далёкую дарогу адправімся, у якую турму адвязе нас сынок? Хоць бы разочак, хоць бы адным вокам зірнуць на родную вёску, на прададзеную хатку… Ой, навошта ж я, дурная, гэта зрабіла? Дзе мазгі былі? Чаму людзей не паслухалася? Суседа Язэпа? Гэта ж ён так адгаворваў, як прадчуваў бяду. Як ведаў.