Ведзьміна тоня
Шрифт:
– А што тут разбірацца? – шчыра паціснуў плячыма Сяргей. – Усё ж намалявана... Тут матэрыялаў столькі трэба...
– А я паглядзеў, у нас дома таксама дошкі ёсць. Тут дошкі знізу, бутэлькі, дошкі зверху, каркас атрымліваецца, – стаў тлумачыць Віталь.
– Ды не тлумач, я ўсё бачу, – перапыніў Сяргей. – Бутэлек колькі?
– А казаў – дэбіл, – усміхнуўся Віталь. – Бутэлек... Ты закон Архімеда ведаеш?
– Не.
– Зусім?
– Зусім. Я не памятаю нічога.
– Ат, тлумачу. Камень у вадзе заўсёды лягчэйшы, чым на беразе. Чаму? Таму, што вада выпіхвае
– Ну, пакуль зразумела.
– О, цяпер бяром цагліну: сапраўдную і такую ж цагліну – з пенапласту. Цагліна важыць пяць кілаграмаў, пенапласт – сто грамаў. Яны займаюць па аб’ёме, ну скажам, адзін літр. Значыць, калі ў такі аб’ём наліць ваду, яна будзе важыць адзін кілаграм. Вось і атрымаецца, што гэтыя цагліны вада будзе выштурхоўваць з сілай у адзін кілаграм. Тады сапраўдная цагліна ў вадзе будзе важыць... колькі?
– Чатыры кілаграмы, – упэўнена адказаў Сяргей.
– Точна. А пенапласт?
Сяргей задумаўся.
– Ага! – Віталь засмяяўся, але не зласліва, больш падбадзёрваючы. – Ад 100 грамаў не адняць пяць кілаграмаў! Тады адымаем ад пяці сто, але будзем ставіць знак мінус – значыць пенапласт важыць мінус чатыры дзевяцьсот. І тады мінус у любым выпадку будзе азначаць, што наша цагліна будзе плаваць на паверхні. І будзе ўтрымліваць на сабе груз у чатыры кілаграмы дзевяцьсот грамаў і не тануць. Зразумеў?
– Ага, – Сяргей кіўнуў. – Цікава.
– Во, і я кажу – цікава. Цяпер лічым: ты – 50, я – 50, дзеду даём – 70, Нэле – 30 – атрымаем 200 кг. Значыць, нам трэба столькі бутэлек, каб у іх умясцілася больш за 200 кг вады.
– А сам плыт з дошак? Ён жа таксама не тоне.
– Ну, плыт мы лічыць не будзем. Чым больш, тым лепей – устойлівасці больш. Так, у нас яшчэ будзе які груз, ежа і гэтак далей. Карацей, 200 кг, а ў бутэльцы 1,5 літра. Дзелім – атрымліваем?..
– Не ўмею, – адвёў Сяргей вочы ўбок.
– Так, трэба з табой пазаймацца, – заявіў безапеляцыйна Віталь. – 10 бутэлек – 15 літраў, 100 – 150, яшчэ 10 і 10, і 10 – 195 усяго. Ну?
– Не хапае пяць.
– Во, хоць складаць умееш.
– А ты не падкалупвай, а то… – гатовы быў пакрыўдзіцца Сяргей.
– Не псіхуй, – прымірэнча сказаў Віталь. – Я не каб пакрыўдзіць, а трэба ведаць... Навучыцца не цяжка.
– Мне – цяжка.
– Ат, гэта ты больш сам сабе ў галаву ўбіў, што не можаш... Але: з такой колькасцю бутэлек мы тануць не будзем, але ўстойлівасці таксама не будзе. Таму бяром усё ўдвая. Значыць, чатырыста. Дарэчы, адкуль ты так добра ў чарцяжах разбіраешся?
– А мы там зямлянкі ў лесе рабілі... Спачатку намалюем... Я любіў спачатку намаляваць, а потым – зрабіць. Так цікавей.
– Ага, так цікавей. Ты мне дапаможаш на астравах?
– А што?
– Я хачу карту астравоў скласці. Вось дзед Васіль казаў, што там некалі людзі жылі – можа, гэтыя астравы не самі па сабе, а іх людзі насыпалі, можа, яны гэтым самым нешта сказаць хацелі, – паступова разгараўся Віталь. – Уяўляеш, раптам там – тайна...
Сяргей
– Табе тайна... А нам рыба трэба. Многа рыбы.
– Саліць ты яе будзеш?
– І саліць. Я з вадзіцелем дамовіўся – ён купляць будзе.
– А на што ты грошы збіраеш?
– Я не збіраю. Я на іх хлеб купляю...
Сяргей замаўчаў, стаў уважліва зноў разглядаць чарцёж. Віталь, адчуваючы сябе чамусьці ніякавата, вырашыў перавесці размову на другую тэму:
– Ну... трэба, відаць, сёння і пачынаць... Столькі бутэлек сабраць – не жарт.
– Збяром, – махнуў рукой Сяргей. – Ты ідзі ў магазін, мы з Нэлай па сметніках паходзім.
– Да цябе зносім?
– Ага, тут і да дзеда блізка. Вунь за буданом і будзем складваць. Ты схадзі да дзеда, яму чарцёж пакажы, мо што паправіць.
– Добра.
К вечару за буданом ляжала першая паўсотня бутэлек. Многа было без коркаў. У гэтых, распаліўшы агонь, заплаўлялі рыльцы, у начоўках з налітай вадой правяралі надзейнасць кожнай бутэлькі.
Сяргей аднекваўся напачатку, але Віталь запрашаў настойліва і ўрэшце Сяргей згадзіўся ісці разам з Нэлай вячэраць да Віталя.
Частка 12
Жэнька была ў роспачы: не было аб чым пісаць! Гэтай вясной пасля таго, як прачытала ў раённай газеце аб адкрыцці школы маладога журналіста, яна ездзіла ў рэдакцыю. Як яе там усё ўразіла! Яна ўпершыню ўбачыла, як робіцца газета, упершыню пабачыла рэдактара газеты, сапраўдных журналістаў, а потым перад сабраўшыміся юнакамі і дзяўчатамі, выступаў так добра вядомы ў раёне паэт, чые вершы некалі саму Жэньку літаральна прымусілі пісаць на роднай беларускай мове. Бо яна адчула, якой чысцінёй і асалодай вее ад кожнага радочка, як звычайныя, вясковыя словы, расстаўленыя ўмелай рукой паэта, набываюць мілагучнасць і важкасць, паэтычнасць, глыбінны сэнс.
Было, яна і сама пісала вершы. Адзін нават былі надрукавалі ў “Раніцы”. Божа, як чакала гэтай публікацыі Жэнька! Маці не паверыла адразу, што гэта яе Жэнька напісала, перапытвала. Потым, як “Раніца” прыходзіць, маці сама гартала газету, шукала імя дачкі. Хоць Жэнька ёй і сказала, каб не шукала, нічога яна больш у “Раніцу” не пасылала. Але аб тым, што паслала сваю невялікую заметку аб школе ў раённую газету, прамаўчала. А заметку надрукавалі. Праўда, вельмі ж пакрэслілі, пераставілі словы і сказы. Жэнька чытала свае і не свае радкі, параўноўвала з тым, як напісана было ёй напачатку, і ёй стала сорамна: ну, хіба яна сама, калі б пасядзела, як след, не змагла вось так напісаць – проста, ясна і складна?
Але было і прыемна. І хоць маці цяпер нешта асабліва не радавалася гэтай заметцы, як тым вершам, ды Жэнька вырашыла: будзе пісаць у газету заметкі. І стане журналістам.
А цяпер вось адчайна шукала тэмы ледзь не пад нагамі, глядзела на ўсе вочы на вуліцу, калі ішла па хлеб у магазін: а раптам нешта цікавае? Рэдактар жа казаў, што самае галоўнае – заўсёды перад вачыма. Трэба яго толькі ўбачыць. Купіла хлеб, хацела ўжо выходзіць, як пабачыла Віталіка – той выходзіў з падсобнага памяшкання магазіна з запоўненым нечым лёгкім мехам на плячы.