Ведзьміна тоня
Шрифт:
– Нічога яна разумець не хоча! Яна ў нас разумная і дарослая! – выгукнула маці.
Жэнька выскачыла з-за стала, стала прама, рашучая, аж кулачкі сціснула:
– Я буду разам з дзедам Васілём і хлопцамі! З Віцькам пойдзем!
– Мы пойдзем, – узняўся з-за стала і Віцька.
Маці павольна паклала лыжку, паправіла рукой пасмачку валасоў на скроні і стала завучам Аленай Адамаўнай.
– Ну-ну... Яны пойдуць. Вам напляваць на маці, на бацьку, вы ж выраслі, вы дарослыя... Гэта мне адной трэба агарод, гаспадарка, дом, абеды... Гэта не вас я раджала, не за вамі мыла, не вас грудзьмі
– Алена, Алена, – загаварыў з дакорам бацька. – Ну, навошта ты так? Што яны, на месяц ці хоць на тыдзень? Няхай ідуць на добрую справу. І ў Жэнькі цудоўны матэрыял для артыкула можа атрымацца, а Віцька няхай развеецца, тры дні бы сонная муха ходзіць.
– Ты мяне не суцяшай! – сарвалася зноў на крык маці.
– Не крычы, – паморшчыўся бацька. – І давай глядзець на рэчы больш рэальна: перазахаванне ў дзень свята – гэта падзея не вясковага маштабу. Гэта – раённая падзея. Калі на самай справе будзе так, як задумаў Рыгоравіч, то чакай у дзень свята сюды высокіх гасцей з райцэнтра. Гэта добрая, скажу больш – высакародная справа – знайсці і прывесці ў парадак магілу партызан. Дык чаму гэта будуць рабіць іншыя, а не твае дзеці?
Бацька замаўчаў, маўчала і маці. Потым правяла стомлена далонню па валасах:
– Прабач, дачушка… Мне і праўда сорамна было. І прыкра…
– Ідзіце, дзеці, – махнуў рукой бацька.
Жэнька ціха падышла да маці, нахілілася і пацалавала яе ў шчаку.
– І ты мне даруй…
Віцька з Жэнькай выйшлі на надворак.
Праз акно даносіліся прыглушаныя галасы: нервовы, узбуджаны маці і спакойны, разважлівы бацькаў.
– Ну, як яны знойдуць тую магілу, калі 60 год прайшло. Там нага чалавека не ступала, дзед хлапчуком быў, не атрымаецца як нічога, а шум уздымем... – гарачылася маці.
Бацька нешта адказваў.
– Пайшлі адсюль, а то як падслухоўваем, – пацягнула Жэнька Віцьку на вуліцу. – Пасядзім на лавачцы. Бацька выйдзе, усё раскажа...
Бацька выйшаў хвілін праз дзесяць. І не адзін – з маці.
– Ну, што насы павесілі? – падмаргнуў ён бадзёра. – Усё добра. Мы дазваляем. З дзедам Васілём я сам перагавару. Ідзіце, дамаўляйцеся.
– Ура! – ціха выгукнула Жэнька. – Яшчэ, – яны павярнуліся да маці: – Мам, там у нас недзе павінны ляжаць мае былыя адзёжкі. Я памятаю, ты казала, што шкада выкідваць, а куды ты іх схавала? Разумееш, – заспяшалася яна, бачачы здзіўленне маці, – у гэтай Нэлы, бачыла я яе, нават трусікаў няма. А так бы я аддала, у нас жа многа ўсяго павінна заставацца...
– Бяры, – усміхнулася праз сілу маці. – У кладоўцы стаіць стары бабулін куфэрак – там усё дзіцячае. Вось і добра, што не выкінула, – дадала яна больш сама сабе. – З гэтым дзіцём і маці яго мы будзем разбірацца...
…А бутэлек не хапала. Паўтары сотні назбіралі, хоць па хатах цяпер ідзі.
– І пойдзем па хатах! – рашыў Віталь. – Што тут такога? Не міласціну ж просім. Вось к вечару ўсе з работы вернуцца, мы мяхі за плечы – і гайда!
На тым і рашылі.
Распалілі невялікі касцёр у Сяргеевай “пячурцы”, прынеслі ночвы з вадой. Мылі бутэлькі, прасушвалі, вешаючы на галінкі вішань, акуратна сплаўлялі рыльцы тых бутэлек,
– Нам дазволілі! Мы – з вамі! – радасна пракрычала Жэнька, як толькі з Віцькам зайшлі ў садок. – І мы з гасцінцамі!
На “стол” – старыя дзверы, пастаўленыя на слупкі з цаглін і засланыя кляёнкай, якую з дому прынёс Віталь, Жэнька высыпала цукеркі, паставіла бутэльку з ліманадам. Потым падазвала Нэлу і стала выцягваць з пакета адзенне: сукенкі, бялізну, кофтачкі.
–– О, мы зараз жа пераапранемся ў чыстае! – Жэнька павяла Нэлу ў будан. – Ты будзеш такой прыгожай!
Пакуль Жэнька пераапранала Нэлу, Віталь раскрыў на стале, ссунуўшы ўбок цукеркі, чарцёж плыта.
– Сядайце, – і першы апусціўся на зямлю. – Так, мы меркавалі запоўніць пяць адсекаў, чатырыста бутэлек. Вас двое, значыць, будзем цяпер улічваць і плыт, трэба яшчэ... – ён хутка алоўкам збоку ад чарцяжа стаў пісаць лічбы – больш для Сяргея, чым для сябе. – Яшчэ сто кілаграмаў грузу, сто літраў вады. 30 бутэлек – 45 літраў, 60 бутэлек – 90 літраў і яшчэ 6 бутэлек – 9 літраў. Множым на два… Значыць, вам трэба 130 бутэлек сабраць для сябе толькі. І не хапае яшчэ ў нас 100 бутэлек. Не так проста будзе сабраць... І… мабыць, трэба будзе плыт большым рабіць. Устойлівейшы будзе.
– Мы ж рашылі – па хатах, – напомніў Сяргей.
– Помню... Так і будзем рабіць. За два дні кроў з носа трэба разабрацца з бутэлькамі. Потым – рыхтуем усё неабходнае.
– Трэба спіс скласці, – уставіў Віцька. – А то што-небудзь забудзем.
– Добра. Значыць, ты з Жэнькай і складзеш спіс. І пачынайце збіраць. А цяпер можна і паесці. – Віталь згарнуў план, пацягнуўся за цукеркамі.
– А вось і мы!
Урачысты голас Жэнькі прымусіў усіх павярнуцца.
Нэла была апранута ў блакітную майку, на якой быў намаляваны зайчык з ярка-чырвонай моркаўкай, і лёгкія штонікі, зялёныя, трошкі лінялыя ад частага мыцця. На галаве – невялікая ружовая з кветкамі панама.
Нэла ўсміхалася, гледзячы на хлопцаў, аглядала сябе, кранала рукамі сваё новае адзенне. Нечакана падбегла да Сяргея і ўпала на яго ногі, схавала твар на грудзях.
– Ну, што ты, дзівачка, – Сяргей узняў Нэлу, зазірнуў ёй у твар, ціхенька паціснуў ёй нос сваім пальцам. – Я табе казаў, што ўсё будзе добра? Казаў?
– Ыгы! – вырвалася радасна з горла дзяўчынкі.
– Вось табе і “ыгы”...
Нэла першы раз адказала не ківаннем галавы, а гукам, ды і не гукам – словам.
– Не “ыгы”, а “ага”. Паўтары, – сур’ёзна, каб схаваць сваё хваляванне, запатрабаваў Сяргей.
Нэла хітра заўсміхалася і закруціла галавой так смешна, што ўсе засмяяліся.
Бутэлькі па хатах пайшлі збіраць усе разам: узялі ў дзеда Васіля гаспадарчую двухколавую каляску і шумнай талакой – ад хаты да хаты. Ля будана вырасла цэлая пластыкавая гара. Самім не верылася, што столькі сабралі. Перамылі, прасушылі, напакавалі мяхі – адна справа была зроблена. Потым вырашылі зрабіць яшчэ адзін будан – каб складаць усё неабходнае, што ім спатрэбіцца на балоце. Бо толькі адна Жэнька гэтулькі ўсяго наказала: і вёдры, і каструлі, і каністры з вадой чыстай, і хлеб, і крупы…