Zachodnie elity Oligarchiczne – Rothschildowie

Rothschildowie to nazwa oligarchicznej rodziny (klanu), ktorej rodowod mozna udokumentowac w Niemcy od 1500 roku. Od XVIII wieku ich czlonkowie stali sie znani przede wszystkim jako bankierzy. Byli jednymi z najpotezniejszych i najwazniejszych finansistow panstw europejskich w XIX wieku. Ojczyzna bankowosci byl ma Rothschild And Sons we Frankfurcie; rodzina nadal zajmuje sie bankowoscia za posrednictwem roznych instytucji bedacych nastepcami, glownie bankowosci inwestycyjnej i zarzadzania aktywami.

Przez najdluzsze okresy dlugiego XIX wieku, miedzy 1815 a 1914 rokiem, rodzina Rothschildow posiadala najwiekszy bank na swiecie. Do 1860 roku firma N. M. Rothschild & Sons zostala zorganizowana jako grupa firm z piecioma oddzielnymi oddzialami. Oznaczenie Dom Rothschildow, uzywane zarowno przez czlonkow rodziny, jak i ich wspolczesnych w XIX wieku, wskazuje na scisly zwiazek historii firmy z historia rodziny. Stale zmieniane i odnawiane Kontrakty korporacyjne regulowaly w ten sposob wspolna dzialalnosc i dystrybucje uzyskanych zyskow. Glownym przedmiotem dzialalnosci rodzinnego domu bankowego w XIX wieku byla miedzynarodowa emisja obligacji. Do tego dochodzi handel metalami szlachetnymi, przyjmowanie i dyskontowanie weksli handlowych, transakcje walutowe i zarzadzanie aktywami dla zamoznych klientow prywatnych. Ponadto Rothschildowie byli jednymi z glownych sponsorow powstajacych firm kolejowych.

Historyk Niall Ferguson nazwal powstanie rodziny Rothschildow jednym z najbardziej znanych przykladow historii spolecznej XIX wieku.

Mayerowi Amschelowi Rothschildowi, pochodzacemu z Frankfurckiej Judengasse, uwazanemu za zalozyciela dynastii Rothschildow, nadal zabroniono nabywania wlasnosci ziemskiej poza gettem Frankfurckim. Jego synowie natomiast nalezeli do najbogatszych Europejczykow i zostali wyniesieni do rangi szlacheckiej w Austrii i Anglii.

23 lutego 1744; zmarl 19 wrzesnia 1812 we Frankfurcie nad Menem) byl zalozycielem dynastii Rothschildow. Jego przodkowie, wedlug Isaaca Elchanana, mieszkali w getcie we Frankfurcie, na Judengassie, nie pozniej niz w polowie XVI wieku. Domy na Judengassie nie byly oznaczone numerami domow, ale wielobarwnymi znakami lub specjalnymi znakami towarowymi. Poniewaz rodzina mieszkala w" domu z Czerwonym szyldem "od pokolen, nazwisko" Rothschild " utrwalilo sie juz w XVII wieku. Nie zmienilo sie to rowniez, gdy w 1664 r.przeniesli sie do "back house to pan".

Ojciec Mayera Amschela, Amschel Moses Rothschild, prowadzil sklep z drobnymi towarami i kantorem walutowym w Judengasse na Judengasse. Syn najpierw uczyl sie w zydowskiej szkole podstawowej na Judengassie. Przypuszczalnie zamierzajac zostac rabinem, wstapil nastepnie do szkoly talmudycznej w Furth. Porzucil studia w 1756 roku z powodu przedwczesnej smierci rodzicow. Zostal wyslany na kilka lat do Hanoweru, gdzie pracowal w firmie Wolfa Jakoba Oppenheima. Nalezal do rozgalezionej rodziny Oppenheimow, ktorej jeden z czlonkow rodziny mieszkal wowczas w Bonn i byl jednym z dworzan Klemensa Augusta Bawarskiego. Dworzanie byli samozatrudnionymi kupcami, ktorzy dostarczali rozne luksusy dworom szlacheckim, negocjowali dla nich transakcje finansowe lub udzielali im pozyczek. W zakres dzialalnosci dworzan, czesto Zydow, wchodzilo rowniez nabywanie antycznych monet i innych przedmiotow kolekcjonerskich do Ksiazecych sejfow rarytasow.

Po powrocie do Frankfurtu Mayer Amschel zalozyl wlasna firme okolo 1764 roku, gdy mial dwadziescia lat, w Judengasse jako handlarz monetami i banknotami. W Hanowerze poznal kolekcjonera monet generala von Estorfa i dzieki tej relacji Mayer Amschel Rothschild byl w stanie wielokrotnie sprzedawac monety mennicy dziedzicznego ksiecia, a pozniej elektora Wilhelma Hesji w Hanau. W 1769 roku Mayer zlozyl amschelowi wniosek o nadanie mu tytulu nadwornego faktorysty, ktory zostal pozniej przyznany. W dniu 21 wrzesnia 1769 r.byl w stanie umiescic przed swoim sklepem tablice z herbem Hesji-Hanau i napisem ma Rothschilda, dostawcy dworu Jego Wysokosci, dziedzicznego ksiecia Wilhelma Hesji, hrabiego Hanau. Chociaz tytul ten nie byl zwiazany z zadnymi szczegolnymi prawami, byl prestizowym punktem odniesienia dla klientow.

29 sierpnia 1770 Mayer poslubil Amschele Gutla Schnappera (ur. 23 sierpnia 1753; zm. 7 maja 1849), 17-letnia corke Wolfa Salomona Schnappera, jednego z dworzan Ksiestwa Sachsen-Meiningen. Gatl Schnapper wniosla do malzenstwa zaaranzowany posag w wysokosci 2400 florenow, mniej wiecej odpowiadajacy rocznemu dochodowi jej meza. W latach 1771-1792 para miala w sumie dwadziescia dzieci, z ktorych pieciu synow i piec corek osiagnelo pelnoletnosc. Rosnace dochody umozliwily rodzinie, ktora rowniez rosla, zakup w 1785 roku Domu zum Grunschild, jednego z najwiekszych domow na Judengasse. Stal sie rodowym domem dynastii Rothschildow.

Przelom w biznesie nastapil jednak w zupelnie innej dziedzinie. W 1789 r. Mayer Amschel Rothschild po raz pierwszy poczynil znaczne postepy w bankowosci, kiedy udalo mu sie zawrzec umowe wekslowa z Wilhelmem, ktory mieszkal w Kassel od 1785 r.jako Landgraf Wilhelm IX z Hesji-Kassel.

Wilhelm IX byl jednym z najbogatszych Ksiazat Swietego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Podwaliny pod te fortune polozyl jego ojciec, Landgraf Fryderyk II z Hesji-Kassel, sprzedajac zolnierzy Hesji koronie angielskiej, ktora uzyla ich przeciwko Amerykanom polnocnoamerykanskim poszukujacym niepodleglosci (patrz takze: handel zolnierzami pod rzadami landgrafa Fryderyka II z Hesji-Kassel). Poczatkowo transakcje finansowe z landgrafem rosly, ale powoli. Dopiero po zaangazowaniu Rothschildow w sprzedaz pozyczki pienieznej landgrafom w 1800 r.dzialalnosc Bankowa zaczela sie znacznie rozwijac. Mianowanie Mayera Amschela Rothschilda w 1801 r.na nadworna faktorie Hesji-Kassel podkreslilo jego rosnace znaczenie dla transakcji finansowych Wilhelma. W 1804 roku po raz pierwszy byl w stanie samodzielnie wystawic i sprzedac obligacje rzadowe. Byla to Obligacja Panstwa dunskiego, ktora Rothschild byl w stanie w pelni przekazac Wilhelmowi, ktory zostal elektorem w 1803 roku.

Kluczowe znaczenie dla rosnacego sukcesu Mayera Amschela Rothschilda w transakcjach finansowych z Wilhelmem I odegral jego glowny doradca finansowy i zarzadzajacy aktywami Carl Friedrich Buderus von Karlshausen. Z tym Rothschildem nawiazal bliskie stosunki juz w czasie, gdy byl nadwornym faktorysta w Hanau. Obu mezczyzn laczylo to, ze wywodzili sie ze skromnej pozycji spolecznej. Im dalej Buderus posuwal sie na dworze Wilhelma, tym bardziej dbal o to, aby wybitni bankierzy elektora (jak Bethmann) zostali wyparci na korzysc Rothschilda.

Kiedy w 1806 roku Kassel zostalo zajete przez wojska francuskie i Wilhelm I musial uciekac na wygnanie (najpierw do Ksiestwa Szlezwiku, wowczas czesci Danii, a nastepnie do Pragi, wowczas czesci Cesarstwa Austriackiego), Buderusowi z wielkim trudem udalo sie uratowac wiekszosc ogromnej fortuny elektora przed francuska ingerencja. Obecnie glowny doradca finansowy elektora, Buderus od 1807 r.korzystal wylacznie z uslug Majera Amschela Rothschilda i jego pieciu synow Amschela, Salomona, Nathana, Kalmana i Jakoba. Przed wypedzeniem armii francuskiej z elektoratu w 1813 r.po cichu i niezawodnie przeprowadzali transakcje finansowe Wilhelma w calej Europie.

Rosnaca wielkosc, zlozonosc i miedzynarodowosc jego dzialalnosci sklonily Mayera Amschela Rothschilda w 1810 roku do rozszerzenia swojej dzialalnosci na szersze ramy. W nowej umowie partnerskiej wlaczyl swoich synow do firmy jako pelnoprawnych partnerow biznesowych. Chociaz ojciec nadal stal na czele firmy, ciezar codziennej pracy spoczywal teraz na barkach synow. Odtad, jako widoczny z zewnatrz znak innowacji, firma nosila oznaczenie "Mayer Amschel Rothschild And Sons".

Teraz Mayer Amschel mogl bardziej przejmowac sie czyms innym: emancypacja Zydow frankfurckich. Wielokrotne pisemne ingerencje w sprawy wielkiego ksiecia Frankfurtu Carla Theodora von Dahlberga, mianowanego przez Napoleona, ostatecznie doprowadzily do ogloszenia dekretu emancypacyjnego 7 lutego 1811 roku. W ten sposob chroniacy Zydow we Frankfurcie Zydzi zostali prawnie zrownani z reszta obywateli. Ale zanim dekret mogl uzyskac moc prawna, spolecznosc zydowska musiala zaplacic miastu Frankfurtowi znaczne sumy pieniedzy. Ostatecznie, na krotko przed smiercia 16 wrzesnia 1812 roku, Mayer Amschel zostal czlonkiem Kolegium Elektorow we Frankfurcie.