Шрифт:
Сяргей БЕЛАЯР
ЗАКЛАД
Фантастычнае апавяданне
— Я вар’яцею ад праклятай манатоннасці! — паскардзіўся Таўтвоіш Кандрашэвіч, здаючы карты. — Кожны дзень адно і тое ж: батарэі, калектары, модулі... Яшчэ гады два, і мяне можна будзе здаваць ва ўтыль!
Кгін Мажэйка падняў вочы на інжынера-геліяэнергетыка і сказаў:
— Ты ж выдатна ведаў, што чакае цябе ў месяцовай калоніі, калі падпісваў кантракт
— Але ж я не думаў, што рэчаіснасць акажацца настолькі аднастайнай! Мне вельмі хочацца зламаць адну з батарэй, каб хоць гэтак разнастаіць знахо- джанне ў паселішчы!
— Паспрабуй адцягнуцца — займіся сексам, выпі самагонкі, пакуры траўкі!.. Калі не адпусціць, звярніся да Доўкшы.
— Ды я і без візіту да псіхааналітыка магу паставіць дыягназ! Банальная нуда!
— Нават так?.. Адбой!
— Праекціроўшчыкам трэба было паклапаціцца пра большы выбар забавак для каланістаў!
— Бібліятэка, аранжарэя, спартыўная зала, фанатэка з відэатэкай — хіба мала?
— Мала!.. Бяру!
— Бюджэт асваення Месяца не настолькі вялікі, каб дазволіць мець у калоніі ўсе тыя забавы, якія былі на Зямлі! — нагадаў галоўны механік. — Радуйся, што ў нас наогул штосьці ёсць — марсіянскія каланісты і гэтага мінімуму не маюць!
Таўтвоіш Кандрашэвіч сумна кіўнуў і пачаў тасаваць калоду.
— Калі Вегер даведаецца пра тое, што ты спецыяльна зламаў сонечную батарэю, табе не паздаровіцца — бліжэйшым рэйсам адправішся на Зямлю з «воўчым білетам» і будзеш вінен агенцтву за неадпрацаваны кантракт! Яно табе трэба?.. Так што цярпі!
— Ды не вытрымаю я яшчэ сем гадоў!
— Прымусь сябе!.. Дама!
— Не магу!
— Туз!.. Тады папрасі Вегера — ён дакладна знойдзе для цябе занятак!
— Пашле здабываць гелій-тры! Мэр толькі і ведае, як нагружаць людзей цяжкай фізічнай працай!.. А мне патрабуецца разумовая рэлаксацыя!
— Прапаную партыю ў гексаганальныя шахматы Глінскага.
— Надакучыла! — інжынер-геліяэнергетык згроб карты ў кучу. З гульнёй яму сёння не шанцавала — вось ужо сёмы раз запар ён заставаўся дурнем, з іх тры — з пагонамі. — Мне хочацца чаго-небудзь арыгінальнага!
Таўтвоіш Кандрашэвіч перастаў варушыць карты і задумаўся. Скарыстаўшыся паўзай, Кгін Мажэйка закурыў.
— Эўрыка! — праз некалькі хвілін гаркнуў інжынер-геліяэнергетык.
Нездаровы бляск вачэй Таўтвоіша Кандрашэвіча Кгіну Мажэйку зусім не
спадабаўся. І галоўны механік не памыліўся ў чаканнях.
— Праз тыдзень я стану кіраўніком калоніі!
— Калі ты хочаш падняць бунт, я — пас! Супраць Вегера я не пайду!
— Для таго, каб узначаліць паселішча, бунт не спатрэбіцца — каланісты самі зробяць мяне мэрам!
— Хіба? — Кгін Мажэйка і не думаў хаваць свайго скепсісу.
— Трымаем заклад?
Галоўны інжынер адказаў толькі пасля таго, калі перабраў у галаве ўсе магчымыя варыянты, як зрушыць Лювера Вегера.
— У цябе нічога не атрымаецца!
— Упэўнены?
— На сто адсоткаў! Не, нават на дзвесце!
— У такім выпадку трымаем заклад. Праз тыдзень я стану мэрам, дзякуючы толькі самагонцы, траўцы і амбіцыям!.. Калі выйграю я, ты на паўгода станеш маім рабом! А калі ты... Чаго хочаш?
— Тады ты год будзеш маім! — у запале выпаліў Кгін Мажэйка. У сваёй перамозе ён ніколькі не сумняваўся. Як і ў тым, што рабства таварыша абмяжуецца максімум адным днём.
— Па руках! Пачынаем проста цяпер!
У наступную гадзіну Таўтвоіш Кандрашэвіч раздрукаваў на лазернай друкарцы пачак пагадненняў.
— Я, ніжэйпадпісаны, прадаю сваю душу Таўтвоішу Кандрашэвічу і атрымліваю наўзамен...
— Літр самагонкі ці дзесяць папярос!
— Ты сапраўды думаеш, што хтосьці пагадзіцца прадаць табе душу за самагон і траўку?
— Ты дрэнна ведаеш людзей, Кгін! У кожнага ёсць свой кошт, і ён, як правіла, не вельмі высокі! Патрэбен толькі правільны падыход да чалавека!
— Сумняваюся, што табе ўдасца падабраць падыход да ўсіх каланістаў!
— Вось пабачыш! — інжынер-геліяэнергетык шырока ўсміхнуўся, а Кгін Мажэйка злавіў сябе на думцы, што ўжо не так моцна ўпэўнены ва ўласнай перамозе. — Дуят, паставіш подпіс?
— Калі адкажаш, навошта табе нашы душы! — пасля паўзы сказаў адмін.— Простая фармальнасць, неабходная для таго, каб даказаць, што рабіць так або інакш усіх без выключэння людзей — пабуджае ўлада!
— Я чытаў Ніцшэ!.. Праўда, гэта было даўно, і я нічога не зразумеў!.. Мне траўкі!
— Зойдзеш вечарам!
— У тэхнічны модуль або ў жылы блок?
— У жылы блок!.. Ну, што я табе казаў? — усміхнуўся інжынер-геліяэнергетык, калі мужчыны пакінулі камп’ютарны цэнтр. — Кожны з нас гатовы прадаць усё, была б толькі такая магчымасць!
— Адзін выпадак яшчэ нічога не даказвае!
— Згодзен, але ўсё яшчэ наперадзе!.. О, Любарт! Маё шанаванне тэхніку!
— Таўтвоіш, нальеш літр у доўг?
— Не!
— Мне вельмі трэба!
— Усім нам што-небудзь трэба — камусьці больш, камусьці — менш! Не налью, нават не прасі!.. — бачачы дашчэнту засмучаны твар тэхніка, інжынер- геліяэнергетык дадаў: — А вось абмяняць магу! Літр самагонкі на душу!
— Ты сур’ёзна?
— І не думаў жартаваць! Вось папера, вось ручка!
Любарт Ванібутовіч узрадавана падпісаў.
— Не хочаш паглядзець, што там?
Тэхнік толькі адмахнуўся.
— Увечары чакаю ў жылым блоку!
— А цяпер нельга? — Любарт Ванібутовіч аблізаў вусны. — Вельмі трэба!