Афганская шкатулка
Шрифт:
На развітанне мужчына сказаў, што збіраецца пахадзіць па сяле, па ваколіцах — можа, і выбера месца для дачы.
— А ў вас ёсць машына? — гукнула яму ўслед Валікава маці. — Тут без машыны цяжка!
— Пакуль што няма — але будзе! Проста павінна быць, — неяк загадкава паабяцаў мужчынка.
Сяло, як на тое, выглядала пустынным. Ніводны чалавек не трапіўся мужчыну на вочы. А яму толькі таго і трэба было. За ваколіцай, дзе канчаліся хаты, ён збочыў з дарогі, нагнуўшыся. зачэрпнуў снегу. Снег быў рыхлы, мяккі. Мужчына заўсміхаўся. Яго ўзрадвала гэта. Значыць,
Агляд сяла заняў менш гадзіны. Неўзабаве у нататніку быў выкрэслены падрабязны план геаграфічнага размяшчэння Вялікай Паляны і ваколіцаў. Пазначаны быў таксама лес, поле, вуліцы, крайнія хаты. Цяпер заставалася самае галоўнае: наведацца на могілкі.
Перад тым, як зайсці ў расчыненыя варотцы, мужчына зноў паазіраўся. І зноў задаволенасць з'явілася на яго твары. Могілкі былі на водшыбе. Далекавата і ад сяла, і ад дачнага пасёлка. Вельмі добра!
Помнік загінуўшаму «афганцу» і шукаць не трэба было, ён сам кідаўся ў вочы. Мужчына абышоў яго вакол. Затым прысеў, прасунуў руку паміж прэнтамі агароджы і разгроб снег. Паказалася бетонная бардзюрынка, адна з чатырох, што складалі надмагільны прамакутнік. Мужчына пакратаў яе, яна лёгка паддалася.
— І гэта добра! — уголас сказаў сам сабе мужчына.
Цяпер ён ведаў усё. Больш тут не было рабіць. Мужчына паглядзеў на гадзіннік і заспяшаўся назад, у сяло, каб паспець на аўтобус да Мінска.
Паспеў. Заскочыў у аўтобус. І знік чалавек, як і не было яго. Калі прыязджаў, дык хоць бы прадаўшчыцы яго бачылі, а як ад'язджаў — ніхто.
Ніхто, ды толькі не Цім! Хоць і астудзіў яго пыл падчас апошняй сустрэчы Крушынскі, аднак у хлопчыка за правіла ўвайшло цікавіцца кожным незнаёмцам, які прыязджае ў сяло. Не прамінуў яго ўвагі і мужчынка ў капелюшы. Цім бачыў, як ён выходзіў з крамы, запіхваючы ў кішэню паліто нататнік.
Мужчынка з крамы, а Цім — у краму.
— Хто гэта быў, цётка Галя? — спытаўся ў Валікавай маці нібы проста так, між іншым.
— Ды нейкі — хату, кажа, хачу купіць, ці ўчастак пад дачу.
Ёкнула ў Ціма сэрца. Застукала ў скронях. А што, калі гэта. Васіль?! Няўжо пашэнціла нарэшце?! Матацыкл будзе. Новенькі «Мінск», пажадана зялёнага колеру. Як бы ён песціў яго, гладзіў па сядзенні, мыў бы кожны дзень. А як прыемна вуркоча матацыклетны матор, а як соладка пахне бензінавы дым!
Абы спраўдзілася! Трэба толькі пераканацца, што гэта Васіль, а ніхто іншы. Каб быць упэўненым на ўсе сто. А зрабіць гэта прасцей простага: калі чалавек заходзіў на могілкі — значыць. Можна лічыць, матацыкл ужо стаіць у двары.
Ці м асцярожна пашыбаваў да могілак. Вось яны, сляды! І вось яны, тыя ж самыя, каля помніка «афганцу»! І больш каля нічыйго! Цяпер у Ціма не магло быць ніякага сумнення. Гэта Васіль. І трэба хутчэй паведаміць Крушынскаму. Не забягаючы нават да Валіка, каб не губляць дарма часу, Цім кінуўся да леснічоўкі. Так хутка ён не бегаў нават на ўроках фізкультуры.
Пуста! Нікога! Замок на дзвярах хаткі. Ах, як крыўдна! Куды яны маглі падзецца ў такі момант?!
Аднекуль выскачыў Барс. Кінуўся Ціму на грудзі, заскавытаў жаласна, просячы хоць што. Вочы ў сабакі свяціліся галодным бляскам.
— Няма нічога! Я не ведаў, што ты тут сам, без гаспадароў! Ну, хадзем, хадзем. Пажывеш у мяне, пакуль яны не вернуцца.
А калі яны вернуцца? Гэтага Барс табе не скажа. Можа, сёння да вечара вернуцца. А можа, заўтра? А можа, праз тыдзень? Дык за гэты час Васіль сто разоў паспее забраць шкатулку — і шукай тады ветру ў полі!
Дома Цім схапіў ліст паперы. Напісаў: «Васіль тут!!! Быў на могілках!!!» — уляпіўшы для пераканаўчасці аж шэсць клічнікаў. Які ні быў стомлены, а нават адпачыць не прысеў. Адрэзаў скібу хлеба Барсу — і зноў у леснічоўку. Запіску, скручаную ў трубачку, запхнуў у шчыліну замка. Толькі тады трохі яму спакайней стала. Запіску немагчыма будзе не заўважыць.
А ў гэты момант фальшывы «Васіль» — на самай справе доктара Пратасевіча зяць Ігар — сядзеў у хаце ў цесця і расказваў, хвалячыся, як удала правёў ён разведку. Паказаў цесцю нататнік з геаграфічным планам мясцовасці. Доктар Пратасевіч блізарука паўглядаўся. Тыцнуў пальцам:
— Вось тут яго хатка. Вось, бачыш? Тут шаша, а прыкладна вось тут, дзе ў цябе пазначаны лес, хатка.
Зяць абвёў гэтае месца кружком.
— Вы ўпэўненыя?
— Амаль не сумняваюся.
— Ды гэта ж зусім блізка ад могілак! — зяць не хаваў радасці. — Ну, цяпер будзем чакаць, калі сыйдзе снег!
— Да вясны?
— Навошта — да першай адлігі! Мне здаецца, наш барадач чакае таго ж самага. Вось і апярэдзім яго!
Доктар памаўчаў. Відаць, штосьці яму ўсё ж у гэтым плане не падабалася, не мог ён падзяліць зяцевага аптымізму.
— Ігар, ты ўсур'ёз думаеш, што можна… ну, уночы раскапаць магілу? І потым зараўняць яе, узнавіць амаль такой як была?
Зяць нават разлаваўся:
— Канечне, не! Сто разоў вам тлумачыў! Зараўняем хоць бы так, каб не адразу ў вочы кідалася! А потым усё адно на барадача падумаюць!
— Добра, добра, — заківаў доктар. — Будзем чакаць адлігі.
Раздзел XXIV
Надвор'е дапамагае зяцю з цесцем. — Адліга. — Двое рыбакоў прыязджаюць… у лес. — Чаканне. — Ноч. — Крадзёж рыдлёўкі. — Могілкі.
Чакаць давялося нядоўга.
Як мы ўжо ведаем з папярэдніх раздзелаў, зіма раптам адступіла — часта бывае такое пасля моцных студзеньскіх маразоў. Закапала з дрэў. Шпарка пачаў раставаць снег. Пачарнелі дарогі; канавы ўзбоч іх былі поўныя талай вады.
Так надвор'е само прыйшло на дапамогу двум авантурыстам, умяшалася ў іх планы і міжволі прыспешыла фінал нашай гісторыі. Не толькі надвор'е, а іншыя абставіны спрыялі доктару Пратасевічу і яго зяцю: Крушынскі ж акурат быў у ад'ездзе! Праўда, аб гэтым яны пакуль што не ведалі…