Аз Iф

Гуринович Влада

***

Сягоння мусла прыйсц жанчына-следчы, аднак замест яе з'явся падпалконк. Дзна, але гэтым разам ён трымася добразычлва. Павтася. Пакла на тумбачку ля койк пачак цыгарэт. Ухвальна кну, даведашыся, што я не куру. Вырашы змянць амплуа. Цкава, дзеля чаго? Напэна, гэта нейк хтры псхалагчны прыёмчык, каб прымусць мяне раскалоцца. Дарма стараюцца. Я жо распавё м усё, што ведаю. Што яны жадаюць пачуць гэтым разам? З чаго сё пачалося? Я жо расказва. Пачалося з Кнг... Але не, падпалконк слухаць не жадае пра Кнгу. Яго цкавць выключна крымнал. Добра. Расказваю зно.

Значыцца, у той вечар Яген Данк

зно пагрызлся. Я помню гэта так выразна, быццам сё адбылося тольк чора. У нашай халупе сяго адзн пакой. Мнмум мэбл - працснутая канапка, два тапчаны, пара зэдлка. Паламанае крэсла, заваленае вопраткай - яго мы выкарыстоваем замест шафы для адзення. А што, вельм зручна. На падаконнку цьмее газнчка. Яген валяецца на тапчане, круцць у руках пульхны канверт. На падлозе каля тапчана стаць раздзябаны магнтафон на акумулятарных батарэйках. Мадэль канца дзевяностых, з двума адсекам - для кампакт-дыска для плёначнай касеты. У тыя часы кампакт-дыск был рэдкасцю, гэты агрэгат, напэна, лчыся прасунутай мадэллю. Магнтафон уключаны, на сю халупу раве 'Дом узыходзячага Сонца' групы Animals. Улюбёная песня Ягена. Данк яе ненавдзць. Ён ненавдзць усё, што мае дачыненне да 'брудных хп' (яго тэрмн), у прыватнасц - заходнюю музыку шасцдзясятых. Данк сядзць за сталом, абхапшы галаву рукам. Ён зацскае вушы далоням невдушчым вачыма глядзць у раскрытую Кнгу.

Напярэдадн яны з Ягенам ужо паспел пасварыцца. Не вельм моцна, без калатнечы. Яген прада выдавецтву сваё чарговае апавяданне. Атрыма ганарар. Данк прапанава пакласц гэтыя грошы нашу агульную 'касу'. Яген адмовся. Затым адбыся х стандартны абмен 'любезнасцям'- я жо прывык амаль не рэагую. Цяпер Данк сядзць у куце, спрабуючы засяродзцца над Кнгай, а Яген валяецца на тапчане, размахваючы канвертам з грашыма. Быццам адмыслова дзеля таго, каб яшчэ больш зачапць Данка.

Я ляжу, нацягнушы на галаву кодру. Спрабую заснуць. Падчас свайго жыцця абшчазе я навучыся засынаць любых умовах - з уключаным святлом, пад аглушальную музыку, гвалт рогат. Стамся я страшна - ад Ягена, ад Данка, ад усяго, чым мы зараз займаемся. Пры ншых абставнах наша хера дано б разбеглася на се чатыры бак, але мы зайшл занадта далёка. Мы жо не можам спынцца. Нарэшце Данк не вытрымлвае.

– Яген, выруб гэта лайно!
– крычыць ён.

– Не падабаецца?
– кажа Яген, хмылячыся.
– дз чытай на вулцу. Там цябе жо чакаюць. Давай, вал. Не замнай геняльнаму псьменнку цешыцца трыумфам.

– Ты хрэн сабачы, а не псьменнк, - цэдзць скрозь зубы Данк.
– Выруб музыку!

Яген нядобра смхаецца. Кдае канверт, спазае з тапчана. Падыходзць да магнтафона выкручвае гук напонцу. Цяпер ужо не вытрымлваю я.

– Слухайце, заткнцеся вы абодва! Дайце паспаць чалавеку.

Не рэагуючы на мае словы, яны стаяць пасярод пакоя тварам у твар, як дзве гены, гатовыя накнуцца адзн на аднаго. Яген хмылцца. Данк калоццца ад злосц. Нарэшце ён плюе Ягену пад ног выбягае з дома, храснушы дзвярыма.

– Куды гэта ён?
– пытаюся я.

Яген пацскае плячыма.

– Пайшо складаць пяцрадко святле маркотнай бледнай пон. Шызк.

Чмыхнушы, Яген вяртаецца да свайго тапчана выключае, нарэшце, магнтафон. У доме робцца цха, вельм цха. Чутны тольк строкат цыкад за акном. У глыбн лесу з трэскам валцца дрэва. Потым яшчэ адно.

– Чу?
– кажа Яген.
– Спадзяюся, наш нябачны сябар адгрызе Данку яго тупую башку.

Я не адказваю. Яген садзцца на тапчан пачынае пералчваць купюры. Ён нервуецца. Гэта заважна па яго збялелым аблччы пальцах, якя дробна трасуцца. Строкат цыкад проста невыносны. Яген сказа аднойчы, што старажытныя арабы называл яго 'аз ф'. Альбо 'аль азф'. Гэта значыць 'выццё дэмана'. м мролся галасы нячысцка спевах

начных насякомых.

Не ведаю наконт араба, але строкаце начных цыкад мне чуецца тольк голас Данка. Цяпер, кал ён памёр. Вось гэта па-сапраднаму невыносна. Я адрознваю асобныя словы цэлыя фразы, але не магу лавць х сэнс. Не разумею. Гэта дрэнна, што не разумею. Бо Данк спрабуе сказаць штосьц вельм важнае. Таму што нхто так не даведася, куды падзелася Кнга, дзе цяпер той, хто хадз кругам вакол нашай хацны, ломячы дрэвы... Галонае - не прагаварыцца рачам. Яны вырашаць, што мяне галюцынацы, павялчаць дозу. Вось гэтага не трэба. Ад гэтых таблетак я так адчуваю сябе напалову дыётам.

***

Я нкол не дума, што мам жыцц можа здарыцца штосьц надзвычайнае. Я жы, як усе - нуднавата, але стабльна. Бы простым, нчым не выбтным студэнтам-другакурснкам. Прада, у мяне было не зусм звычайнае захапленне - я пса апавяданн. Паказва х я тольк самым блзкм сябрам. Каза, што пшу чыста па прыколу, але таемна спадзявася, што кал-небудзь я усё-тк надрукуюся. Неабавязкова самавтым выданн, для пачатку сыдзе 'Маргана'... А потым я зно сустрэ Данка. Сустрэ там, дзе менш за сё чака яго бачыць. У музе кнамастацтва, на паказе нямога кно 1920-х. Я не аматар такх фльма, але яны падабался маёй дзячыне. Гэта яна падахвоцла мяне пайсц. Халера! Кал б тольк мог ведаць загадзя, чым усё гэта скончыцца...

У фае невялчкай кназалы таклся гледачы. Тыпова хпстарская публка - рыззё з сэканд-хэнду, дрэды, прснг. У Гел таксама бы прснг. Геля. Мая дзячына. Яна насла маленькае срэбнае колца правым брыве. Мне гэта не вельм падабалася. Наогул не разумею, навошта сё гэта жалеззе на мордзе. Выглядае, як скурнае захворванне.

У фае мяне аклкну Данк. Выгляда ён значна лепш, чым падчас нашай апошняй сустрэчы. Пэна, адпачынак у бальнчцы пайшо яму на карысць. Знешне ён мала змянся - усё тая ж джынсавая куртка з сэканду, вайсковыя чаравк. Хба тольк валасы зраблся дажэйшыя. З м бы Рэй Харл. Той самы, чым псьменнцкм талентам я так захапляся. Насамрэч яго завуць Яген. Звал. Рэя Харл ён выдума сам каза, што гэты персанаж прыносць яму дачу. Пседанмам 'Рэй Харл' Яген падпсва свае творы нкол не атрымлва адмовы ад рэдакцы.

Мне дано хацелася пабачыць яго жыцом. У зборнках 'Марганы' не друкавал партрэты атара. Яген аказася таставатым дзядзькам сярэдняга росту, з рудаватым валасам бляклым вачыма. Сказа, што яму дваццаць шэсць, хаця выгляда гадо на дзесяць старэйшым. Апрануты ён бы у светлы пнжак, з-пад якога выглядвала чорная цшотка з каляровым прынтам. Праду кажучы, я яля яго зусм накш. У яго знешнасц было штосьц брыдкае. Не ведаю, што менавта было не так. Мажлва, уся справа ягоным выразу твару, у гэтай нерухомай, быццам прыклеенай, ухмылцы куточках вусна. Альбо яго манеры паводзн - было м штосьц ад дрэннага акцёра, як ламае камедыю перад публкай.

Зрэшты, Гелю ён проста зачарава. Яны разгаварылся пра кнамастацтва дваццатых. З хвлну я прыслухвася да х гутарк, перасыпанай слоцам кшталту 'нямецк кнаэкспрэсянзм', 'Фрыц Ланг', 'Мурнау', 'Тэда Бара'. Потым, засумавашы, я адышо да Данка.

– Ну ты як? Як жыццё наогул?
– спыта я.

– Я нармальна, - адказа Данк.

Ён коратка распавё, што з м адбылося за год. Спачатку ён жы у Гародн са сваякам, потым вярнуся Мнск, дзе мус наведваць падрыхточыя курсы пры нверстэце, каб у наступным годзе паступць нанава. Яго бацьк зно плацл за кватэру, за курсы, на якх Данк н разу не бы. Ён наогул не збрася працягваць вучобу. У яго ёсць справы больш важныя. Разам з Ягенам яны працуюць над кнгай... Тут у мяне адвсла сквца.