Аз Iф
Шрифт:
Потым пачалася падрыхтока да змовай сес, мне стала не да яго. Пра снаванне Данка я спомн тольк напярэдадн першага экзамену, кал наша група сабралася на кансультацыю. Праверышы спс прысутных, куратар раптам пастука па стале атаручкай са з'едлвай роняй спыта, а дзе, уласна кажучы, студыёзус Веляскоск, ц жывы ён наогул?
Веляскоск - гэта прозвшча Данка. У адыторы пачал разгублена пераглядацца i пацскаць плячыма. Данк не камункава практычна н з км з нашай групы ва нверы не з'яляся тыдням. Большасць навучэнца ужо не памятал, як ён выглядае. Не атрымашы адказу на сваё
– Ну што ж. Спадзяюся, ён у курсе, што будзе адлчаны, кал не з'явцца на сесю.
Пасля гэтага я вырашы патэлефанаваць Данку. Я не тое каб моцна схвалявася - у рэшце рэшт, я яго амаль не веда. Але я адчува нешта накшталт дзячнасц да яго. Кал б не Данк, мне бы давялося тады начаваць пад дзвярыма абшчаг. Пасля кансультацы я пазван Данку на мабльнк. Тэлефон мача. Я набра некальк разо, сё безвынкова. Тады я вырашы зайсц да яго дадому - балазе жы ён непадалёк ад унвера.
Дамафон у Данка не працава. Вылучышы момант, я праслзну у пад'езд разам з п'янаватай парачкай - хлопцам дзекай, якя зазята лаялся памж сабой на мяне не звяртал ваг. Адшукашы кватэру Данка, я нацсну на кнопку званка. Зно някай рэакцы. Тады я зяся за дзвярную ручку пацягну на сябе. Дзверы аказался не зачыненыя. Пры святле дня кватэра выглядала яшчэ больш занядбанай. Тут бы поны раздрай - яшчэ тут смярдзела, як у бамжатнку.
– Данк, ты тут? - крыкну я пустэчу калдора.
– Так.
Ён ляжа на матрацы, закнушы рук за галаву таропшыся столь. Выгляда ён так сабе. Яго некал белая футболка зраблася брудна-шэрай, пад пахам жацел плямы ад поту, лоевыя, дано нямытыя валасы лпл да лба, а вочы был запалыя, з пачырванелым павекам, як быццам ён не спа некальк сутак.
– Ты што, у запо?
– спыта я першае, што прыйшло мне галаву.
– Я? Не, - абыякава адказа ён, не адрываючы вачэй ад стол.
Нот на загрувашчаным стале бы адключаны. Побач ляжа мабльны тэлефон.
– На званк не адказваеш.
– сказа я.
– Што здарылася?
Ён пацепну плячыма.
– Бацьк. Звоняць кожны дзень. Пытаюцца, чым я займаюся. Дастал.
– Данк, паслухай...
Ступшы да яго, я зачапся рукавом куртк аб край стала - на падлогу паляцел пустыя бляшанк з-пад кансерва, скамечаныя шматк паперы нататнк са спсаным старонкам. Я машынальна падня з падлог адзн з нататнка. На клятчастым аркушы было выведзена гелевай асадкай:
н'га тавл э амр
кв'лл д'го
н'га
Лухта нейкая. Я акуратна пакла нататнк на стол.
– Данк, ва нверы сеся пачалася...
– Ведаю.
Неймаверна, але ягоным голасе не было някх эмоцый. Зусм някх.
– Прэпад пагражае цябе адлчыць.
– Ну, хрэн з м, - коратка сказа Данк.
Ён ляжа ва сё той жа паставе - патылца на далонях, вочы скраваны столь. Цкава, кольк дзён ён так праляжа вось так, не рухаючыся, не рэагуючы на тэлефонныя званк?.. Ад затхлага смуроду мяне жо пачынала муцць. Я знервавана кну позрк у перадпакой. Звалць бы адгэтуль...
– Кро замерзла.
Яго словы прагучал так нечакана, што мяне перасмыкнула.
– Чаго?!
– У мяне кро замерзла, - цха сказа Данк.
– Не цыркулюе. Даводзцца ганяць яе па целе выслкам вол.
Данк нарэшце зварухнуся. Ён з цяжкасцю прызняся на локц зрну на мяне, быццам не пазнаючы. Так глядзяць на абстрактны жывапс. Ц на малюнак трэшчын на сцяне.
– Я веда, што так будзе. Яны папярэджвал, - цяпер ён гавары хутка, ад былой абыякавасц не засталося знаку.- Так, яны папярэджвал. Такое здараецца з некаторым неафтам.
Я адчу, як да горла мне падкацла млосць.
– Хто...папярэджва?
Данк пахта галавой смхнуся.
– Святары. У пячорах агню.
– Тваю ж маць!..
Гэта сё, што я здоле яму сказаць. Потым я пайшо. А як бы вы паступл на мам месцы? Мне нкол не даводзлася мець справы з вар'ятам. Я не веда, як паводзць сябе гэтай стуацы. я нчым не мог яму дапамагчы. Нчым.
2.
Данка сётк выперл з унвера. Яго мац прыязджала забраць дакументы з дэканату. Сам ён прыехаць не змог, бо загрыме у псхушку. Я чу гэтую гсторыю краем вуха. Кал Данк пераста адказваць на званк, яго стрывожаныя сваяк прымчался з Гародн Мнск. Прад х вачыма пастал разгромленая кватэра Данк у понай прастрацы. Пасля гэтага яго запхнул вар'ятню. Лагчна. На месцы Данкавых сваяко я зраб бы тое ж самае, напэна. Яго пратрымал бальнцы месяц ц каля таго, потым выпусцл, прапсашы нейкя таблетк.
Мы з Данкам не бачылся амаль цэлы год. Не ведаю, дзе ён бы увесь гэты час чым займася. Мне было не да яго. У мяне было сваё жыццё. Я вучыся. Працава. У мяне была дзячына. Я будава планы на будучыню. Хаце стаць псьменнкам. Менавта дзеля гэтага я паступ на флалагчны. Мне рал сц на журналстыку, але я адмовся ад гэтай дэ - не люблю псаць на замову. Я жо спрабава складаць невялкя аповеды. Атрымлвалася так сабе. Тэхнчна сё было бездакорна, я ме выбудоваць фразы, фармуляваць думку сё такое ншае. А вось з сюжэтам была проста бяда. накш кажучы, я не веда, пра што псаць. Пра сябе? У мам жыцц не адбываецца нчога цкавага. Дэтэктывы? Не разбраюся крымналстыцы. Жах, мстыка? Нават не яляю, што тут можна прыдумаць. Кал б тольк мая фантазя працавала хаця б напалову так добра, як у Рэя Харл...
Рей Харл. Жарты бок - я бы яго фанатам. Калсьц я лчы яго амерыканскм псьменнкам, але выявлася, што ён наш, тутэйшы, проста пседанм так. Яго апавяданн з'ялялся кожным выпуску 'Марганы' - зборнку мстык жаха, як выходз штогод адным расйскм выдавецтве. Усе кнг серы был надрукаваныя на дрэннай жатлявай паперы з процьмай дурацкх памылак. Выдавец вдавочна эканом на паслугах карэктара, а х мастак-люстратар, напэна, пакутава на галюцынацы - з нехлямяжых, бяздарна аформленых вокладак, здавалася, вось-вось пацячэ на падлогу чырвоная кро зялёная слзь.
Студэнтам флалагчнага факультэта належыць чытаць Мальера ды Канта, але мне падабася Рэй Харл. Ён пса неймаверна, па-чартоску таленавта. Дзеянне амаль усх яго апавядання адбывалася пачатку дваццатага стагоддзя. Гэта бы яго канёк. 'Ар-нуво', гнлая дэкадэнцкая Еропа напярэдадн вайны рэвалюцы, тэатральныя кавярн, опумныя прытоны, звар'яцелыя паэты валавокя жанчыны Подня, народжаныя цен прамд авеяныя гарачым дыханнем аравйскх пустынь, дзе блукаюць дэманы-пярэваратн, а пад шатам аазса гняздуюцца смург. кожным аповедзе - дзныя культы, застрашлвыя рытуалы, крывавыя ахвярапрынашэнн. Адкуль тольк ён бра гэтыя сюжэты? Так, я захапляся Рэем Харл, лчы яго ледзь не генем ад лтаратуры. Ён мог бы стаць сур'ёзным псьменнкам, а замест гэтага кляпа трэш для танных выдання. Кал б я валода хаця б мзэрнай доляй яго таленту...