Гренландские сказки / Tunumiut meeqqanut oqaluttuaat
Шрифт:
Puuleriarpaa puussaa ila angivallaarluni:
– Taanna ajorpoq, allamik mikinerusumik! Ilaata orneqqeriaramiuk tamatumuuna mikinerusumik qangaammalli mersuutereerpaa. Ateqqeriaraluarpaa tattuuttoq, aamma mikinaarsimagaa. Taava taanna erisaaq ilaanni anginaaraat ilaanni mikinaaraat, taamaasiorlutik kiisa nunguppoq. Naggataatigut pamiallukasia allamik ilaartorlugu aatsaat taassuminnga poorpaat.
Uutsilerput, uutsilerput (наконец стали они еду готовить). Taakkua niviarsiararpassuit aatsaat iluamik piitaatilerput (а те девицы /многие/ ещё глупее стали /себя вести/). Sukataartut (изо всех сил старались; sukataarpoq – усердствует; мнит о себе слишком), qilertilersortut (волосы в пучки стали собирать) kusassarlutik (прихорашиваясь; kusassarpoq – прихорашивается), anilerlutillu (и проходя мимо) taannalu pulaartortik attupallalaarlugu (/этого/
– Ah (ах)! Attukaseqaanga, attukaseqaanga (он меня потрогал, он меня потрогал: «потрогал милую очень меня»)! Sivisuumik taamannak oqartaqattaarpoq (/долго/ это снова и снова повторяла), tassalimi peroornermik (/этим/ хвасталась: «гордостью»; peroorpoq – является самоуверенным, высокомерным; гордится).
Uutsilerput, uutsilerput. Taakkua niviarsiararpassuit aatsaat iluamik piitaatilerput. Sukataartut, qilertilersortut kusassarlutik, anilerlutillu taannalu pulaartortik attupallalaarlugu. Pilaartuata uumigigaluttuinnarpai. Ilakasianaasiit taamaaleqqeriarmat tamaana makisikasiatigut pussuppaa. Anersaarneq ajulerluni ilummoorluni taama anerpallappoq! Aneriarluni ilakasini pivai:
– Ah! Attukaseqaanga, attukaseqaanga! Sivisuumik taamannak oqartaqattaarpoq, tassalimi peroornermik.
Uutsereeramik (приготовив /мясо/) nerrisilerput (принялись за еду). Taannagooq (значит) Qattingitseq nunaqarfeeqqaminni aamma mikeqatiminik ateeqarpoq (у Каттингитсека в их маленьком селении /также/ такой же маленький тёзка был; mikeqat – такой же маленький; -qat – компаньон; коллега; партнёр; ateeq – тёзка). Taava oqarpoq (вот и говорит он):
– Qattingitsikkut qajortoriartorniassasut (Каттингитсек и его семья /этого/ супа должны поесть; qajoq – суп; -torpoq – ест; пьёт)! Taava paamiit anillalaaginnariarluni (тогда на порог: «из входа» /своего дома/ выйдя; paaq – вход в дом; anillappoq – выходит; -laarpoq – немного; -ginnarpoq – после того как) suaartalerpoq (закричал):
– Qattingitseq (Каттингитсек), qajortoriartoritsigooq (супа поесть приходи /мол/; – iartorpoq – идёт делать что-л.)! Sivitsunngitsoq isaaleriarput (вскоре пришли они) aamma taamaattunnguakasiit (однако /дорогие, милые/), qitornarpassuallit (с многочисленными детьми).
Uutsereeramik nerrisilerput. Taannagooq Qattingitseq nunaqarfeeqqaminni aamma mikeqatiminik ateeqarpoq. Taava oqarpoq:
– Qattingitsikkut qajortoriartorniassasut! Taava paamiit anillalaaginnariarluni suaartalerpoq:
– Qattingitseq, qajortoriartoritsigooq! Sivitsunngitsoq isaaleriarput aamma taamaattunnguakasiit, qitornarpassuallit.
Isaallaramik (когда они вошли) taakkuninnga neqinik qajortalerlugit (/этого/ мяса и супа /поев/) nerripput, nerripput (вместе поели). Nerrisereeramik (наевшись) angerlalermata (уходить когда собрались) Qattingitseq utoqqaq oqarpoq (старик Каттингитсек сказал):
– Nuliat pissaanik nassaatissavat (своей жене немного: «её долю» отнеси: «твоей жене свою долю найти позволить следует тебе»; nassaaraa – находит его/её; -tippaa – позволяет ему/её; побуждает его/её к какому-л. действию)! Puugutaasamik nassartoq (/а молодой Каттингитсек/ с собственной миской пришёл: «принёсший»). Qattingitsip utoqqaap nuliata qaqitsivaa (жена старого Каттингитсека положила: «вычерпала» ему), kiasik neqitalik (лопатку тюленью: «плечо с мясом»; kiasik – плечо) qajuanik ilallugu (с супом вместе). Qujarujussuarlutik (поблагодарив от души: «много» их; qujanaq – спасибо) tarrajussereersoq (с наступлением сумерек; tarrajuppoq – смеркается) angerlamut aallarput (восвояси отправились).
Isaallaramik taakkuninnga neqinik qajortalerlugit nerripput, nerripput. Nerrisereeramik angerlalermata Qattingitseq utoqqaq oqarpoq:
– Nuliat pissaanik nassaatissavat! Puugutaasamik nassartoq. Qattingitsip utoqqaap nuliata qaqitsivaa, kiasik neqitalik qajuanik ilallugu. Qujarujussuarlutik tarrajussereersoq angerlamut aallarput.
Qattingitsikkunngooruku qimmeqartut (у
Qattingitsikkunngooruku qimmeqartut, tamaanilu qimmit aqunngavii itersinertitersimallutik. Qattingitseq inuusunneq taamaattoq eqqorlugu orlukaseqaaq. Orloriarami qimmit ersiginermik tamaani katersuipajukkami taanna puuguttani immeriarlugu ingerlaqqippoq. Imminerminnut iserami nuliaminut tunniuppaa.
Nuliata tigoriaramiuk (когда его жена взяла /миску/ в руки) periarpaa qimmip anarsui (обнаружила она /в ней только/ собачий помёт; anaq – фекалии). Sunaaffa tarrajummat (естественно, в темноте) ersinermillu (да от страха; ersineq – страх) katataminik katersuinermini (остатки собирая: «остатков в своём собирании»; katataavoq – остаётся) qimmit anaanik ikisisoorsimasoq (собачьего помёта насобирал; ikisivoq – собирает; -soorpoq – делает что-л. нечаянно). Nuliakasiata naveerpaa, naveerpaa (/вот уж/ жёнушка отругала его, так отругала).
Nuliata tigoriaramiuk periarpaa qimmip anarsui. Sunaaffa tarrajummat ersinermillu katataminik katersuinermini qimmit anaanik ikisisoorsimasoq. Nuliakasiata naveerpaa, naveerpaa.
Taamaasillutik (между тем: «так делая») unnuleriarmat (когда вечер наступил: «вечерело») Qattingitsikkut panii pikileqaat (дочери Каттингитсека очень оживились), pinnersartut, pinnersartut (прихорашиваются и прихорашиваются; pinnerpoq – является красивым). Sulilu unnulluanngitsoq (ещё не так поздно было; unnuppoq – вечереет; -lluarpoq – действительно; очень) utoqqaat qangaammalli innakaapput (/но/ старики уже ложились спать).
Innakaaleramik (укладываясь /в кровать/) Qattingitseq oqarpoq (Каттингитсек сказал /своему гостю/):
– Aallarfigissallugu ajornarsivoq (возвращаться уже поздно: «отправляясь в путь невозможно»)! Sunaaffa panimminut uitaareqqugaa (конечно, он хотел, чтоб тот на /одной из/ их дочерей женился: «своей дочери, чтоб за него замуж вышла, говорил»; uitaarpoq – выходит замуж).
– Taarsilernerani (в такую темень /не выходя/; taarsiorpoq – выходит в сумерках) aallassanngilatit (не уезжай) tamaani unnuiinnarniarit (здесь ночуй), tamaanga arlaannut illermut qaqiinnarumaarputit (к одной из них в кровать забирайся /да спи/; qaqivoq – забирается куда-л.)!
Taamaasillutik unnuleriarmat Qattingitsikkut panii pikileqaat, pinnersartut, pinnersartut. Sulilu unnulluanngitsoq utoqqaat qangaammalli innakaapput.
Innakaaleramik Qattingitseq oqarpoq:
– Aallarfigissallugu ajornarsivoq! Sunaaffa panimminut uitaareqqugaa.
– Taarsilernerani aallassanngilatit tamaani unnuiinnarniarit, tamaanga arlaannut illermut qaqiinnarumaarputit!
Taavagooq (значит) paniata anginersaat pinnersoq (самая большая его дочь миловидная) piitaanngitsoq (спокойная) illermi mersorujoortoq (/сидит себе/ на кровати, да и знай себе шьёт; – rujoorpoq – аффикс, обозначающий погружённость в какое-л. действие). Taakunga qaqivoq (вот он к ней /в кровать/ и забрался). Qaqeriarmat (забрался он и) qatanngutikasii qissatilerput (её сёстрицы зарыдали; qatanngut – брат; сестра), tassagooq taanna angut perusukkaluaraat (этого парня они ведь /все/ хотели = ведь им этот парень всем нравился; perusuppoq – желает).