Рускія народныя казкі
Шрифт:
Худы воўк хадзіў каля вёскі і сустрэў тлустага сабаку.
Воўк пытаецца ў сабакі:
— Скажы, сабака, дзе вы корм бераце?
Сабака яму гаворыць:
— Людзі нам даюць.
— Відаць, вы цяжкую людзям службу служыце?
Сабака сказаў:
— Не, наша служба не цяжкая. Работа наша—ўночы двор пільнаваць.
— I толькі за гэта вас кормяць?—спытаў воўк.— Гэта ж і я хоць зараз на вашу
— Што ж, ідзі,— сказаў сабака.— Гаспадар і цябе гэтак жа карміць будзе.
Воўк зарадаваўся і пайшоў з сабакам да людзей служыць. Пачаў ужо воўк у вароты заходзіць, аж бачыць ён, што ў сабакі на шыі поўсць выцерта. Ён і пытае:
— А гэта ў цябе, сабака, чаму?
— Ды так,— сказаў сабака.
— Як гэта так?
— Ды так, ад ланцуга. Удзень жа я на ланцугу сяджу, дык вось ланцугом і выцерла крыху поўсць на шыі.
— Ну, дык бывай, сабака,— сказаў воўк.— Не пайду да людзей жыць. Няхай сабе не такі тлусты буду, ды затое на волі.
Прыйша баба на поле жаць і схавала за кусты збан з малаком. Падкралася да збана лісіца, засунула ў яго галаву, малако выхлебтала, пара б і дадому, ды вось бяда — галавы са збана выцягнуць не можа. Ходзіць лісіца, галавою матае і гаворыць:
— Ну, збан, пажартаваў, ды і досыць. Адпусці ж мяне, збаночак! Хопіць табе, галубок, дурэць — пазабаўляўся, ды і хопіць.
Не адстае збан, хоць ты што хочаш рабі. Раззлавалася лісіца:
— Пачакай жа, пракляты! Не адсганеш па-добраму, дык я цябе ўтаплю.
Пабегла лісіца да рэчкі і давай збан тапіць. Збан, праўда, патануць патануў, але і лісіцу за сабою пацягнуў.
Бегла лісіца, на варон загледзелася і ўвалілася ў студню. Вады ў студні было няшмат: утапіцца не ўтопішся, але і выскачыць — не выскачыш. Сядзіць лісіца, бядуе. Ідзе казёл — разумная галава; ідзе, барадою трасе, рагамі матае. Зазірнуў ад няма чаго рабіць у студню, убачыў там лісіцу і пытае:
— Што ты там, лісічка, робіш?
Адпачываю, галубок,— адказвае лісіца.— Там наверсе горача, дык я сюды залезла. Тут такі халадок ды так добранька. Вадзіцы халодненькай — колькі хочаш.
А казлу даўно піць хацелася.
— А ці добрая хоць вада? — пытаецца казёл.
— Цудоўная!—адказвае лісіца.— Чыстая, сцюдзёная. Скачы сюды, тут абаім нам месца хопіць.
Скокнуў здуру казёл, траха лісіцу не задушыў, а яна яму:
— Эх, барадаты дурань, нават скочыць не ўмеў — усю апырскаў.
Ускочыла лісіца казлу на спіну, са спіны — на рогі, ды і вон са студні.
Траха быў не прапаў казёл з голаду ў студні; ледзьве яго
Жыў дзед з бабаю, і жылі яны вельмі бедна. Усяе жыўнасці ў іх толькі і было, што певень і сабака, ды і тых яны кепска кармілі. Вось сабака і ,кажа пеўню:
— Давай, брат Пеця, пойдзем у лес: кепска нам тут жыць.
— Хадзем,— кажа певень,— горш не будзе.
Вось І пайшлі яны куды вочы глядзяць. Прабадзяліся цэлы дзень, пачало змяркацца — пара начлегу шукаць. Сышлі яны з дарогі ў лес І выбралі вялікае дуплаватае дрэва. Певень узляцеў на сук, сабака залез у дупло, і заснулі.
Раніцай, як толькі днець пачало, певень і закрычаў:
— Ку-ка-рэ-ку!
Пачула пеўня лісіца; захацелася ёй пеўневым мясам паласавацца. Вось падышла яна да дрэва і пачала пеўня расхвальваць:
— От певень дык певень! Гэтакай птушкі я ніколі і не бачыла: І пёркі вунь якія прыгожыя, І грабеньчык вунь які чырвоненькі,
і голас вунь які ў цябе звонкі. Зляці да мяне, прыгажун!
— А чаго? — пытаецца певень.
— Пойдзем да мяне ў госці: у мяне сёння ўваходзіны і для цябе шмат гарошку назапашана.
— Добра,— кажа певень,— толькі мне аднаму ісці ніяк не выпадае: са мною таварыш.
«Вось гэта шчасце прываліла,— падумала лісіца,— замест аднаго пеўня будзе два».
— Дзе ж твой таварыш? — пытаецца яна.— Я і яго ў госці паклічу.
— Там, у дупле начуе,— адказвае певень.
Лісіца кінулася да дупла, а сабака яе за морду — цап!.. Злавіў і разарваў лісіцу.
Жылі-былі лісіца ды заяц. У лісіцы была хатка ледзяная, а ў зайца — лубяная.
Вось лісіца і дражніць зайца:
— У мяне хатка светлая, а ў цябе цёмная! У мяне светлая, а ў цябе цёмная!
Прыйшла вясна — у лісіцы хатка растала, а ў зайца стаіць як стаяла.
Тут лісіца і просіцца ў зайца:
— Пусці мяне, зайчык, хоць на свой двор.
— Не, лісічка,— кажа заяц,— не путчу: навошта дражнілася?
Пачала лісічка са слязьмі ўпрошваць. Заяц узяў ды і пусціў яе на свой двор.
На другі дзень лісіца зноў просіцца:
— Пусці мяне, зайчык, на ганачак.
— Не, не пушчу: навошта дражнілася?
Упрошвала, упрошвала лісіца, згадзіўся заяц і пусціў лісіцу на ганачак.
На трэці дзень лісіца зноў просіць:
— Пусці мяне, зайчык, у хатку.
— Не, не путчу: навошта дражнілася?
Прасілася, прасілася, заяц пусціў яе і ў хатку. Сядзіць лісіца на лаўцы, а заяц на печы.
На чацвёрты дзень лісіца зноў просіць:
— Зайчык, зайчык, пусці мяне на печ да сябе.