Сэрца на далонi (на белорусском языке)
Шрифт:
На гарышчы быў паўзмрок. Але Савiч адразу пазнаў мяне.
"Антон Яраш?"
Цудоўная памяць!
"Чакай. Чакай. Высокi. Бландзiн. Дык гэта ты - Лучынскага?
– хваравiта гэтак зморшчыўся.
– Непрыгожы акт".
Мяне ўзарвала:.
"А вешаць людзей на плошчы - прыгожы акт? А што варты нейкi халуй у параўнаннi з тымi людзьмi?!"
"Цiшэй ты! Гром!
– прашаптаў ён.
– Не аднаго сябе ставiш пад удар. Не забывай".
Я адразу прыкусiў язык.
Ён сеў на матрац, памацаў сухой
"Паранены? Зося бiнты цягае".
"Паранены", - прызнаўся я.
"Пакажы".
Разбiнтаваў. Агледзеў рану.
"Хто аперыраваў?"
"Сам. З дапамогай Зосi".
"Агiдная дзяўчынка! Труса забiць не можа. Крывi баiцца. Ну што ж... Гангрэны няма. Праз тыдзень будзеш танцаваць. Калi-небудзь станеш добрым хiрургам".
У той мiг я адчуў да яго сiмпатыю. Не, чорт вазьмi, усё-такi гэта яшчэ той Савiч, якога я ведаў! I ў мяне мiмаволi вырвалася:
"Дзякую, Сцяпан Андрэевiч!"
"Няма завошта мне дзякаваць, - незадаволена прабурчаў ён.
– Зосi дзякуй". I, памаўчаўшы, сказаў сурова, выцiснуўшы па адным слове: "Ты вось што... Ляжы... тут... Цiха ляжы... Але крый божа... кранеш... Зосю..."
Я не адразу нават зразумеў, што значыцца "кранеш". А зразумеў - задыхнуўся ад абразы i абурэння:
"Што ж, я, па-вашаму, фашыст?"
Ён паляпаў мяне па шчацэ.
"Ну, ну... Не крыўдуй. Я сам некалi малады быў".
"Маладосць ад маладосцi рознiцца".
Савiч стоена ўздыхнуў:
"Але... Цяжкая ў вас маладосць. Ну, будзь здароў. I будзьце асцярожныя..."
I пайшоў. Яшчэ больш, здавалася, згорбiўся. А праз колькi хвiлiн з'явiлася Зося. Шчаслiвая, але ў слязах. Кiнулася ў парыве да мяне, абняла, пацалавала.
"Вiктар, даражэнькi, ты ведаеш...
– Зноў на "ты", як у тую, першую, ноч. Ты ведаеш... Ён нiчога не сказаў. Прытулiў мяне да сябе... Пацалаваў. I заплакаў. Тата заплакаў. Божа мой! I толькi ўвесь час паўтараў: "Будзьце асцярожныя! Будзьце асцярожныя!"
Яны не прыкмецiлi, як развiднела. Быў канец чэрвеня, самая кароткая ноч. Прачыналiся птушкi, напаўнялi гоманам лес. А два чалавекi жылi ў мiнулым, у iншай ночы, далёкай i страшнай. Толькi калi над дубамi са свiстам праляцелi дзве качкi, гучна шлёпнулiся ў старыцу i кракнулi, Яраш, перапынiўшы расказ, падняў галаву. Здзiвiўся:
– Ранiца? Ну вось, па сутнасцi, усё, што мне хацелася расказаць табе. Пра ўсё iншае як-небудзь пасля.
Шыковiч маўчаў - пераварваў тое, што пачуў. Гатовы сюжэт. Гатовыя вобразы. Але спачатку трэба выяснiць, хто ж такi Савiч.
Стомлены Яраш сядзеў на лавачцы i слухаў ранiцу.
Нарэшце Шыковiч адчуў, што яму холадна на зямлi. Самлелi нага i рука. Падняўся, пацягнуўся.
– Ну, брат, даў ты харч майму склератычнаму мозгу. Але скажы шчыра, Антон, чаму ты расказаў усё гэта? Маўчаў, маўчаў i раптам - бух, адразу, у адну ноч... Сярод ночы...
–
– Яраш як бы задумаўся на хвiлiну.
– Учора я спаткаў Зосю.
– Савiч?!
– Кiрыла пераскочыў вогнiшча.
– Дзе? Чакай. Ты ж казаў, што дачка Савiча загiнула.
– Так я думаў семнаццаць год.
– Ну i ну! Дзе ты яе спаткаў?
– У бальнiцы.
– Хворая? Чакай. Калi хавалi Савiча?
– У маi сорак трэцяга.
– З верасня да мая яна павiнна была даведацца, хто ж яе бацька. Трэба распытаць яе.
– Нiякiх роспытаў. Да аперацыi. Я буду аперыраваць яе. Набыты парок...
– Сэрца?
– Кiрыла свiснуў.
– А раптам зарэжаш?
Яраш уздрыгнуў i адказаў жорстка, злосна:
– Дурань! Я нiкога не рэжу. Я лячу.
– I, напэўна, адчуўшы, што сказаў груба, прапанаваў па-сяброўску цёпла: - Хадзем на луг. Сустрэнем сонца.
6
Славiк Шыковiч стаяў на прывакзальнай плошчы з дзвюма дзяўчынамi, размаляванымi пад кiнаактрыс: стракатыя спаднiчкi-парасоны, адмыслова вымеражаваныя кофтачкi, прычоскi "я ў мамы дурачка". Абедзве рудзенькiя, вымытыя хной. Славiк круцiў у руках ланцужок з ключамi ад аўтамашыны i нешта расказваў, але не вельмi вясёлае. Хiхiкала i то, вiдаць, больш з ветлiвасцi адна дзяўчына. Другая пазяхала i зiркала ў бакi: шукала некага другога. Славiк адчуваў, што крынiца яго дасцiпнасцi высыхае, i злаваўся. Было душна i сумна. Хацелася пайсцi ў рэстаран. Але грошай - нi капейкi. Нават не было на аўтобус, каб паехаць на дачу да бацькоў. Ды i сумна там, на дачы. Усе захапляюцца: "Ах, якi лес! Якi луг! Рака!" А яму сумна. Ну, добра, у рацэ можна пакупацца. А далей што? Злосны ён на бацькоў. Сёння асаблiва. Збудавалi дачу, напiхалi панчоху грошай... А ён працуе i мусiць харчавацца ў рабочай сталоўцы. Крыўдна, што i мацi цяпер ва ўсiм згаджаецца з бацькам. Нiчым яе не разжаласцiш.
Сумна. Трэба неяк адкруцiцца ад гэтых вясталак. I раптам Славiк убачыў Тараса. Пазнаў цераз плошчу. Той стаяў на супынцы загарадных аўтобусаў збоку вялiкай чаргi.
– Ша, лэдзi! Бачу аднаго прадстаўнiка будучага грамадства. Пайду раздабуду на сённяшнi дзень. Чакайце.
Ён пашыбаваў цераз плошчу, не звяртаючы ўвагi на машыны.
– Хэло, мiстэр Ганчароў, - шумна прывiтаўся Славiк.
– Здароў, таварыш Шыковiч.
– Тарас усмiхнуўся, як усмiхаюцца дарослыя, назiраючы забаўкi дзяцей.
Калгаснiцы з чаргi зацiкаўлена i зняважлiва глядзелi на хлопца ў вузенькiх штонiках, стракатай кашулi, з матузкамi на шыi, сцягнутымi бляшкай.
Славiк трохi сумеўся ад гэтых позiркаў. Недурны хлопец, ён адразу адчуў, што тут не месца для крыўляння i галёкання. Загаварыў проста, грубавата. Паказаў на турысцкi мяшок, што стаяў каля ног у Тараса.
– Куды з такiм "гумном"?
– Да сваiх.
– Клапатлiвы сын паважаных бацькоў.
Старая жанчына не вытрымала:
– Па табе хлопчык, вiдаць, што ты такога "гумна" не павязеш сваiм бацькам.