Трошкі далей ад Месяца...

Караткевіч Уладзімір Сямёнавіч

Сяргей. Любая мая! Ты думаеш, мне хочацца паміраць? Я не хачу!

Наташа. I не трэба, не трэба. Не трэба, мой харошы. Ты добры.

Сяргей. Пойдзем, пойдзем адсюль. З табою... Кахаю цябе.

Наташа. Пойдзем. Мы нікому ніколі не дамо нічога сказаць. Мы так будзем трымаць душы, што ўсе будуць перад намі скідаць шапкі.

Сяргей. Хай хтосьці паспрабуе кінуць табе дакор – глотку перагрызу.

Наташа. Ну вось бачыш. Ты моцны. Гэта была толькі хвіліна слабасці. Ты разумны, настойлівы,

энергічны, таленавіты, – ты даб’ешся, чаго хочаш. Усё яшчэ наперадзе, усё будзе так, як захочаш, родны мой, любы... Мне снілася, што ты мне валасы расчэсваеш, і так пяшчотна, асцярожна.

Сяргей перабірае яе валасы.

Ну вось. I цішыня. I ўсё добра. Ты са мною, я з табою – чаго яшчэ?

Яны павольна апускаюцца ў крэсла і заміраюць. Цякуць імгненні, апошнія гукі паміраюць у рэпрадуктары. Цішыня.

Сяргей. Ты са мною. I ўсё так проста. Так проста! Каханая мая.

Яны не заўважаюць нічога. Вусны ляжаць на вуснах. А ў дзвярах з’яўляецца Альжбета, скідае паліто і мармыча пад нос.

Альжбета. I ў царкве спакою няма. Ногі не стаяць. Душна. Цягне дахаты, быццам дзіцёнак хворы ўдома. Спяшалася, ды ногі не ідуць. Зажылася. (Пабачыла “сцэну” і стаіць у нямым замілаванні.) Ну вось, яшчэ Сярожачку ажаніць, дзетак дачакацца, вынасіць іх, каб самі тупаць пачалі. А там і ў Аўраамле пузічка. Мала прыемнага ў пузічку сядзець, ды – час. (Скідае боцікі.) Можа, дасць Бог і Яначку ажаніць. Тады ўжо зусім спакойна, пад бярозу. Усё ты, Божа, зрабіў, усё даў мне. Пражыла... (Моўчкі глядзгць на пару.)

Наташа (засмяялася). Ой, Сяргей, якая я дурная. У нас такі добры прафесар. Не праца, а ціхае жыццё. I яму нейкі пенсіянер-дзед прыслаў ліст, падзякаваў за насенне. I скончыў словамі: “Цалую вашы ручкі плоцкім пацалункам”. (Смяецца праз слёзы.) Праўда, Сярожа, дурная я?

Сяргей (цалуе яе). Самая дурная і самая добрая. (Паўза.) Наташа, пасля гэтага я тут жыць не магу. Іначай хоць зноў за рэвальвер. Пойдзем адсюль. Будзем працаваць. Я ведаю, будзе цяжка, магчыма, нават галодна. Але гэта нічога... У цябе таксама нельга. Сябра прапаноўваў пакой на год – яго бацькі едуць за мяжу. Я вучуся, буду працаваць. Мяне абавязкова ўладзяць на работу праз кансерваторыю. Праз год возьмем да сябе Альжбету.

Наташа. Так. Калі ты пойдзеш?

Сяргей. Зараз збяруся. Сёння мой дзень нараджэння. Чакай мяне ў дзесяць гадзін вечара каля пад’езда. Я выйду.

Наташа (прыпадае да яго). А ты возьмеш ды і застрэлішся.

Сяргей. Застралюся... Калі ты разлюбіш мяне.

Зноў зліліся губы. Альжбета папраўляе хустку, уздыхае.

Альжбета. Вось табе і раіла скарыцца.

Лёгка сказаць, дзіця і за рэвальвер. Дастукаўся, Алесь Пятровіч. (Думае аб чымсьці.) Дзяцей ізуверствам сваім забіць? Э, не. Ты думаеш, ты дзіця за руку бярэш? А ты мяне бярэш – за сэрца. Не дзеці жыццём сваім цябе ратаваць будуць. Паспрабую спачатку я.

Павольна згасае святло. За акном, пушысты, сіні-сіні, падае снег.

Заслона

Дзея чацвёртая

Зноў гасціная, зноў шафа з “яшчурам”. Але на гэты раз дзверы ў сталовую расчынены. Бачны сервіраваны стол. Гарыць люстра. У сталовай мітусіцца Ганна Вадзімаўна. Янка блытаецца ў яе пад нагамі. Англійскія часы адзванілі дзевяць гадзін.

Ганна. Бог ты мой, дзевяць гадзін. Бяскішкіны зараз прыйдуць. З ног збілася. А Альжбета як знікла куды.

Зноў дзвэнкаюць відэльцы і нажы.

Янка, ты не ведаеш, прыйшла няня з царквы?

Янка. Даўно. Яна ў сваім пакоі сядзіць.

Ганна. Пакліч ты яе.

Янка. Стукаў – не адказвае.

Ганна. Што за фантазіі?!

Янка. Фантазіі старых людзей трэба паважаць. У старых больш нічога не застаецца.

Ганна. Хто табе гэта глупства сказаў?

Янка. Ты.

У гэты момант у гасціную ўвайшла Альжбета, апранутая, у хустцы. Яна нясе сак. За ёю Сяргей цягне чамадан і вузел.

Альжбета. Нясі, Сярожа, уніз. Таксі чакае. Праважаць мяне не трэба. Я ў сястры буду. Захочаш – адшукаеш.

Сяргей. Бабулечка, даруй мне. Ты да мяне пяройдзеш жыць. Пачакай трошкі.

Альжбета. Я чула, Сярожа. Ты даруй, я чула тваю размову з Наташай. Але я не пайду да цябе. У маладых сваё жыццё, нашто ім аглядацца на шкарлупіну, з якой яны вылупіліся. Дзякуй табе за сэрца добрае, суцешыў ты мяне.

Сяргей. Але я, я не магу. Ты мне бліжэй за маці. Яна не ўсё так зразумее.

Альжбета. Грэх, Сярожа. Не смей так, я раззлуюся. Маці – яна маці.

Сяргей. Слова гонару, толькі год пачакай. Я ўзаб’юся на ногі. Я настойлівы. Я кажу – значыць, усё будзе.

Альжбета (усміхаецца). Ну, праз год, магчыма, і я вам спатрэблюся. Ідзі, сынок, ідзі.

Сяргей нясе рэчы. Альжбета агледзелася, уздыхнула.

Ганна, хадзі сюды.

Ганна Вадзімаўна ўвайшла ў пакой, пляснула рукамі.