Учебник языка эсперанто
Шрифт:
– Cxu la vetero estis bona?
– Bonega! De eklumo gxis mallumo mi nagxadis. La akvo sxajnis komence malvarmeta, sed iom post iom oni alkutimigxas kaj ecx ne volas elakvigxi. La sablo estas varmega, super la kapo lumas la suno. Mi kusxas sursable kun fermitaj okuloj. Tra la silento estas auxdata en la oreloj nur la maro, kiu batas kontraux la bordon.
– Kiom da tempo vi pasigis tie?
– Tri plenajn semajnojn. La tagoj sekvadis unu post la alia, mi forgesadis ilin kalkuli kaj foje mi kun miro rimarkis, ke mia tempo preskaux finigxis. Kion fari! Restis nur acxeti diversajn nigramarajn memorajxojn. Ekde la dek-nauxa de auxgusto mi jam estis en la laborejo. Versxajne, ankaux vi bone ripozis, cxu ne?
– Ne tro bone.
– Kial do? Kio okazis al vi?
– La kuracisto tiam trovis, ke mia koro estas iom malsana. Necesis acxeti vojagxkarton en sanatorion. Tie mi estis bone kuracata, trinkis kuracilojn. Dank' al tio mi, tamen, rapide resanigxis.
– Sekve, ankaux via somera vojagxo estis sukcesa?
– Entute jes. Kiel vi vidas, cxio pasis sukcese. Nun mi denove turismas. La venontan sabaton ni eksterurbigxos por rigardi cxevalkuradon. Cxu ankaux vi volus veturi kun ni?
– Jen bona ideo! Dankon, ke vi diris al mi pri tio! Povas esti, sed dume mi ne scias, cxu mi veturos. Se vendrede ni intervidigxos, do ni priparolos tion. Aux mi sciigos pere de Andreo.
– Decidite! Nu, fartu bone! Saluton al miaj eksaj kunlaborantoj!
– Gxis!
Задания
9.1.
ekpensi verdeta gefiloj arbaristoj silentulo kontrauxulo cxirkauxmonda kontrolado memkontrolo nepripensita senmove supera malluma eksedzigxo informejo pedagogino trograndigi interbatigxi duonplena reskribi alilingva antauxiri apudborda cxiufoje iufoje multfoje kelkfoje alkutimigi dekutimigxi kunvojagxanto samstratanoj brosado okazintajxo nelogxata tenilo malgravajxo almangxajxo eksterajxo enkapigi peranto plia postrestajxo sunsubiro surscenigi cxemaro tromangxi transloki transkapigxi plenmano cxirkauxajxo helpa helpanta denove malplena neplena mirinfano adresanto - adresato ekzamenanto - ekzamenato rekomendanto - rekomendato - rekomendito
9.2. Переведите сочетания:
dank' al la heroajxo ekde la infanagxo informigxi pere de specialisto pripensi cxiujn "por" kaj "kontraux" la teatro estas kontraux ni bati kontraux la tablon tio estas super miaj fortoj kuri trans la straton veturi sur sxipo grupo da turistoj respondi post semajno cxirkaux la tendaro antaux la vojagxo sub arbo apud la bordo de mateno gxis vespero en la sekva tago hundo kun longaj oreloj bordo ricxa je sablo li faris tion el amo al sxi auxdi tra la dormo per helpo de vortaro reveni sen acxeti panon esti ekster si kompreni cxe la tria fojo cxe tia vetero dum mia foresto okaze de la jubileo peto de la filo al la patro pri helpo paroli inter la dentojn
9.3. Переведите фразы:
Se iu el vi ankoraux ne povas paroli Esperante, do li baldaux povos. Silentu aux diru ion, kio estas pli bona, ol silentado. (N. V. Sxelgunov). Nenia malbono sen ia bono. Vi jam estas ie malproksimege, je miloj da kilometroj de mia urbo. Kaj mi scias, ke mi al vi placxas, kiel iam vi placxis al mi. Ni atendu iomete por fari pli rapide! (F. Bacon/BEkon). Ial mi rememoris vin. Se vi povas, helpu min iel. Oni cxiam forte troigas sian sagxon kaj ies ricxon. Neniam oni povas havi tro multe da amikoj. Mi estis oficvojagxe en Moskvo ekde la 28-a de junio gxis la 18-a de julio kaj venos tien denove la 1-an de aprilo. Neniu estas forgesita kaj nenio estas forgesita (O. F. Berggolc). Dirite - farite. La komencita laboro gravas pli, ol komencota laborego. La apetito venas dum mangxado (F. Rabelais/RablE). Sonorado al li venas, sed de kie - li ne komprenas. Foresto de novajxoj estas bona novajxo. Kiam la homo estas plena de vivo, li ne demandas, kial li vivas; li vivas por vivi, cxar la vivo estas diable bona ajxo! (R. Rolland/RolAn). Trovi la kialon de la malbono estas preskaux la samo, kiel trovi kuracilon kontraux gxi (V. G. Belinskij). La tempo estas la plej bona kuracisto (Menandro). Estu lumo! Ni transiru al la afero! Li faris sian lastan translokigxon. Kiu havas orelojn, tiu auxdu! La muroj havas orelojn. Tra unu orelo eniras, tra la alia eliras. La virino amas per la oreloj, la viro - per la okuloj. La instruisto laboras super la plej grava problemo li formas la homon (M. I. Kalinin). Dufoje oni ne vivas, tamen estas multe da tiaj homoj, kiuj ecx unu fojon ne scipovas vivi (P. Ru"ckert/RjUkert). La sano ne estas cxio, sed sen sano cxio estas nenio. El hodiauxo morgaux farigxos historio. Estas homoj, kiuj parolas unu momenton antaux ol ekpensi (J. La Bruye`re/LabrjujEr). La homo neniam estas tiel felicxa aux malfelicxa, kiel tio sxajnas al li mem (F. La Rochefocauld/LarosxfukO). Se vi ne scias, kion fari, faru nenion. Ne havante, oni petas; ricevinte, forjxetas. Se vi trinkas vinon, pensu pri sekvoj (Firdousi).
9.4.
Международный детский лагерь Артек находится на берегу Черного моря. Сюда приезжают дети из различных стран мира. Артек - это страна детского счастья. Нельзя забыть его вечнозеленые деревья, горячее солнце, синее-синее море, белые корабли у далекого горизонта. Дети бегают, играют в мяч, поют, плавают, лежат под солнцем, занимаются спортом. Вечером обычно смотрят кинофильмы или концерты. Врачи проверяют здоровье ребят. Для тех, кто отдыхает в лагере не летом, имеется школа. Кажется, что время в Артеке проходит очень быстро. Ребята уезжают полные радости. Они подружились и непременно будут писать друг другу.
9.5. Расскажите, как вы провели отпуск или каникулы или составьте диалог по одной из ситуаций: а) вы обмениваетесь со своими товарищами впечатлениями о проведенном отпуске (все ли хотят повторить маршрут? Куда бы вы хотели поехать в следующий отпуск?); б) о самом интересном из вашей поездки вы рассказываете своим друзьям (а раньше с вами происходили какие-нибудь истории во время отпуска?); в) вы впервые отдыхали у моря и обмениваетесь впечатлениями с товарищем, который отдыхает у моря каждый год.
Совет
Вы уже заметили, что уровень вашего пассивного владения языком (понимание слов, фраз, текстов) весьма высок. Но уровень активного владения языком (перевод с русского на эсперанто, рассказ, беседа) еще оставляет желать лучшего. И неудивительно: во-первых, это вообще труднее, во-вторых, требует большой практики. Поэтому, используя весь материал, изученный в девяти уроках, повторите все упражнения типа упражнений 9.4 и 9.5. Старайтесь побольше беседовать на изученные темы.
Приложения
Языковая игра "Винительный падеж"
Ведущий берет текст (можно даже изученный) и вычеркивает в нем все окончания -n. Играющим следует восстановить окончание винительного падежа там, где это необходимо.
Общее соглашение
(Заключено в 1973 г. на Всемирном конгрессе миролюбивых сил, Москва)
Всемирный Совет Мира (ВСМ) и Международный комитет Движения эсперантистов за мир во всем мире (МК МЭМ),
исходя из необходимости объединения всех общественных сил, борющихся за мир,
принимая во внимание, что МЭМ объединяет тысячи эсперантистов в разных странах, участвует в главнейших кампаниях, организуемых ВСМ, публикует периодические журналы "Paco" и "Pacaktivulo",
признавая, что объединение двух движений послужит усилению борьбы за мир путем облегчения контактов между сторонниками мира в различных странах, равно как и обмену опытом между ними,
заявляют о своем решении ввести в обычай взаимное сотрудничество, включая осведомление о своей деятельности и достижениях, обмен соответствующей информацией, практику взаимных приглашений на международные конгрессы, конференции и т.д.