Учебник языка эсперанто
Шрифт:
Без перевода: ekzemplero, konkurenco, latina, magnetofono, periodo, tradicio.
Текст
Kantoj, kantoj...
Unufoje, sidante cxe radioricevilo kaj auxskultante muzikon, mi subite atentis, ke mi komprenas vortojn de la kanto en fremda lingvo. Gxi similis al la itala aux latina lingvo, sed fiksauxskultinte, mi rimarkis, ke la kanto sonas en Esperanto. Tio estis disauxdigo de la Pola radio. Ekde tiu momento mi penas lauxeble ofte auxskulti Varsovion, la naskigxurbon de Esperanto, kiu ekde la 1959-a jaro plurfoje en cxiu tago disauxdigas en la Internacia lingvo. Kaj nemalofte mi havas bonsxancon auxdi kantojn en tiu belsona lingvo.
Baldaux post tio mi veturis en Baltan Esperanto-Tendaron (BET) en Estonio. Tie mi ekauxdis novajn kantojn kaj ecx konatigxis kun ties auxtoroj. Kaj dum la lastaj tendaraj tagoj mi verkis tekston de mia unua Esperanta kanto, kio postulis ne malmultajn penojn.
Komence kantoj estis malmultaj, tial ni kolektadis kaj gardadis cxiun, ecx se gxi ne tre bonkvalitis. Poste venis surpriza periodo, kiam verkado, tradukado kaj plenumado de Esperantaj kantoj ricevis amasan karakteron. Aperis pluraj auxtoroj tra la tuta lando. Ecx tiuj, kiuj sukcesis ellerni nur la bazon de la lingvo, ekprenis plumon kaj ekprovis verki. Kaj, oni devas agnoski, ne cxiam sensukcese. Aperis tioma kvanto de kantoj, ke ili devis elteni grandan konkurencon por veki cxies intereson, por konkeri cxies korojn, por penetri cxiujn Esperanto-klubojn, de Latvio gxis Kamcxatko.
Ekde tiam datigxas la neskribita tradicio - kunprenadi por la koncertoj en Esperanto-tendaroj cxefe novajn kantojn. Do cxar en cxiu tendaro okazas kelkaj koncertoj, gxiaj partoprenantoj forveturigas kelkdekon da novaj kantoj. En la tendaro okazas ankaux lernado de novaj kaj de jam konataj kantoj.
La kanto estas populariganto de nia vivmaniero. Tial Unio de sovetiaj societoj por amikeco kaj kulturaj ligoj kun eksterlando (SSOD) en Moskvo komencis presadi kaj disvastigadi tra la tuta mondo kolektojn de kantoj de nialandaj komponistoj, kantoj el diversaj epokoj de nia historio. Mi memoras, kiel dum la 48-a Universala Kongreso de Esperanto en Sofio ni disdonacis al la kongresanoj pli ol du mil ekzemplerojn de tia kantaro. Kaj la tuta kongreso kantis "Estu cxiam la suno!" en la Internacia lingvo. Rapide popularigxas diskoj kaj kasedoj kun originalaj kaj tradukitaj Esperantaj kantoj. Pluraj kluboj kunmetas siajn proprajn kantarojn.
Precipe belaj estas Esperantaj kantoj cxe lignofajro. Longe mi memoros nokton en Karpatoj, kiam ni sidis cxirkaux ardanta fajro, plenumante mendojn de niaj frumatene forveturontaj gekamaradoj. Gitaristoj lacigxadis kaj anstatauxadis unu la alian, de tempo al tempo nin kovradis nuboj, lumigataj de la flamo, sed kantoj fluadis onde, gxis aperis sur la horizonto la auxroro.
Pri kio kantas Esperantaj kantoj? Pri cxio plej bona - pri nia lando, pri la paco, pri la amikeco, pri la amo, pri bonaj homoj, pri iliaj revoj kaj aspiroj, pri tio, ke la vivo estas belega.
Mi sxaltas la magnetofonon kaj, laux sonoj de niaj kantoj gajaj kaj malgajaj, seriozaj kaj sxercaj, - mi rememoras pri proksimaj kaj malproksimaj geamikoj, logxantaj en cxiuj anguloj de nia lando, pri la fidelaj geamikoj, kun kiuj konatigis min la internacia lingvo Esperanto, kun kiuj mi kantis Esperantajn kantojn cxe la neforgesebla nokta lignofajro. Mi konsilas ankaux al vi auxskulti, lerni, kanti, verki, popularigi Esperantajn kantojn: tio alportos al vi multe da utilo kaj plezuro.
Nigraj okuloj
(malnova romanco "Очи
Traduko de B. Kolker
Nigra gxis ebri' La okul-rigard', Plena de pasi', De brulanta ard', Mi tre amas vin, Mi tre timas vin, En malbona hor' Mi renkontis vin!
Nigra gxis ebri' La okul-rigard', Logas vi al land' De felicxa fart' Al la land' de l' am', Kie regas ver', Lando sen dolor', Lando sen sufer'.
Se ne trafus vi Al sanganta kor', Pasus mia viv' Sen anim-dolor'. Pereigis min Flama alrigard'. Pasis la felicx' Kvazaux negx' en mart'.
Nigra gxis ebri' La okul-rigard', Plena de pasi', De brulanta ard', Mi tre amas vin, Mi tre timas vin, En malbona hor' Mi renkontis vin.
Задания
17.1.
стремление экзаменатор зацвести танцовщица линейка узкий мечтатель солонка предисловие ежедневно внеплановый до смерти междугородный антивоенный собрать самодовольный многолюдный подслушивать надстроить наземный остаток персонал напевать решительный нерешенный неприемлемый просчитаться допустить подмосковный обрезать отрезать отослать ускорить прочитав раздвоиться общежитие вручить подлежащий перепечатке безвыходный воспеть целостность лоботрясничать перенаселенность сынишка метель осторожность все, вместе взятые
17.2. Переведите сочетания, обращая внимание на логичное употребление предлогов:
в июле сорок километров в час превратиться в старика прочитать в три недели в мое отсутствие в течение часа в то время как увидеть в первый раз я уверен в этом потребность в специалистах в девять часов в семи километрах от города в пять раз больше марка в десять копеек она не в моем вкусе слово в слово смотреть в окно дом в девять этажей пробел в знаниях в память о герое сказать в шутку два километра в длину нуждаться в деньгах он избран в руководители взять в жены ввести в заблуждение закончить в два счета не могу взять в толк как ни в чем не бывало
спортклуб при заводе при его жизни при этом условии при его уме при всем его желании при всем том говорить при детях это случилось при мне при Пушкине быть при смерти
вокруг света споры вокруг проблемы
17.3. Переведите, обращая внимание на выделенные слова:
_Молочная_ промышленность перевыполнила план. Напротив нашего дома открылась новая _молочная_. Обычно вечером мы едим _молочное_. Где лежит _чайная_ ложка? Эта _чайная_ очень оригинальна. Нет ничего прекраснее _детской_ улыбки. Из _детской_ слышались звуки музыки. _Больной_ ребенок плохо спал. Под утро _больной_ почувствовал себя лучше. _Будущее_ лето покажет, сможем ли мы это выполнить. Мы смотрим в _будущее_ с надеждой. Мои _домашние_ дела идут неплохо. К ужину собрались все _домашние_. Я заметил за окном трамвая _знакомый_ дом. Мне рассказывал об этом один _знакомый_.
17.4. Переведите на эсперанто:
Уже в XVII-XVIII вв. началось изучение проблемы международного языка. Великие мыслители прошлого Коменский, Декарт, Лейбниц, Вольтер, Бэкон, Фурье, Ампер высказывались за его создание. Шарль Монтескье писал: "Связь между народами стала так велика, что из нее неуклонно вытекает необходимость в общем языке".
Кажется, что проще всего было бы принять один из национальных языков как единый международный язык. Однако это вызвало бы справедливые возражения со стороны других народов. Кроме того, существующие национальные языки очень трудны для изучения.