Вячэрнія ветразі, Караткевіч Уладзімір Сямёнавіч

Вячэрнія ветразі

Караткевіч Уладзімір Сямёнавіч

лирика

1960 г.

5.00 + -

рейтинг книги

Шрифт:

Уладзімір Караткевіч

Вячэрнія ветразі

Дзень першы

Крычалі, білі кулакамі ў грудзі, Палілі пачкі гербавых папер, Кагосьці сцягвалі з трыбуны людзі: "Прадажнік! Контра! Рэакцыянер!" Над Мінскам, па-над плошчаю Саборнай, Ляцеў трывожны варанячы грай. Натоўп вакол. Раз'юшанае мора: "Рэспубліка! Жыві! Перамагай!" І вецер тыя крыкі рваў нядбайна І нёс, як іскры, ў цёмныя палі, Туды, дзе ў гурбах па шляхах бяскрайніх Спяць хутары азёрнае зямлі. І цішыня. Яна патрэбна многім, Каб ад гарачых спрэчак ачуняць, Узважыць дзень, і цвёрда стаць на ногі, І песню новаму світанню даць. Ў пакойчыку глухім, дзе пальцы стынуць, Дзе ад буржуйкі сіняваты дым, Смяртэльна стомлены, худы мужчына Перакладае пралетарскі гімн: "Паўстань, пракляццем катаваны, Паўстань, хто з голаду век пух, Бурліць наш розум збунтаваны, Няволі кліча рваць ланцуг". Ён кідае пяро. Ў чырвоных хмарах, Што праплываюць над зямлёй кудысь, Як здані, нараджаюцца ў пажарах І чэзнуць зноў вякі і гарады. У гэтых прывідах і ў роўным дыме, Што цягнецца слупамі да нябёс, Ён бачыць будучае ўсёй Радзімы, Яе няпросты і вялікі лёс. Скуголяць інтэрвентаў параходы, У полымі вайны Дзвіна і Сож, І гвардыя краіны - ўзвод за ўзводам - На сто франтоў выходзіць басанож. Вось за акном няпэўны бразгат зброі, Падмацаваны дальняю трубой, І песня ў цемрадзі: "На бой, героі..." Яны ідуць! Рэспубліка, на бой! Спяваюць цягнікі на двух вакзалах, Не астывае ярасці напал. Перакладае малады Купала Для новых дзён "Інтэрнацыянал".

Балада пра смяротнiкаў

Нас было там некалькі тысяч. Аплялі нас калючым дротам. Баракі. Вежы. Пражэктары. Сотні пільных вачэй. Справа - руіны горада. Злева - мох і балота. Ў будучым - голад, праца, дым смяротных пячэй. І хоць нельга было нас пабачыць нават вялікаму магу, На

вярсту вакол нашага лагера, пад шэрай коўдраю хмар, Таблічкі стаялі ў балоце. Чорны надпіс: "Увага! Тут небяспека заразы!
– Achtung! Seuchengefahr". Напэўна, таму, што аднолькава чалавек памірае на свеце, Тут разам чакалі смерці беларусы і латышы, Татары і украінцы, салдаты, жанчыны, дзеці. Ўсе згаладнелыя, з ранамі на целе і на душы. Блок першы - жанчыны з дзецьмі, блок трэці і пяты - салдаты, Блок сёмы - таксама салдаты, блок восьмы - усе для пячэй. Пабудка, "апель" і праца. Пабоі. Бурда праклятая. "Працуйце! Працуйце! Працуйце! Хутчэй! Хутчэй! Хутчэй!" Не мы, а яны заразныя, але ў блоках нас замыкаюць. Для нас за восьмым баракам заўсёды шугае пажар. На месцы, дзе мы змагаемся, на месцы, дзе сонца чакаем, На месцы, дзе мы паміраем, - таблічка "Seuchengefahr!" Нашы душы і нашы рукі імі былі скалечаны... Неяк з "бюро інфармацыі" вестку падаў дружок: Пачулі размову турэмшчыкаў, што заўтра дакладна пад вечар Яны на апошнюю "акцыю" першы пацягнуць блок. Дзеці, надзея наша! Маткі, святыня наша!.. Ёсць загад... І руку да скроні пустая нясе галава. Для іх чалавек - машына, што пустую засвойвае кашу І працу дае за гэта або... не можа даваць. Але мы не маглі б пасля гэтага ў вочы зірнуць свабодзе, Хоць зрабіліся быдлам галодным, хоць гонар амаль што згас. Таму - найлепшага хлопчыка па крывавай матчынай згодзе Мы выкралі з першага блока і цішком схавалі у нас. Схавалі ля нашай кухні, што на самым пляцы стаяла, Асцярожна заклалі дзірку ў пустым дравяным кастры... Хлопчык быў разумны-разумны. Размаўляў і рухаўся мала. Цэлы дзень разглядаў уважна кавалкі сасновай кары. "Апель" нястачу выявіў. На пляцы у чынным парадку Рылы пяці кулямётаў глядзелі ў спіны людзей. Як ты сцярпела, сэрца, ўбачыўшы постаць маткі, Што паўз касцёр, паўз сына ціха на згубу ідзе? Яна казала спакойна, і маўчалі вязняў калоны: "Не было ў мяне сына ніколі. Гэта памылка, паны". Помніце, людзі, пра гэта, помніце аж да скону, Помніце, як пра асколак, што ў лёгкіх сядзіць з вайны. Разумееце, гэта проста, і забітым не трэба жалю, Гэта для тых, што цёплыя, а не для мёртвых касцей. Нельга так, каб не плакаць, як хочацца, нельга больш, каб дзеці маўчалі, Нельга больш, каб матчыны вочы пад штыкамі зракліся дзяцей. Мы хавалі яго тры месяцы. Хавалі ў кухонных дровах, У яме, за кубам у кухні. І цягнулі ўсё, што маглі: Скурку ад апельсіна з-пад афіцэрскай сталовай, Пайку пушнога хлеба, макуху калі-нікалі. Нельга было іначай, хоць кусалі ад голаду губы. Гэта быў не звычайны дзіцёнак, што бегае і крычыць. Ён сядзеў ціхутка, як мышка, расстаўляў сабе нейкія кубікі, Ставіў іх як быццам на вату. А вочы, як прорва ўначы. Немцы нам не паверылі. Яны шукалі, шукалі. Шукалі таму, што палонныя сапсавалі увесь парад. Голадам, жахам, пабоямі душу у нас забівалі, Але мы людзьмі засталіся. Мы не выканалі загад. У кар'еры рабілі вобыск. Стэк гуляў па галовах. І ў роце нейкага хлопца ўдалося ім адшукаць Жменьку звычайных каменьчыкаў, жоўтых і бледна-ружовых, Якімі малыя дзеці звычайна любяць гуляць. Хлопца і трох суседзяў атачылі асобай увагай. Допыт цягнуўся да раніцы, але вынікаў не даваў: "Я проста смактаў каменьчыкі, каб менш адчувалася смага. Я не чуў, што хаваюць дзіцёнка. Зарукай - мая галава." І яны прынялі заруку. І галовы чацвёркі ўпалі. І комін за восьмым блокам гадзіну няўчасна дыміў, Каб ведалі, чым канчаецца спроба звычайнага жалю, Каб ведалі, што палонным забаронена быць людзьмі. Нянавісць мы ў сэрцах захоўвалі, здзек і пакуты зносілі. "Ламі нашы краты, нянавісць. Вырастай! Вырастай! Вырастай!" Мы хацелі, каб выжыў дзіцёнак, каб неба пабачыў просінь, Каб за ўсіх безнадзейна асуджаных святкаваў на зямлі Першамай. Што нам было да таго, што душы ботамі топчуць, Што кожны дзень для раба - суцэльны, няспынны жах. Для нас ён быў рэвалюцыяй, гэты маленькі хлопчык, Будучыняй, што ўзрастала на тленных нашых касцях. А як сталі гарматы Радзімы на ўсходзе біць недалёка І мы зразумелі, што блізка, блізка апошняя кроў, Мы ў сточнай трубе пад лагерам, у сточнай трубе глыбокай Схавалі нашага сына пад аховаю двух сяброў. І мы зразумелі тады, за што нас душылі газам, Чаму хацелі планету ачысціць ад нашых мар. Ім, вядома, трэба было берагчыся нашай заразы, Трэба - ставіць вакол папярэджанні: "Чалавечнасць! Seuchengefahr!" Мы бручку гнілую елі, - бо хлеба ў нас не было. Мы на дрот калючы глядзелі, - бо неба ў нас не было. Гар уцягвалі ў лёгкія, - паветра ў нас не было, Але смерці мы не хацелі, - бо яшчэ існавала зло. Ў час, як знікнуць звады праклятыя, - помніце, помніце нас. У час вялікага свята, - помніце, помніце нас. Каб заўсёды была чалавечнасць, каб шчасце сялілася ў хатах, Каб давеку жыла Радзіма, - не забывайце нас.

Над шахтамi

Пад тэрыконамі блукаюць козы, Травою шэраю шуміць зямля, І рэдкія, трывалыя бярозы Ў вуглі ад верхавіны да камля. Аўтобус па шашы паўзе павольна: Не ведае, што ў чорнай глыбіні Пад коламі яго блукаюць штольні І свецяцца няпэўныя агні. Ім невядома, сонца або хмары, Лютуе завіруха ці прайшла, І свежы лівень не абмые твараў Здабытчыкам каменнага святла. Світаннем золкім або цёмнай ноччу, Калі затопіць свет гудкоў прыбой, Нялічаная армія рабочых Спускаецца на змену ў свой забой. І на зямлі без іх цвітуць платаны, Без іх гуляе вецер па траве... Затое скамянелыя світанні Палаюць там, дзе хоча чалавек.

Бацькава сэрца

Паэма

Ён пахмуры, ён ціхі, ён вечна маўклівы, Ён занадта пяшчотны з жонкай сваёй, Хоць даўно зараслі варонкі на грывах Беларускай адвечнай плакун-травой. Зараслі варонкі плакун-травою, Але сніць ён упарта даўнія сны... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . "Фоке-вульфы" равуць над балотнай зямлёю. Надыходзіць другое лета вайны. Партызанскі разгром. Адступаюць атрады. Асвятляюць вёскі пажарамі шлях. Ён вядзе ў дрыгву. Мядзяныя гaды Адпаўзаюць з-пад ног у густых сітнягах. Малады камандзір асцярожна, старанна Па дрыгве на выспу атрад вядзе. У яго пад рукой дзвесце шэсць партызанаў І дзве тысячы трыста мірных людзей. Мох. Багун. Непрыкметныя кветкі дурніцы. Дрыгвяная руда нацякае ў сляды. За спіною зямныя б'юць бліскавіцы І ўздымаюць фантаны бруднай вады. "Елянецкая выспа, ты дай ім надзею, Дай спакой. Напаі крынічнай вадой. Хай галіны на хвоях ад куль парадзеюць. Ты ж зацягнеш раны жывіцай сваёй. Чалавечыя раны цяжэй зажываюць. Зберажы людзей. Ад болю маўчы. Дзеля гэтых дзяцей яны адступаюць. Дай ім сховішча. Раны дай залячыць". Еляніцкая выспа з уздыхам сказала: "Я цябе памятаю, Карповіч Ян, Я схаваю вас, як продкаў хавала, Ад палону, ад ганьбы, ад смерці, ад ран. Спачывайце спакойна. Не пройдзе вораг. Развяду рукамі вашу бяду. А балот вакол - неабсяжнае мора, І шляхі да мяне пад тванню вядуць". Людзі выйшлі, урэшце, на цвёрдую глебу. За спіной замаўкае голас гармат. Хтось жаваў скарынку чэрствага хлеба, Хтось кашуляю абціраў аўтамат. Заварыўшы галін маладой маліны, Камандзір жанчыне прынёс кацялок: "Чай духмяны, смачны. Напіся, Сабіна. Абышлося ўсё. Жывыя, сынок. Вось нягоднік бяззубы. Смяецца, ты бачыш? Знаеш, жонка, ніяк не магу ўявіць, Што пайду з ім калісьці ў лазню гарачую, Навучу, як трэба вуды жывіць, І што будзем дурэць з ім калісьці на сене, І што будзе са школы прыносіць "калы"... А пасля... пасля ён, вядома, ажэніцца. Ён ажэніцца... смешны, бяззубы, малы. І не бойся. Вакол разышліся цені. Не над намі будуць крычаць груганы. Мы схаваліся, зніклі, як голка ў сене, І ніколі слядоў не знойдуць яны". Памыліўся Ян. Атрад пільнавалі. Роўна тыдзень мінуў, калі хлопцаў трох На балотным беразе абстралялі І звалілі мёртвымі ў рыжы мох. І чужыя, нахабныя, слізкія твары Іх укрылі дзяругай, паклалі на воз І павезлі па вёсках, па чорных пажарышчах Каля чорных абвугленых мёртвых бяроз. І сцягнулі за ногі з воза без жалю, Не трымаўшы буяную галаву, І чубы, як бялявы кавыль падмяталі Перад ганкам штаба сухую траву. У штабах машынкі, як кулямёты, Стракаталі цэлую ноч навылёт: "Ачапленне пасіліць вакол балота... Накіруйце да Гейнца сапёрны ўзвод... Дальнабойныя падцягнуць да лагчыны... З лётнай часткай сувязь трэба ўзмацніць..." Махавік жахлівай ваеннай машыны Закруціўся павольна, каб мяць і крышыць. Гэты час быў нядобры, вельмі нядобры, На людзей палявалі вучоныя псы, На зямлі беларускай ад Оршы да Кобрына Дзень і ноч, дзень і ноч палалі лясы. У адказ аўтаматы з-за хвой стралялі, І ад жыта дымная хмара плыла. Дзеці ў пушчах начных спакойна гулялі І пужліва сціхалі на вулках сяла. А на выспе залечвалі цяжкія раны, Гадавалі дзяцей, рыхтавалі паход І чакалі, чакалі трох партызанаў, Што ніколі не прыйдуць з далёкіх балот. І аднойчы над мрэючымі барамі, Над абшарамі вострых балотных траў У бясхмарным небе з'явілася "рама", І Янук зразумеў, што канец настаў. Зараўла артылерыя - з недалётам. Сітнягамі папоўз удушлівы дым. З громам падала сталь на кілім балота І рабіла новыя вокны ў ім. У новых вокнах з чорнай вады гарачай, Што бурліла газам з апошніх сіл, У цёмнай бронзе лускі, што сонца не бачыла, Выплывалі аглушаныя карасі. У гадзюк халоднае падала сэрца, Як імчаў над імі свідруючы жах. Вадзяныя курачкі беглі ад смерці На сваіх зялёных, доўгіх нагах. Хто, чаму іх карае - не разумелі І хавалі галовы свае пад крыло. Цішыня раптоўна ўпала знямелая. Не ўзялі гарматы бясконцых балот. Перад вечарам проста над галавою, Ў ціхім небе, дзе цьмянае сонца вісіць, Над трывожнай, закуранай дымам дрыгвою "Фоке-вульфы" натужліва сталі басіць. Вымпел

кінулі ў цемры з апошнім налётам, І зямля скаланулася ў чорнай журбе. "Заўтра мы вас змяшаем з брудам балота. Вайсрутэнія, здайся. Канец табе". Ян сказаў: "Нам трэба хутчэй збірацца. Выспа будзе пустою ў ранішні час. Нас тры тысячы. Хочам мы жыць і змагацца. Мы прарвёмся. Ёсць іншая сцежка ў нас". Людзі хутка збіраліся. Над галавою Дуб, расколаты бомбай, тужліва рыпеў. Восем вёрст ім трэба прайсці дрыгвою. Летам ноч карацей, чым гівала спеў. Шлях адзін: па пояс у твані зялёнай. Асака рэжа твар, як лязом мяча, Па баках уздыхае дрыгва бяздонная. Нават дзеці маўчаць. Нават дзеці маўчаць. І дрыгва падпірае пад самыя грудзі, Калі трапіцца нейкі дурны раўчук. Са сцяжынкі сарваўшыся, тонуць людзі І маўчаць, каб вораг іх не пачуў. "Не ўзыходзь, Венера, над ціхімі рэкамі, Над спакойнай цемрай балот начных. Будзь кахання зоркаю, як спрадвеку, А не зоркай смерці для дзетак тваіх. Бач, ідуць яны ў золкім начным тумане І нясуць на руках праз цемру і дым Ўсіх дзяцей, што народжаны цёплым каханнем Пад адвечным, пяшчотным святлом тваім. Не ўзышла. О любая, дзякуй ад сэрца. Вось і суша, цвёрдая, як асфальт. Мы дайшлі, мы пазбеглі ганьбы і смерці". - Хальт! Прагна слухаюць. Ціша. Глухая. Дзікая... Вартавы адганяў баязлівасць і сон. Дзякуй шчырае, што папярэдзіў крыкам, А іначай нарваліся б на заслон. І ўпалі людзі на глебу ўзрытую, Па глыбокім яры, па хмызах густых З лесавым, адвечным, звярыным спрытам Папаўзлі, як яшчаркі, праз пасты. Над адхонамі вогнішчы зырка палаюць... Чутна мова... Смех цішыню скалануў... А яны адзін па адным прапаўзаюць, Пасадзіўшы маўклівых дзяцей на спіну. Цішыня заснула ў галінах сасонак, Цішыня разлілася па берагах. І раптоўна заплакаў Янаў дзіцёнак: - Куга! Куга! Ён крычаў, ён скардзіўся горка на голад, Бо пустыя грудзі ў маці былі. Вусны маці зводзіў пранізлівы холад, І яны калыханку вялі і вялі. А дзіцёнак крычыць прарэзліва, тонка. І зайшлося сэрца у многіх людзей. І Карповіч сказаў: "Дай мне сына, жонка". І прыціснуў пад курткаю да грудзей. Ён заціснуў рот неразумнаму сыну, Ён далонню гладзіў дрыжачы задок: "Памаўчы, памаўчы, памаўчы хвіліну, А пасля крычы колькі хочаш, сынок". Вартавы прытаптаў недакурак абцасам І спытаў трывожна: "Ты чуеш плач? Што такое, Курт, не ведаеш часам?" А другі адказаў: "Der Uru - пугач". Пяць хвілін стаялі яны над адхонам. Панавалі ў лесе маўчанне і сон. Дзякуй богу, маўчыць, ён маўчыць, дзіцёнак. Дзякуй богу, спакойны, спакойны ён. А калі адышліся прэч вартавыя, - Стала чутна, як сэрца ў грудзях звініць. Папаўзлі... І ўздыхнулі нетры лясныя. І у тыле нямецкія згаслі агні. І адкрыўся бор, вясёлы, шырокі, У карчах, ручаінах, мяккіх імхах. Ян ішоў наперадзе цвёрдым крокам. Сын ціхутка ляжаў у яго на руках. Бацька сеў з малым пад сухою бярозай І яго з суровай пяшчотай абняў... З дрэў спадала раса, як дзявочыя слёзы, Высыхаючы з першай усмешкаю дня. Калі нехта прынёс яму лусту хлеба, Ян адсунуў хлеб і сказаў: "Забяры Адыдзі, яму нічога не трэба... Надта... доўгай была... хвіліна ў яры..." І канец. Да бацькі вярнуліся сілы. Два гады ён з атрадам па пушчах кружыў... На зямлі стала болей адной магілай. На зямлі засталіся тры тысячы жыць. Калі штосьці адмовіць уладу смерці, Калі штосьці радасць зямлі ажывіць, То, напэўна, сэрца, бацькава сэрца, Што абвуглена ў горне вялікай любві.

Баявыя вазы

Драч крычыць. Туманы, як мора, За ракой на лугах ляглі. Прагна слухаю. З цемры чорнай Далятае голас зямлі. Непакорлівы. Рэзкі. Забыты. Крык аб помсце. Пагроза. Прызыў... Драч крычыць быццам недзе ў жыце, Ледзьве чутна рыпяць вазы. Ты адкуль, драчыная песня? Можа, з тых далёкіх часоў, Калі сотняй вазоў напрадвесні Йшоў Вашчыла граміць паноў. З мужнай песняй адчаем і верай Войска продкаў на ворага йшло. Хлебнік - з дзідай, смаляр - з сякераю, Каб на працу падобна было. Пад зарнічным святлом мігатлівым Праз шатры надрэчнай лазы Бачу вілы, конскія грывы І акутыя меддзю вазы. Едуць, едуць, драныя, босыя. Ў рызе біскупскай кожны конь. А на вочы звісае валоссе, А ў вачах - пажараў агонь. Што ж няма вам дагэтуль спакою? Ціха. Слухайце. Хаты спяць. Адпачніце. Няхай над ракою Баявыя вазы не рыпяць. Іх няма, вашых злосных катаў. Поўнай мерай заплочана ім За галодныя, курныя хаты І за вёсак спаленых дым. Мудры, моцны і працавіты, Цвёрда ведае родны народ - Сонца светлым устане над жытам, Як прывыклі за сорак год.

Вячэрнiя ветразi

Яны абвісаюць, як спеў недапеты. Пад кілем вада заціхае, звініць. О вецер, дыхні над вячэрняй планетай, Рыбацкія мачты рукою крані. Пагладзь спрацаваныя нашы далоні, Ўчыні на паверхні вясёлы баль, Каб зноў паляцелі грывастыя коні, Блакітныя коні азёрных хваль. Каб ветразь ружовы, тугі, нібы грудзі, Прынёс нас да хаты над беражком, Каб позняй парою ўсе добрыя людзі Сядзелі над смажаным шчупаком. Каб клікала нас адрына старая, І мірна агеньчыкі ззялі ў дубах, І ўстала з-пад мачты мая дарагая І стому рукою абцерла з ілба.

"Трагедыi не знiкнуць пры Камуне..."

Трагедыі не знікнуць пры Камуне, Хоць знікнуць голад, і прыгнёт, і жах: Захоча Ён дабрацца да Нептуна, Яна - сады вырошчваць у ільдах. І рыне ў космас карабель імклівы Да новых зор, да новай стараны, І пройдзе месяц для Яго жахлівы, А для Яе - дзесяткі год зямных. І лямант радыё з канца сусвету Не даляціць праз папялісты змрок: "Каханне, адгукніся, дзе ты, дзе ты? Ў якіх краях гучыць твой лёгкі крок?" Ён руль трымае, пальцы пабялелі. Ў вачах ад рэзкіх слёз стаіць туман. Планеты, ледзяныя, пасівелыя. Жыцця ні кроплі. Аміяк. Метан. Далей. Далей. Сусвет бязмежны зведаць. Шукаць разумнае, шукаць людзей, Ў туманнасці далёкай Андрамеды З пачварамі змагацца цэлы дзень І прыляцець з далёкіх зорных светаў Да праліўных дажджоў, да поўных рэк, Да самай лепшай, да сваёй планеты, Дзе так чакае родны чалавек. Сустрэць Яе ў пачатку цёплым мая І ўбачыць, што прыйшла Яе пара, Што любая амаль зусім сівая, Па ўзросту, як старэйшая сястра. Пачуць ад любай у тузе і жалю, Ў згрызотах, і каханні, і журбе: – Я гэту яблыню тады саджала, І дачакалася яна цябе. Пятнаццаць год у зараве Стажараў Яна пладамі біла па зямлі... Глядзі, алеяй падыходзіць пара. І - хлопец наш. І мы вось так маглі Глытаць салёны вецер акіяна, Ў шумлівых пушчах раскладаць касцёр Ў садах малочных сустракаць світанак Ўсе дваццаць год, што ты ляцеў да зор. І ўсё ж мне добра, што тугу і старасць Пакінула сабе, як лепшы дар. Я ганарылася табою ў марах, Адважна мой, каханы мой Ікар... І, можа, шчасце менавіта ў гэтым, Каб любаму аддаць усе гады, Каб адкрываць нязнаныя планеты, Сівець, чакаць, кахаць, расціць сады, Не быць ніколі вербным херувімам, І для адвечнай мары дарагой Ў касмічным пыле, у агні і дыме Спаліць жыццё над цёплаю зямлёй.

Мокрыя травы

Я сумую па радзіме, Па яе лугах і нівах, Па трыпутніку, што гладзіў Ногі збітыя мае, Па укропе на гародзе, Рэчках ціхіх і лянівых І па сопкай белай бульбе, Што на стол яна дае. Я сумую па радзіме... Бачу ціхія паляны. Цёплы мёд яе маліны Адчуваю на губах. Ты - мая лясная казка У красе доўгачаканай, Ты - мая святая песня, Свет адзіны у вачах. Просты свет, дзе дрэмлюць хаты, Дзе раса на травах спее, Дзе у росных шатах чуцен Гівала пяшчотны свіст, Дзе наўсцяж канавы мокрай Пышны кураслеп жаўцее, І купае тлусты лопух У вадзе мясісты ліст. Мокры край. Дажджы і сонца. Вільгаць сонечнага лета. Жарабя бяжыць па лузе, Радасна задраўшы хвост. Цэлы век вісіць вясёлка Над краінай мокрай гэтай, І глядзяць спакойна коні На нябесны дзіўны мост. Я сумую па радзіме, Як каханы па дзяўчыне, Я жадаю ўвесь прыпасці Проста да яе рукі, Да грудзей - тугіх узгоркаў, Да вачэй - азёраў сініх, І замерці ў пацалунку На гадзіны і вякі.

"О мой цудоўны край..."

О мой цудоўны край, Мой заснежаны рай... Ціхі званочкаў смех. Снег у лесе начным, Смех у садзе пустым, Коней спакойны бег. Штосьці часцей і часцей Сню я, што шэрань цвіце, Падае з чорных сукоў І што з табою ўдваіх Еду між дрэваў начных Госцем да сваякоў. Плечы твае абняў. Роўная рысь каня. Лес радзейшы стае. Шэрань заткала бары, Скроні мае серабрыць, Беліць вейкі твае. Бачу сялібу ў садах, Бачу загурблены дах, Нізкі, натоплены дом. Хутка між яблынь густых Будзеш смяяцца і ты. Бачыш? Страчаюць з агнём. Вязкі цыбулі вісяць. Скварыцца каўбаса, Водар смалы, сасны. Дроваў адталы дух. Печка. Калматы кажух. Сны.

"Гусi-лебедзi ў лугах зялёных..."

Гусі-лебедзі ў лугах зялёных, Гладзяць крылы белыя блакіт. Сокал, прагнучы крыві салёнай, Рвецца у сакольніка з рукі. Ногі коней грэбуюць зямлёю. Ярасная сіла ў скакуне... Адбылося гэта ўсё са мною, Або гэта сон і яблынь снег. Але ў сне не вып'еш столькі гора. Ведаю, што я званіў у шчыт, Я граміў татар пад Крутагор'ем, Я крышыў крыжацкія мячы. Кроў далі мне паплавы і пожні, Голас - бор дрымучы і чарот. Я з табою да крыві апошняй, Мужны мой, адвечны мой народ. Ты мне даў асеннія світанні, Ты мне даў ружовы твар вясны, Падарыў мне цяжкае каханне Да жанчыны з дальняй стараны. Роднымі зрабі чужыя вочы, Шэрыя, як неба над табой, А пасля пакліч, калі захочаш, За цябе на самы страшны бой. І калі ў твае глыбіні лягу, - Дай мне ціхі спеў тваіх бяроз За любоў, за веру, за адвагу Сціплых песняў, што табе прынёс.

1 2 3 4

Комментарии: