Злая зорка
Шрифт:
Пыльчанка яшчэ тады, калі механік будаваўся, упікнуў Пустахода: «Такі дом, які ўпрыгожыў бы вуліцу, схавалі ў кусты». «А гэта мая гераіня, з ёй не зладзіць, не пераканаць, чыста бабская ўпартасць», — з асуджэннем гаспадара i гонарам бацькі апраўдваўся старшыня.
Між іншым, прыгнечаны жонкай механік на абедзе напіўся i чапляўся да Уладзіміра Паўлавіча: дайце яму свабоду!
«А хто не дае яе?»
«Вы! Раённыя бюракраты».
Старшыня паспрабаваў пажартаваць:
«Табе Савецкая ўлада не падабаецца?»
«Не падабаецца!» — на поўным сур’ёзе выгукнуў п’яны.
Пустаход пачырванеў. Ліза падхапілася: «Ану, даражэнькі,
Ix дванаццацігадовы сын Ваня задрыгаў нагамі i зарагатаў: уявіў «палітграмату».
Віктар Ёрш трохі паяршыўся, але не столькі па ўедлівым патрабаванні жончыным, колькі ад знаёмага цесцевага сапення — прыкметы гневу — мусіў пакінуць багаты стол, дзе было да чаго прыкласціся i ў час антыалкагольнай кампаніі.
Другая сястра Паша, выхавацельніца дзіцячага сада, няўдачніца, развядзёнка, ціхмяная i плановая; Вольга Андрэеўна ўбачыла пасля абеду, як Паша плакала ў кухні. Зайздросціла сёстрам?
Трэці — сын Антон, аграном, увесь у бацьку — меў не толькі знешняе падабенства, але i голас, i жэсты, i характар. «Тыповы паляшук» — сказаў пра яго Уладзімір Паўлавіч.
Пасля — Ірына. Прыгажэйшая за сясцёр. Адна хіба рыса яе характару насцярожвала Вольгу Андрэеўну — залішне ўладная, самаўпэўненая. Такія добра працуюць, але i на рабоце i ў сям’і імкнуцца верхаводзіць. A маці не хацелася, каб яе сынам камандавала жонка, яна добра ведала мяккасць Глебаву. Гэта не Барыс, тым не пакамандуеш. Хоць жонкам падабаюцца i такія.
Тамары на тых агледзінах не было. Прыводзіла пасля Ірына — пазнаёміць будучых свёкраў яшчэ з адной сястрой сваёй.
Спачатку трохі не спадабалася, што Тамара праз дзесяць хвілін пасля таго, як надзела квяцісты рабочы фартушок, які, дарэчы, прывезла с сабой, адчула сябе гаспадыняй на кухні, у доме. Але потым спрыт яе, уменне пачалі захапляць не толькі Вольгу Андрэеўну, але i сялянку Ганну. Любая работа гарэла ў яе руках. Асабліва здзіўляла, што на кухні рабіла не па-сялянску, а так, быццам прайшла кулінарную школу.
— Дзе ета ты, Томачка, вырасла? — ахала Ганна.
— А над Прыпяццю. Гледзячы на ваду.
— У вас усе такія?
— Ого! Я самая няўдалая! Ліза наша… паглядзелі б вы на яе! Агонь-баба — кажа яс Віктар.
Вельмі спадабалася Вользе Андрэеўне, як далікатна, хітра хваліць Тамара сясцёр, перш за ўсё Ірыну. Больш пра слабасці ix расказвае. Але якія яны прывабныя, слабасці гэтыя, у яе перадачы! Ведаць ix свекрыві не пашкодзіць, бо памогуць хутчэй i глыбей пазнаць характар нявесткі. Яўна на гэта разлічвае Тамара. Адкуль у дзевятнаццацігадовай дзяўчыны такі практыцызм. Псіхолаг!
Ганну проста заваражыла Тамарына весялосць. Рабіла яна ўсё пад песенькі. I не пад крыклівыя, сучасныя, што глушаць з тэлевізара, а пад душэўныя, свойскія, палескія, украінскія.
Тобі було легка, мати, Між своімй вибирати. Ти вышла за мого ненька — Я ж люблю чужого Йванка.Ад такіх песень Ганна i плакала i смяялася.
Бакалы расстаўляе — i выбівае на ix сваімі ненафарбаванымі (што адзначыла Ганна) ногцікамі музыку. Яна, старая баба, баіцца сваімі «граблямі» ўзяцца за гэты бакал, што пераліваецца вясёлкамі. A дзяўчына, праціраючы, круціць ix на адным пальцы. Во цыркачка! Шмат што ўмела, а чаго не ведала— дапытвалася, цікаўная, усё хацела ведаць.
— Вольга Андрэеўна, як я вас павінна называць?
— Як — як?
— Ну, па-народнаму, па-вясковаму. Кім вы мне даводзіцеся? Свякроў сястры. Я вам? Сястра нявесткі.
Вользе Андрэеўне трохі няёмка стала, што, прачытаўшы гарy кніг, яна не ведае гэтага, a напэўна ж у народзе ёсць назвы ўсім сваяцкім сувязям. I Ганна перабрала ў памяці нямала найменняў сямейнай піраміды i сама ж, пасля разважанняў, заключала: не тое.
Зачаравала памочніца i гаспадыню i сястру. Калі Тамара спявала ў зале старую сумнаватую вясельную песню, акампануючы рытмічным звонам посуду, Ганна па-сялянску проста сказала:
— Во такую б жонку шалапуту твайму. Яна б аб’ездзіла гарачага скакуна — добрага малайца.
Вольга адразу нават пакрыўдзілася на залоўку: з кім параўноўвае сына яе!
— Яго Афганістан аб’ездзіў. Падумай, у якім ён пекле пабываў.
— Няўжо ўціхамірыўся? Чаму ж ён не жэніцца, чарцяка? Колькі дзевак пакрыўдзіў!
— А можа, яны яго крыўдзілі?
— Скажаш ты, Волечка. Каб дзеўкі крыўдзілі такога ліхача!..
— Ты не знаеш цяперашніх дзяўчат.
— А чым жа яны паганыя? Вунь Тамара…
— Яна ў добрай сям’і расла.
— A праўда, добрая сям’я?
— Мне спадабалася. I Валодзю. Ён заўсёды хваліў Пустахода. Парадаваўся, калі даведаўся, што Глеб i Ірына страчаюцца.
— Дваццаць гадоў, кажаш, старшынёй? I не краў?
— Ганна! Як ты пра людзей думаеш! Для цябе што ні кіраўнік, то злодзей. Хіба так можна!
— Не я так думаю. Людзі. Вунь у нас… колькі ix перабыло, старшынь, А можа, адзін толькі чэсны чалавек быў. Дык i таго пасадзілі, бо для людзей стараўся, начальству не дагадзіў.
Так, звычайная жаночая размова, аб усім патроху. Але ў першую чаргу пра дзяцей. Маткі заўсёды гавораць пра дзяцей. А тут нагода такая: вяселле. Але Вольга Андрэеўна больш думала не пра Глеба, хоць i турбавала трохі яе, што праз якія пяцьшэсць гадзін у загс ехаць, a жаніх невядома дзе. Нядобра, калі ў нявесты. Атрымліваецца: нецярпліва чакае. Але ведала: Глеб не спозніцца, у гэтага хлопца арганізаванасць i дысцыпліна ў крыві, як i ў яе. Думала яна пра Барыса, але ўжо не столькі пра тое, дзе ён, якім транспартам дабіраецца, а пра іншае. Засела ў галаве Ганніна жаданне, каб Барысу такая жонка, як Тамара. Трэба ж, каб выпадковыя словы гэтак узбунтавалі i без таго неспакойную душу яе. Пачала ўглядацца ў дзяўчыну. Не такая прыгожая, як Ірына, але ж па ўсім відаць — гаспадыня. Аднак з характарам, як бацька яе. Якраз такая i трэба Барысу — верная, разважлівая, клапатлівая, адважная; у лётчыка жонка павінна быць гэтакая ж смелая, як ён сам. Пераканала сябе, што Тамара валодае ўсімі гэтымі i многімі іншымі добрымі якасцямі. Дзіця зямлі, дзіця народа! I марыла ўжо пра другое вяселле. Злавіла сябе на гэтым, засмяялася: як малая! Для вяселля трэба, каб маладыя пакахалі адно аднаго. А потым — ці добра гэта, каб браты ажаніліся з сёстрамі? Успамінала выпадкі з жыцця, з літаратуры. Пад ступал а да Ганны, каб непрыкметна спытаць у яе, як у народзе ставяцца да такіх шлюбаў, бьщцам справа вырашаная ўжо. Але спахапілася: здагадаецца Ганна, пра што яна думае. Не асудзіць, але ўсё ж сорамна выносіць на людзі, няхай i залоўцы, такія фантазіі свае. А Тамара ажно збянтэжылася ад такой увагі да сваёй персоны з боку Ірынінай свекрыві.