Чорная панна Нясвіжа

Дудараў Аляксей

(Засынае.)

Жыгімонт.

Спі, любая… Хай прыляціць анёл… Не! Не хачу! Ён будзе любавацца Тваім празрыстым целам… Толькі змрок Цябе схавае ад вачэй нясціплых. Але ж тады не буду бачыць я… Як мне цябе схаваць, але каб бачыць. Самому… Трэба ў сэрца увабраць, З табою зліцца і адзіным стаць.

Засынае. Грукат у дзверы.

Голас Радзівіла Рудога.

Барбара! Барбара! Зараз жа адчыні!

Барбара.

Хто там?

Радзівіл Чорны.

Не прыкідвайся, ты пазнала нас. Адчыні!

Барбара.

Што вам трэба?

Радзівіл Руды.

Нам трэба, каб ты адчыніла дзверы.

Барбара.

Навошта?

Радзівіл Чорны.

Пагаварыць.

Барбара.

Пагаворым заўтра.

Радзівіл Чорны.

Сёння. Толькі сёння.

Радзівіл Руды.

Калі ты не адчыніш сама, клянуся, я ўзламлю дзверы.

Барбара (ціха Жыгімонту).

Ідзі.

Жыгімонт.

Бывай.

Барбара.

Бывай.

Радзівіл Руды.

Барбара!

Жыгімонт выскоквае праз акно. Барбара адчыняе дзверы. Заходзяць Радзівілы.

Барбара.

Што адбылося, каб сярод начы Ламіцца ўпарта ў дзверы да жанчыны?

Радзівіл Чорны.

Не да жанчыны, Барба! Да сястры!

Радзівіл Руды.

Так, да сястры, што гонар свой згубіла!

Барбара.

Брат мой…

Радзівіл Руды.

Маўчы! Няхай бы толькі свой… Ты гонар роду збэсціла!

Барбара.

Пра што ты?

Радзівіл Руды.

У княстве сёння кожны дурань знае: Што ты наложніца! Ты дзеўка Жыгімонта! Падсцілка каралеўскага сынка!

Жыгімонт (з’яўляецца ў акне і з кінжалам кідаецца на Радзівіла Рудога).

Вы за абразу сплоціце спаўна!

Б’юцца.

Радзівіл Чорны.

Ваша высокасць! Хто ж вас абражае?

Барбара.

Спыніцеся!

Жыгімонт.

Прасіце прабачэння!

Радзівіл Руды.

За што прасіць? Ці я сказаў няпраўду? Тады чаму вы тут сярод начы?

Б’юцца. Барбара хапае са століка штылет і прыціскае вастрыём да грудзей.

Барбара.

Спыніцеся! Ці я сябе зарэжу!!! Жыгімонт і Радзівіл Руды апускаюць зброю. Мой брат… Дазволіць можа гэта Раўнівы муж… Але ж ты мне не муж!

Радзівіл Руды.

Я і шкадую, што яго няма. Інакш бы ён абараняў твой гонар! Абараняў бы гонар Радзівілаў.

Барбара.

Што ж я такога грэшнага зрабіла? Хіба ў мяне каханкаў не было? I хіба ты пра іх зусім не ведаў?

Радзівіл Чорны.

Яны былі ніжэйшымі за вас! Яны заўжды былі для вас як слугі, Як цацкі, як забава, як капрыз, Як неабходнасць маладой жанчыны.

Барбара.

I ты на іх увагі не звяртаў? Глядзеў спакойна, як сястра грашыла?.. Калі ж на гэта ложа ласкай Божай Ўзышоў вось ён, адразу ж вы прыбеглі? Каго мой брат забіць тут зараз хоча? Яго? Забі. Але заб’еш мяне. Я ў ім уся. Крывінкі нашы разам. Я зараз побач Бога адчуваю… Кахаю, мілы брат мой, я кахаю…

Радзівіл Чорны.

Ты нарадзілася, сястра, не для таго, Каб некаму быць простаю каханкай, Хай ён хоць каралевіч! Хоць кароль!

Жыгімонт.

Я вас прашу: пакіньце маю жонку. Прашу, браты, бо я вам дараваў. Даруй і ты, Барбара, за абразу. Цябе абразіла братэрская любоў, А не браты.

Барбара.

Ды я ўжо даравала.