Дзікі сабака Дзінга, альбо Аповесць пра першае каханне
Шрифт:
Ён слаба кіўнуў галавой. Здранцвенне ахоплівала яго ўсё мацней. І Таня ўжо не пасадзіла, як раней, Колю ў санкі, а, абхапіўшы за пояс і паклаўшы яго руку сабе на шыю, пацягнула зноў наперад, прымушаючы яго перабіраць нагамі. А нарта засталася на месцы.
Яны збочылі ўлева, адкуль пачуўся яшчэ адзін стрэл. Гэты быў гучнейшы і прайшоўся па ўсёй рацэ.
Таня мацней налягла на вецер грудзьмі, благаслаўляючы моц сваіх лёгкіх, якія дапамагалі ёй неяк дыхаць у гэтую страшэнную буру, і моц сваіх ног, што неслі яе наперад, і сілу рук, што не выпускалі
Але часам на імгненне нападаў на яе страх. І тады здавалася ёй, што яна адна ў свеце сярод гэтай завірухі.
А між тым насустрач ёй, ахутаныя гэтай жа завірухай, рухаліся на лыжах пагранічнікі. Яны ішлі густым ланцугом, які раскінуўся далёка па рацэ. У руках у кожнага была доўгая вяроўка, канец якой трымаў другі. Так былі яны аб'яднаны ўсе да адзінага і нічога не баяліся ў свеце. Такая ж імгла, тыя ж таросы, тыя ж высокія сумёты, што каціліся наперад і назад, паўставалі перад імі, як і перад Таняй. Але стралкі лёгка збягалі з іх і лёгка ўзбіраліся, не губляючы дарэмна дыхання. А калі вецер мацнеў, яны прыгіналіся да зямлі, нібы стараліся пад ім праскочыць.
Так набліжаліся яны да таго месца, дзе была Таня. Але і за два крокі яе не было бачна. Па-ранейшаму адзінокай здавалася сярод завірухі гэтая дзяўчынка з абледзянелым ад поту тварам, якая трымала на руках свайго аслабелага сябра. Яна яшчэ рухалася наперад, але ў яе не хапала ўжо сіл. Яна хісталася ад кожнага парыву ветру, падала, зноў уставала, працягваючы наперад толькі адну вольную руку. І раптам адчула яна сваім локцем вяроўку. Яна сутаргава ўчапілася за яе. Гэта магла быць і вяроўка з баржы, што ўмерзла недалёка ў лёд. Але ўсё-такі, перабіраючы рукой па канаце, Таня закрычала:
— Хто тут, памажыце!
І нечакана дакранулася да бацькавага шыняля. У змроку, без усялякіх бачных адзнак, не вачыма, аслепленымі снегам, не пальцамі, змярцвелымі ад сцюжы, а сваім цёплым сэрцам, што так доўга шукала ў цэлым свеце бацьку, пазнала яна яго тут, у халоднай пустыні, якая пагражала смерцю, у поўнай цемры.
— Тата, тата! — закрычала яна.
— Я тут! — адказаў ён ёй.
І твар яе, знявечаны мукай і стомай, пакрыўся слязамі.
— Ён жывы, — сказала яна, падштурхнуўшы Колю да бацькі, і сама, уся ўздрыгваючы ад громкага плачу, прыпала лбом да яго каленяў.
Ён прысеў на кукішкі і, сарваўшы з сябе шынель, ухутаў прыціснуўшыхся да яго дзяцей.
Што з ім? Ён таксама плакаў, і твар яго, перакрыўлены пакутай, як у Тані, быў зусім мокры. Але гэта мог быць і снег, што растаў ад яго дыхання пад цёплым шаломам.
— Філька… Філька прыбег да нас, — сказаў бацька.
— Філька, Філька, — паўтарыла гучна Таня, хаця Фількі не было тут.
Хвіліны са дзве яны заставаліся нерухомыя. Снег поўз на іх усё вышэй.
Бацька моцна таргануў за вяроўку. Злева і справа пачалі падыходзіць чырвонаармейцы, не выпускаючы з рук ліны. Яны, як белыя клубы снегу, узнікалі з завірухі і спыняліся каля дзяцей.
Апошні падышоў чырвонаармеец Фралоў. Ён увэсь быў закручаны ў завею. Ружжо яго вісела за плячыма, а твар быў у снезе.
— Знайшлі, — сказаў ён. — Я ж казаў, што знойдзем. Без гэтага нельга.
Чырвонаармейцы цесным колам акружылі дзяцей і палкоўніка, і ўвесь натоўп рушыў па завірусе назад.
А з крэпасці пачуўся яшчэ адзін стрэл.
XVI
Даўным-даўно мінуўся той дзень, калі Таня так смела білася з буранам і з воблакамі халоднай завеі за сваю жывую душу, якую ўрэшце без усякай дарогі знайшоў бацька і сагрэў сваімі рукамі.
Вецер уранні павярнуў і спыніўся надоўга. Ціха стала на рацэ, і над гарамі было ціха — над усім Таніным светам. Вецер садзьмуў з кедраў і елак снег: лясы сцямнелі. І позірк Тані, упіраючыся ў іх, спакойна стаяў на адным месцы, не шукаючы нічога іншага.
Коля толькі злёгку абмарозіў вушы.
Таня з Фількам кожны дзень наведвалі яго ў доме бацькі, часта застаючыся абедаць.
Але гадзіна абеду не здавалася Тані такой цяжкай, як раней. Хаця і не так старанна частаваў яе пірагамі з чаромхай бацька, не так моцна цалавала на парозе яе Надзея Пятроўна, а ўсё-такі бацькаў хлеб, які Таня спрабавала на язык і так і гэтак, здаваўся ёй цяпер другім. Кожны кавалак быў ёй салодкі.
І скураны рэмень бацькі, што валяўся заўсёды на канапе, здаваўся ёй таксама іншым.
Яна часта надзявала яго на сябе.
І так добра Тані яшчэ не было ніколі.
Але не вечна цягнуліся вакацыі. Скончыліся і яны. Вось ужо некалькі дзён, як хадзіла Таня ў школу.
Яна насіла кнігі без раменьчыка і сумкі. І заўсёды, перад тым як распрануць кажушок, кідала іх у раздзявальні на падлюстэрніку. Сёння яна зрабіла гэтак жа.
Яна кінула кнігі і, зняўшы кажушок толькі з аднаго пляча, зазірнула ў люстра, хаця заўсёды пазбягала глядзецца ў яго, таму што гэта было тое самае люстра, якое калісьці так жорстка пакарала яе.
Але цяпер, пазіраючы ў люстра, яна накіравала позірк не на свой твар і не на свае вочы, у глыбіні якіх па-ранейшаму хадзілі лёгкія цені, а на іншае відовішча, што як быццам не мела да яе ніякіх адносін.
Яна ўбачыла натоўп дзяцей, што стаяў паўкругам насупраць. Усе яны стаялі да люстра спіной, а галовы іх былі паднятыя ўгору. Яны чыталі газету, якая вісела пад жалезнай сеткай на сцяне.
І Жэня, што стаяла бліжэй за іншых да сцяны, сказала:
— За такія справы яе трэба было б выключыць з атрада.
— Выкінуць проста вон, — сказаў тоўсты хлопчык, які паступіў у школу разам з Колем.
Не разумеючы, да каго маглі адносіцца гэтыя словы, Таня не спяшалася падысці.
Але, адвёўшы вочы ад люстра, яна падышла да натоўпу. Газету яна пазнала. Гэта была раённая газета, якую выпісваў атрад.
Яна запытала:
— Што тут робіцца?
Пачуўшы яе голас, дзеці павярнуліся да яе і зноў адвярнуліся і зніклі раптам усе як адзін.
Таня прывыкла адчуваць заўжды побач з сабой сяброў, бачыць іх твары і, пабачыўшы іх спіны, была вельмі здзіўлена.