Казкi (на белорусском языке)
Шрифт:
Каваль - гэта птушка. Гукi, якiя выходзяць з яе горла, зусiм як удары малаточка па медным тазе. Гэта таму, што яна служыць за вяшчальнiка ў кожным iндускiм садзе i паведамляе навiны кожнаму, хто хоча слухаць яе.
Iдучы па садовай дарожцы, Рыкi-Цiкi пачуў яе першую трэль - як удары ў маленькi абедзенны гонг. Гэта азначала: "Маўчыце i слухайце!" А потым звонка i цвёрда:
– Дзiнг-донг-ток! Наг памёр! Донг! Нагайна памерла! Дзiнг-донг-ток!
I адразу ўсе птушкi ў садзе заспявалi i ўсе жабы заквакалi,
Калi Рыкi-Цiкi падышоў пад дом, Тэдзi, i Тэдзева матка (яна ўсё яшчэ была вельмi белая), i Тэдзеў бацька кiнулiся яму насустрач i ледзь не заплакалi. У гэты вечар яму надавалi столькi ўсякай ежы, што ён i еў бы больш, ды не мог, а калi прыйшоў час спаць, ён усеўся Тэдзi на плячо i выправiўся ў ложак разам з iм. Там убачыла яго Тэдзева мацi, якая прыйшла праведаць сына ўвечары.
– Гэта наш збаўца!
– сказала яна мужу.
– Падумай толькi: ён выратаваў i Тэдзi, i цябе, i мяне.
Рыкi-Цiкi адразу ж прачнуўся i нават падскочыў, бо сон у мангустаў вельмi чуткi.
– А, гэта вы!
– сказаў ён.
– Чаго ж вам яшчэ непакоiцца: нiводнай жывой кобры не асталося, а каб i асталося - дык я ж тут.
Рыкi-Цiкi меў права ганарыцца сабою. Але ўсё ж ён вельмi не задаваўся i, як сапраўдны мангуст, ахоўваў гэты сад i зубам, i кiпцем, i скачком, i наскокам, так, што нiводная кобра не смела паткнуцца сюды цераз агароджу.
Хвалебная песня, якую птушка-кравец Дарзi спяваў у славу Рыкi-Цiкi-Тавi
Хто яшчэ гэтак жыве
У небе я песнi пяю.
Тут, на зямлi, я - кравец
Гнёзды i шыю, i ўю.
Тут, на зямлi, i ў небе над ёй
Шыю я, ўю i пяю!
* * *
Радуйся, мацi! Цяпер
Над птушанём не дрыжы:
Наг - крыважэрлiвы звер
Ў цеснай магiле ляжыць.
Крывасмок, што таiўся ў ружах,
У цеснай магiле ляжыць.
* * *
Хто быў - спявайце грамчэй!
Карай для гадзiны злой.
– Рыкi - яскравасць вачэй,
Цiкi - бясстрашны герой,
Рыкi-Цiкi-Цiкi, герой наш вялiкi,
Наш агнявокi герой!
* * *
Слава знiшчальнiку змей,
Радасць прынёсшаму нам.
Песню спявай, салавей.
Не, заспяваю я сам.
Славу пяю я вялiкаму Рыкi,
Кiпцям яго смелым, зубам яго белым,
Агнёва-чырвоным вачам!
(Тут песня перарываецца, бо Рыкi-Цiкi-Тавi перашкодзiў спеваку далей спяваць яе.)
КАЗКА ПРА СТАРОГА КЕНГУРУ
Не заўсёды Кенгуру быў гэтакi, як цяпер, а быў ён Iнакшы - Маленькi i на чатырох нагах. Ён быў шэры i калматы i страшэнна фанабэрлiвы. Ён скакаў па камянiстых пагорках у самай сярэдзiне Аўстралii i аднойчы з'явiўся перад Малодшым Богам па iменi Нка.
З'явiўся ён да Нка ў шэсць перад снеданнем i кажа:
– Зрабi мяне непадобным на ўсiх астатнiх жывёлiн, ды не пазней як да пяцi гадзiн дня.
Усхапiўся
– Iдзi прэч!
А Кенгуру быў шэры i калматы i страшэнна фанабэрлiвы: ён паскакаў на скалiстым выступе ў самай сярэдзiне Аўстралii i падаўся да Сярэдняга Бога Нкiнга.
З'явiўся ён да Нкiнга ў восем пасля снедання i кажа:
– Зрабi мяне непадобным на ўсiх астатнiх жывёлiн i каб мяне ведалi ўсюды, ды не пазней як да пяцi гадзiн дня.
Выскачыў Нкiнга са сваёй нары ў гушчары i закрычаў:
– Iдзi прэч!
А Кенгуру быў шэры i калматы i страшэнна фанабэрлiвы: ён паскакаў на пясчанай водмелi ў самай сярэдзiне Аўстралii i падаўся да Старшага Бога Нконга.
З'явiўся ён да Нконга ў дзесяць яшчэ да абеду i кажа:
– Зрабi мяне непадобным на ўсiх астатнiх жывелiн i каб мяне ведалi ўсюды i ўвесь час за мною ганялiся, ды не пазней як да пяцi гадзiн дня.
Выскачыў Нконг са сваёй ванны ў саляным азярцы i закрычаў:
– Хай будзе па-твойму!
Паклiкаў Нконг Дынга - Жоўтага Сабаку Дынга, вечна галоднага i вельмi запыленага, што было прыкметна на сонцы, - i паказаў яму на Кенгуру. I Нконг сказаў:
– Дынга! Прачнiся, Дынга! Ты бачыш гэтага скакуна каля кручы? Ён хоча, каб яго ведалi ўсюды i ўвесь час за iм ганялiся. Выканай яго жаданне, Дынга!
Усхапiўся Дынга - Жоўты Сабака Дынга - i спытаў:
– Вось гэтага - не то ката, не то труса?
I рвануўся Дынга - Жоўты Сабака Дынга, вечна галодны, з разяўлянай чорнай зяпай, падобнай на вядзерца для вугалю, - i рынуўся на Кенгуру.
А фанабэрлiвы Кенгуру кiнуўся наўцекi на ўсiх сваiх чатырох лапах, быццам якое-небудзь трусяня.
На тым, мой любенькi, i канчаецца першая частка гiсторыi!
Кенгуру бег па пустынi; ён бег цераз горы; бег цераз высахлыя саляныя азёры; бег праз чараты; бег праз зараснiкi эўкалiптаў; бег праз калючыя хмызнякi; бег, пакуль у яго не забалелi пярэднiя лапы.
Нiчога не зробiш - давялося!
Бег i бег Дынга - Жоўты Сабака Дынга, вечна галодны, з разяўленай вастразубай, падобнай на пастку, зяпай; ён не наблiжаўся i не адставаў, а ўсё iмчаўся за Кенгуру.
Нiчога не зробiш - давялося!
Бег i бег Кенгуру - Стары Кенгуру. Ён бег праз зараснiкi дрэў; бег праз зараснiкi кустоў; бег па высокай траве; бег па нiзкай траве; бег цераз тропiкi Рака i Казярога; бег, пакуль у яго не забалелi заднiя лапы.
Нiчога не зробiш - давялося!
Бег i бег Дынга - Жоўты Сабака Дынга, яшчэ больш галодны, чым заўсёды, з разяўленай зяпай, падобнай на конскi хамут; ён не наблiжаўся i не адставаў, i гэтак яны хутка дабеглi да ракi Валгонг.
А там не было нi моста, нi парома, i Кенгуру не ведаў, як яму перабрацца на другi бок; i ён стаў на заднiя лапы i пераскочыў.