Легенда аб бедным д'ябле і адвакатах Сатаны
Шрифт:
Дзяўчына ўзнімае галаву: ёй паказаўся ў цемры нішы нейкі рух.
— Хто там?
Ляснула заслонка ліхтара: скупое святло асвяціла падзямелле. У нішы сядзіць каралева Агата, прамая, з бясстрасна-суровым тварам.
— Каралева?
— Але. Я стану гаварыць з табой аб адным чалавеку…
— Я ведаю. Мне аб ім свісцелі птушкі. Таму я і спявала.
Двайнікі сядзяць друг супраць друга, белая і чорная, спакойная і няўпэўненая, пры ўсёй уладнасці.
— Пакінь яго, — хрыпла кажа Агата. — Не мучай яго. Яму няма дарогі
— Ён мой муж, — усміхаючыся, кажа Дубраўка.
— Гэты муж цалаваў мяне. У яго пяшчотныя моцныя рукі. Ён смешна ўздыхае ў сне. Я ведаю аб ім ўсё.
— У яго аднялі памяць. Ён не грэшны перада мной.
— Але ты аддасі яго мне, — уладна, але з ценем малення кажа Агата.
— Нашто?
Каралева рашылася на нешта:
— Усё жыццё мне былі прыкрымі мужчыны. Іхнія рукі, іхнія вочы, тое, як яны дакранаюцца да тваіх кос… Нават самыя пяшчотныя, якія бязважка цалуюць у вочы. Я ўсё жыццё цярпела пакуту… не кахаючы. І я помсціла ім… нават лепшым. І вось — ён… Ува мне як заззяла нешта. Адступіся, без яго я горшая за апошнюю жабрачку.
— Мне шкада цябе… Але я таксама.
Каралева кінулася ўперад. Упала на калені:
— Я любліла парфіру. Любіла зло. Вышэй за ўсё… Слухай, застанься замест мяне. Я апрану тваё рыззё, пайду з ім… Далёка, за маскоўскі рубеж, у багатую Індыю, яшчэ далей.
Маўчанне.
— Нюхаць гэты смурод? Пэцкацца аб бруд парфіры?
Агата выпрамілася.
— Тады цябе адвядуць на край маёй зямлі і ўтопяць у святым возеры. Каб не мог дастаць. Нават дзівосамі д'ябла.
— Чым?
— Ён жа д'ябал. Ты не ведала?
Бязмернае здзіўленне на твары Дубраўкі змяняецца спакоем.
— Няхай, — горка кажа яна.
— Д'ябал…
— Няма Бога. Але няхай яго ўратуе зямля, вялікая, цёплая, мая, тая, што прыліпае да ног аратая.
Каралева ўдарае ў гонг. П'янда вырастае поруч з ёй.
— Забяры яе. У возера.
П'янда схіляецца да яе ног.
Апачывальня. Каралева сядзіць на ложку. Рогач кідаецца перад ёю з кута ў кут: скачуць доўгія цені.
— Дзе?
Агата спакойная.
— Яе пакаралі смерцю. Гадзіну таму.
Уначы ляціць пад аховай варты вазок. Ляціць міма касцёла… Ляціць алеяй саду. П'янда скача поруч з вазком. Некалькі коннікаў ценямі стаяць на дарозе.
— Стой!
П'янда хапаецца за меч.
— Пачакай. Гэта я, гаспадар Іван.
— А-а. Што такое?
Побач з гаспадаром Іванам — гаспадыня Аглая.
— Магнаты вырашылі канчаць, — кажа Іван. — Яна знюхалася з гэтай бязроднай сволаччу, і ёй не патрэбен ніхто. А рука Рагінскага — свінец.
— Ён абразіў мяне, — кажа Аглая.
— Што ж, — усміхаецца П'янда. — Вы мысліце лагічна, не скатваючыся ў метафізіку. Я задаволены вамі. А каралева, здаецца, на самой справе стала іншай.
— Не паспее.
– І гэта праўда. Я дапамагу. Надта ўжо ты будзеш добра на яе месцы. Моц. Сіла. Тонкая дыпламатыя. Памятаеш, чым ты разбіў башку дэйноўскаму правадыру.
— Яшчэ б… Люлькай міру, — зарагатаў Падкова.
П'янда ўсміхаецца.
— Я дам табе тры цуды. Сам на тры дні застануся без іх, дык для друга ж не шкада. Першае — выслізнеш з хітрых сецяў Рогача. Другое — непрыкметна пранікнеш у палац. Трэцяе — на тваё меркаванне.
— Дзякуй.
— Трогай, — усміхаецца П'янда.
Колы загрукалі ўначы.
Рогач кідаецца да апачывальні. Дае выспятка вазам, крышыць крэслы.
— Вы ўсе адвакаты сатаны! Вы горшыя за яго!
Сумная, бледная Агата глядзіць на яго.
— Рогач…
— Што?!
— Я зрабіла апошняе зло. Мне чамусьці не хочацца больш яго рабіць. Гэта ўсё ты…
Ён маўчыць.
— Няхай. Цяпер толькі я. Паглядзі на мяне. Хіба не тыя самыя рукі, вочы, валасы?
Рогач падае да яе ног як падсечаны. Плечы ягоныя калоцяцца.
— Яны ўсе ў крыві. Але куды я пайду? Я забіў нават яе. Куды мне трымаць шлях акрамя цябе і пекла?!
Яна пяшчотна прыўзняла за валасы яго галаву.
— У цябе нават не цякуць слёзы.
Карэта каціць начным лесам. Дрэме ў ёй Дубраўка. На шчоках — сляды слёз.
І раптам коні сталі на дыбкі.
Бярвенні павалены ўпоперак дарогі. На бярвеннях чалавек з бязменам: Ян Шыбень.
— Стой, — кажа ён.
— Чаго табе, неабазначаны ў тэалогіі? — усміхаецца П'янда.
— Азірніся!
П'янда аглядаецца. Паўсюль, з кустоў, з дрэў, з-за буралому, тырчаць нацягнутыя сялянскія лукі.
— Я Ян Шыбень… Аддай тое, што вязеш.
— Гэта толькі дзеўка.
— Добрая дзеўка даражэйшая за золата. Аддай яе і зброю.
Маўчанне.
— Бі іх, — раптам лямантуе П'янда. — За каралеву! За святую троіцу!
Варта кінулася на сялян. Замільгалі мячы. Але ў адказ заспявалі апераныя стрэлы. Пачалі падаць людзі. Утрапёная калатня цягнулася нядоўга. Вось ужо адзін П'янда стаіць перад Шыбнем.
— Ну!
— Што ж, — паціскае плячыма магнат, — часам трэба ісці на кампрамісы.
— Пакінь вазок. Вяртайся. Скажы: мы ідзем.
— Чорт, — шэпча П'янда. — Цуд, цуд аддаў.
У апачывальні Агата сядзіць на ложку. Глядзіць на Рогача, які заснуў у той самай паставе і ціха стогне ў сне.
Лёгкі стук у дзверы. Яна паварочваецца да дзвярэй:
— Цішэй. Хто там?
— Гэта я, П’янда. Яе адбілі, каралева. Яны ідуць.