Новая зямля (на белорусском языке)
Шрифт:
Красуе комiнак чырвоны;
Прыветна вокны пазiраюць,
Бы вас у госцi запрашаюць,
Ну, добры выгляд хата мае,
Яна i цешыць, здавальняе.
Сюды сямейка перабралась,
I гэта хата паказалась
Пасля зямлянкi проста раем.
– Хоць хату добрую, а маем,
Не тое цеснае скляпенне!
Казала мацi ў здавальненнi.
Чысцютка, светла, бы ў пакоi!
Прыемна пахла тут смалою
I свежым дрэвам, хваiною.
I
Каб так не скончылась загадка
Аб тым падлоўчым на кватэры.
Аб'ездчык, самы той Ксавэры,
Прынёс навiну ў гэту хату.
– Не падвязло нашаму брату:
Пякельны пан!
– Ксавэры кажа.
Як ноч, на нас на ўсiх ён ляжа.
– А хто такi?
– Мiхал пытае.
– Бадай яго Мiхал цi знае:
То пан Ракоўскi з-пад Татаркi!
Як кажуць, пан занадта шпаркi...
– Пастой, пан, прозвiшча знаёма!
Ну, так: я чуў аб iм, вядома...
Дык пан Ракоўскi! Ну, вiншую!
Пакажа нам, дзе рак зiмуе!
I - ха-ха-ха!
– Мiхась рагоча:
Ён паказаць тым смехам хоча,
Што ашукалiсь нечакана,
Прыдбаўшы гэтакага пана.
– А як жа! чуў я, што за пташка!
Лядачы нораў, лае цяжка,
Яшчэ i звычай такi мае,
Што з кулакамi налятае.
Ляснiчы новы не з'явiўся,
А ўжо, як трэба, уявiўся;
Усё падробна распiсалi,
Як бы яго даўно тут зналi:
I як ён выглядзiць сабою,
I што ён мае за душою,
I чым выдатны i багаты,
Цi кавалер ён, цi жанаты,
Калi, дзе, чым ён вызначаўся,
Як да людзей слатой чапляўся,
Ну, адным словам, адчыталi,
Ўсе косцi пану перабралi.
I праўда, пан быў злы, паганы
I звераваты, надзiманы,
I мух не мала меў у носе.
I шмат цяжэй тут павялося.
I вось, вярнуўшыся з абходу,
Як бы апушчаны у воду,
Мiхал павёў апавяданне,
Як выйшла першае спатканне.
– Iду, а ён дарогай валiць,
За iм вярхом Абрыцкi смалiць.
Пад'ехаў гэта i спынiўся.
– Дзень добры пану!
– пакланiўся,
А ён, як слуп, i не зважае,
Глядзiць, бы воўк той, i пытае:
– А ты дзе служыш, чалавеча?
– Служу, паночку, я ў Парэччы.
– Ага!.. чаму гэта, ягомасць,
Вядзеш вялiкую знаёмасць?
Чужых цялят бярэш на пашу?
Наскрозь я бачу службу вашу!
Чаму аб'ездак, сцежак многа?..
Пiльнуйся ты свайго парога,
Бо мне такiх служак не трэба:
Для гультаёў не маю хлеба.
Дык памятай, чаго наймаўся!
Сказаў i далей паiмчаўся.
– Ну, ўжо ўвялi цялят у вушы!
Ох,
Гаворыць мацi абурлiва.
– Чаму не скажуць? ото дзiва!
Той самы "Тэш", каб падлiзацца,
Гатоў хоць чорту запiсацца,
Яшчэ прыбавiць i размажа!
У гневе дзядзька Антось кажа.
Апавяданае здарэнне
На iх наводзiць засмучэнне.
– Ну, што ж? цярпi, маўчы зацята,
Бо так выходзiць, небажаты.
Наняўся, кажуць, як прадаўся!
Мiхал зласмешна адазваўся.
Х. НА ПАНСКАЙ СЛУЖБЕ
У той жа дзень, праз час каторы,
Прыйшоў сюды Марцiн з каморы,
Ляснiк таксама пры кватэры.
Загады розныя, паперы
Яму ў ляснiцтве даручалi,
Калi з наказам пасылалi.
Яшчэ здалёк, аж каля клiна
Антось заўважыў тут Марцiна.
– Ну, прэцца ўжо Марцiн з наказам!
Згарэў бы ты, панок, з iм разам!
Дабра так пану пажадалi,
Але з цiкавасцю чакалi,
Што iм Марцiн тут заспявае.
– Ну, што нам васпан сказаць мае?
– Наказ прынёс я да васпана!
Наказ такi, каб заўтра зрана
Твой брат Антось шоў да адбору,
А сам Мiхал аб гэту пору
Настройваў лыжы да сялiбы
Падбаць панам наконта рыбы;
Бяры там невад з рыбакамi,
Паноў парадуй шчупакамi:
Галодны, можа, небаракi,
А мо абрыдлi iм прысмакi
Вяндлiны, мяса i катлеты,
Павысыхалi, як шкiлеты,
Iх вецер з ног чуць не скiдае!
Марцiн тут жарту падпускае.
– Ну вось, ужо i даў задачу!
– Ты нездаволены, як бачу;
Але пастой, Мiхал, даслухай,
Тады ты ўжо глуздом парухай:
Пан прыказаў яшчэ васпану,
Злавiўшы рыбы, каб тады жа
Сам васпан вёз i да Нясвiжа
Таму другому калашману,
Што падпiраюць князеў замак,
Для цешчаў iх i розных мамак.
– Наказ нiчога для пачатку!
Што ж далей будзе, пане-братку?
Э-гэ-гэ-гэ! не мець спакою!
Мiхал затрос тут галавою.
Ой, дасца гэта служба ў знакi!
На карк уссядзе д'ябал ўсякi.
Хiба ён лiтасць, сэрца мае?
Ўжо двух у службу запрагае:
Адзiн на рыбу - той ў адборку...
Няма на iх, вужак, паморку,
Вось на такiх чартоў лазатых,
На гэтых джынджыкаў праклятых!
Быў чалавек, што можна б ладзiць,
Дык вось няма - памёр! Не вадзiць
На добрых нам паноў нiколi.
А вось такi "Рак", лiха долi,
Не будзе мець табе i зносу.
Так, брат: для нашага ён лёсу!