Салярыс
Шрифт:
Не ведаю, колькi я прастаяў, абапёршыся на халодны метал сцяны. На Станцыi панавала цiшыня, адзiным жывым пiскам быў далёкi манатонны гул кандыцыянераў.
Я паляпаў сябе па шчоках i паплёўся на радыёстанцыю Калi нацiснуў на клямку, пачуў гучны голас:
— Хто там?
— Гэта я, Кельвiн.
Снаўт сядзеў ля столiка памiж кучай алюмiнiевых пачкаў i пультам перадатчыка i проста з бляшанкi еў мясныя кансервы. Не ведаю, чаму пад жыллё ён выбраў радыёстанцыю. Ашаломлены, я стаяў у дзвярах, гледзячы на яго скiвiцы, якiя жавалi мяса, i раптам адчуў, што я галодны. Я падышоў да палiц, з кучы талерак выбраў менш запыленую i ўсеўся насупраць Снаўта. Нейкi час мы жавалi моўчкi, пасля Снаўт устаў, дастаў з насценнага шкапчыка тэрмас i налiў па шклянцы гарачага булёну. Ставячы тэрмас на падлогу, бо на столiку не было месца, ён спытаўся:
— Ты бачыў Сарторыуса?
— Не. А дзе ён?
— Наверсе.
Наверсе знаходзiлася лабараторыя. Мы зноў замоўклi. Было так цiха, што бляшанкi аж бразгалi ў нашых руках. На радыёстанцыi панавала ноч. Iлюмiнатар быў шчыльна зачынены звонку, пад столлю гарэлi чатыры круглыя свяцiльнiкi. Iх водблiскi трымцелi ў пластыкавым корпусе перадатчыка.
На скулах Снаўта выступiлi чырвоныя жылкi. Ён быў зараз у чорным вялiкiм паношаным свiтэры.
— Што з табой? — спытаўся Снаўт.
— Нiчога. А што можа быць?
— Ты спацеў.
Я рукой выцер лоб. Сапраўды, я аблiваўся потам; гэта, вiдаць, была рэакцыя на ранейшыя ўражаннi. Снаўт пазiраў на мяне. Мо расказаць яму? Я хацеў, каб Снаўт аказаў мне найбольш спрыяння. Хто, супраць каго i якую вёў тут гульню?
— Горача, — прамовiў я. — Я думаў, што клiматызатары ў вас працуюць лепей.
— Праз гадзiну будзе нармальна. А ты ўпэўнены, што ўспацеў толькi ад гарачынi? — Ён пiльна зiрнуў на мяне.
Я старанна жаваў, не выдаючы, што прыкмецiў яго позiрк.
— Што ты думаеш рабiць? — нарэшце спытаўся Снаўт, калi мы закончылi есцi.
Ён кiнуў увесь посуд i пустыя бляшанкi ва ўмывальнiк ля сцяны i зноў сеў у крэсла.
— Далучаюся да вас, — адказаў я флегматычна. — Вы ж маеце нейкi план даследаванняў? Нейкi новы раздражняльнiк, здаецца, рэнтген цi яшчэ нешта.
— Рэнтген? — здзiвiўся Снаўт. — Дзе ты гэта чуў?
— Не помню. Мне нехта сказаў. Мо на «Праметэi». А што? Вы яго ўжо скарыстоўваеце?
— Я не ведаю дэталяў. Гэта была iдэя Гiбарыяна. Ён распачаў разам з Сарторыусам. Але адкуль ты пра гэта ведаеш?
Я пацiснуў плячыма.
— Не ведаеш дэталяў? Ты мусiш быць пад час доследаў, гэта ж уваходзiць у твае абавязкi. — Я не дагаварыў.
Снаўт маўчаў. Пiск кандыцыянера сцiх. Тэмпература была нармальная. У паветры вiсеў толькi несцiханы высокi гук, якi нагадваў мармытанне канаючай мухi. Снаўт устаў, падышоў да пульта кiравання i пачаў бяссэнсава пстрыкаць выключальнiкамi — галоўны рубiльнiк быў адключаны. Праз нейкi час ён прамовiў, не паварочваючы галавы:
— Трэба будзе ў сувязi з гэтым выканаць усе фармальнасцi… ведаеш…
— Праўда?
Ён павярнуўся i зiрнуў на мяне нiбыта шалёны. Не магу сцвярджаць, што я знарок стараўся вывесцi яго з раўнавагi, але нiчога не разумеючы ў гульнi, якая тут распачалася, я мусiў быць стрыманым. Пад каўняром яго чорнага свiтэра рухаўся востры кадык.
— Ты быў у Гiбарыяна, — прамовiў Снаўт нечакана.
Гэта не прагучала запытаннем. Я ўзняў бровы i спакойна пазiраў у яго твар.
— Ты быў у яго пакоi, — паўтарыў ён.
Я кiўнуў, нiбыта згаджаючыся: «Дапусцiм. Ну i што?»
Я хацеў, каб ён працягваў.
— Хто там быў? — спытаўся Снаўт.
Ён ведаў пра яе!!!
— Нiкога. А хто там мог быць? — спытаўся я.
— Тады чаму ты мяне не пусцiў?
Я ўсмiхнуўся.
— Спалохаўся. Ты ж мяне папярэджваў. Калi клямка зрушылася, я iнстынктыўна прытрымаў яе. Чаму ты не сказаў, што гэта ты? Цябе я пусцiў бы.
— Я думаў, што там Сарторыус, — прамовiў ён няпэўна.
— Ну i што?
— Як ты лiчыш… што там сталася? — адказаў ён пытаннем на пытанне.
Я вагаўся.
— Ты павiнен ведаць лепш за мяне. Дзе ён?
— У халадзiльнiку, — адразу растлумачыў Снаўт. — Мы перанеслi яго ранкам, адразу ж… таму што гарачыня.
— Дзе ты яго знайшоў?
— У шафе.
— У шафе? Ён быў ужо нежывы?
— Сэрца яшчэ стукала, але ён ужо не дыхаў. Гэта была агонiя.
— Ты спрабаваў яго ўратаваць?
— Не.
— Чаму?
Ён памарудзiў.
— Я не паспеў. Ён памёр раней, чым я яго паклаў.
— Ён стаяў у шафе? Памiж камбiнезонамi?
— Так.
Снаўт падышоў да невялiкага пiсьмовага стала ў куце, узяў там лiсток паперы i паклаў яго перада мной.
— Я напiсаў папярэднi акт, — прамовiў ён. — Добра, што ты агледзеў пакой. Прычына смерцi… смяротная доза пернасталу. Там напiсана.
Я вачыма прабег кароткi тэкст.
— Самазабойства… — паўтарыў я цiха. — А прычына?..
— Нервовае ўзрушэнне… дэпрэсiя… альбо як гэта там называецца. Ты ведаеш гэта лепш, чым я.
— Я ведаю толькi тое, што сам бачу, — запярэчыў я i глянуў яму ў вочы, бо ён стаяў нада мной.
— Што ты хочаш сказаць? — спакойна спытаўся Снаўт.
— Ён увёў сабе пернастал i схаваўся ў шафе? Калi было менавiта так, то гэта не дэпрэсiя, не нервовая ўзбуджанасць, а востры псiхоз. Паранойя… Напэўна, яму здавалася, што ён нешта бачыць… — працягваў я ўсё больш павольна, пазiраючы яму ў вочы.