Вянок

Багдановіч Максім

ТРЫОЛЕТ.

Калісь глядзеў на сонцэ я, Мне сонцэ асьляпіло вочы. Ды што мне цемень вечнай ночы. Калісь глядзеў на сонцэ я. Ніхай усе з мяне рагочуць Адповедзь вось для іх мая: Калісь глядзеў на сонцэ я, Мне сонцэ асьляпіло вочы.

РОНДО.

Узор прыгожы пекных зор Гарыць у цемні небасхіла: Вада балот, стаўкоў, азёр Яго ў глыбі сваей адбіла. І гымн сьпевае жабоў хор Красе, каторую

з'явіла Гразь луж; напоўніць мгла прастор, І ўстане з іх гарачы міла  Узор. І сонцэ дальш, клянуць, што скрыло Луж зоры днём. І чуе бор, І чуе поле крэхат хілы, Ды жаб ня ўчуць вышэй ад гор Там, дзе чыясь рука зрабіла  Узор.

ОКТАВА.

Як моцны рэактыў каторы выклікае Між строк ліста, маўляў нябошчыкоў з магіл, Рад раньш нявідных слоў — так цемень залівае Зялёны, бытцым лёд, халодны небасхіл, І праз імглу яго патроху праступае Маленькіх, мілых зор дрыжашчы, срэбны пыл. Здароў, радзімые! Мацней, ясьней гарыце І сэрцу аб красе прыроды гаварыце!

ТЭРЦІНЫ.

Ёсьць чары ў забытым, старадаўным; Прыемна нам сталецьцяў пыл страхнуць, Пажыць мінулым — гэткім мудрым, слаўным, — Быцьцё дзядоў у смутку ўспамянуць. Мы сквапна цягнемся к старым паэтам, Каб хоць душой у прошлым патануць. І вось звярнуўся я к рондо, соннэтам, І бліснуў ярка верш пануры мой: Як месяц зіхаціць адбітым сьветам Так вершы з'яюць даўніх форм красой!

ГРАМАДА ЗОРАК "КАРОНА".

(«Metamorphoses» Овідзія, кніжка 8-я, вершы 178—182).

Бог Аппалон з галавы зьняў карону і кінуў у неба. Ў сьветлым паветры яна пралетае; агнямі малымі Робяцца ў ёй на ляту ўсе каменьня каштоўные. Ў небі Быццым карона-жэ між на каленях стаячаго Нікса І паміж Цмока яна, затрымаўшыся, блешчэ на мейсцы.

С КРЫМСКАГО.

(Перэклад з украінскай мовы).

Кажуць людзі бытцым творучы мужчыну Бог зрасіў вадою высахшую гліну. Але чорт падкраўся: выціснуўшы воду Падмешаў ён сьлёзы ў нашую прыроду. Нудзяць нас праз тое цягам смуткі, жалі, І адзін ратунак каб яны маўчалі: — Выплакаць іх шчыра, голасна ці ціха, Каб з сьлезамі разам вылілося ліха. Ох, мне з гэтым лекам ачуняці трудна, Сьлёзаў я ні маю, а ў душы так нудна. Ўжо яна згарэла, а не плачуць вочы, Ўжо самлело сэрцэ, а плакаць ня хочэ.

С ЧЭРНЯЎСКАГО.

(Перэклад а украінскай мовы).

Ўжо зноў не спаткаюцца тые шляхі, Якімі ў жыцьцё выходзілі мы зраньня, Мы ўсе пакляліся, маўляў жаніхі, Да сьмерці ядынае меці каханьне. А як разыйшліся—пакінулі нас Заходы і думкі высокіе ўраз: На іншые сьцежкі жыцьцё нас звертае, Па своему кожны свой век пражывае, У кожнаго неба і сонцэ свае, Супольная ж праўды крыніца ня б'е.

3 ОЛЕСЯ.

(3 украінскаго)

Пекла было тут у тую часіну: Гром звар'яцеўшы стагнаў і равеў, Білі вакол пяруны без упыну, Ўвесь небасхіл то пылаў, то чарнеў. Бура прайшла і людзей я пытаю,— Што жэ зрабілося з роднаго краю? Пэўна, руіны ў ім бура зрабіла... Кажуць разбітую ліпу дабіла. Думка! Калі я цябе выліваю Ў слова халоднае, ў песьню сваю, Гэткае-ж пекла ў душы сваей маю, Паліць яна мне душу ўсю маю. Што-ж, асцюжэная словам людзкім, Ты нарабіла ў краю дарагім? Можэ разбіла маркотную ліпу Сьмерці прясіўшую у нуднаму рьцу.

АСТРЫ.

У поўначы астры ў саду расцьвілі, Убраліся ў росы, вянкі заплялі, І сталі ружоваго ранку чэкаць, Ў вясёлку колёраў жыцьцё убіраць. І марылі астры ў цудоўнаму сьне Аб зёлках шаўкоўных, аб соўнечным дне, І казачны край падыймаўся з іх сна Дзе кветы не вянуць, дзе вечна весна... Так марылі ў шэрую восень яны, Так марылі астры і ждалі вясны. А равак спаткаў іх халодным дажджом, І вецер стагнаў у саду за кустом. І ўбачылі астры, што ўкруг іх — турма, Убачылі астры, што жыць ім — дарма. І ўмерлі яны. Але тут як на сьмех Паднялося сонца, цалуючы ўсіх.

МАДОННЫ.

У ВЁСЦЫ.

Lumen coeli, sarcta rosa!

А. Пушкинъ

Хвалююць сэрцэ нам дзявочые пастаці І душы мацярэй нас могуць чараваці; Вышэйшая краса — ў іх зьлітнасьці жывой! Артысты-маляры схіляліся прад ёй Жадаючы зьявіць цераз свае халсьціны Пачуцьця мацеры у обліку дзяўчыны, Красы тэй сымвалам, Маць-Дзева, стала Ты — І глянулі Твае с пад пензэляў чэрты. С таёмным трэпетам на іх я пазіраю, А сэрцэ ўсё імкне да бацькоўскаго краю. Мінулае сваё прыпамінаю я! Між цёмных абразкоў прайшоўшаго жыцьця Шукаю сквапна штось трывожнаю душою І здарэньне адно ўстае перадамною.

 * * *

Калісьці летняю рабочаю парой Праз вёску я ішоў. Панураю чаргой 3 абох бакоў крывой і вузкай вулкі хаты Стаялі — шэрые, струхлеўшые; як латы Віднеліся у сьценах сьляііые вокны іх І аж чарнелася салома стрэх гнілых. Ўсё руйнавалося, старэло, адмірало І мала што вакол хоць трохі аздабляло Вясковую нуду; мак яркіе цьвяткі Рожнакалёрные, як тые матылькі, У градах высыпаў і цешыў імі душу, Ды можна йшчэ было там-сям пабачыць грушу, Крывую, старую, вось толькі і ўсяго. І да таго ж з людзей ня відна нікаго,— Яны на полі ўсё; не мелканець спадніца, Ня пройдзе з вёдрамі па воду маладзіца, Ня ўгледзіш белую магерку мужыка, Ў паветры не памкне іржаньне жэрэбка І песьня сумная не паліецца звонка... Што ж дзіўнаго, калі, раптоўна крык дзяцёнка Пачуўшы, дрогнуў я і аглядзеўся. Ах! Я спудзіў хлопчыка; на руках і нагах Ён, бедненькі, папоўз па траўцы ля сцяжынкі Да нянькі траплячы — так год васьмі дзяўчынкі. І вось, дабраўшыся, у падолак разам з ей С трывожным голасам уткнуўся ён хутчэй І як схіляецца ад ветра верх бярозкі, Дзяўчынка к хлопчыку нагнулася і сьлёзкі Сьціраючы яму, штось пачала казаць, Каб заспакоіць плач — зусім, як бытцым маць. І саліваліся ў жывы абраз ядыны Той выгляд мацяры ды з облікам дзяўчыны — Дзіцячым, цененькім; і ў гэты час яна, Здавалося, была аж да краёў цаўна Якойсь шырокаю, радзімаю красою, — I, помню, я на міг пахарашэў душою. А можэ не краса была ў дзяўчынцы той, — Дзяўчынцы ўпэдканай, і хілай, і худой, — А штось вышэйшае, што Рафаэль вялікі Стараўся выявіць праз Маці Божай лікі.