Залаты ключык, або Прыгоды Бурацiны (на белорусском языке)
Шрифт:
– Сюды, сюды, сюды!..
Над галавой Карабаса Барабаса праляцела сарока, гучна лапочучы:
– Хутчэй, хутчэй, хутчэй!..
I наверсе ўзгорка з'явiўся стары тата Карла. Рукавы ў яго былi закасаны, у руцэ сукаваты кiй, бровы нахмураны...
Ён плячом пiхнуў Карабаса Барабаса, локцем - Дурамара, дубiнкай перацягнуў па спiне лiсiцу Алiсу, ботам адшпурнуў убок ката Базiлiо...
Пасля гэтага, нагнуўшыся i пазiраючы з горкi ўнiз, дзе стаялi драўляныя чалавечкi, сказаў радасна:
– Сын
Бурацiна нарэшце вяртаецца дадому разам з татам Карла, Мальвiнай, П'еро i Артамонам
Нечаканае з'яўленне Карла, яго дубiнка i нахмураныя бровы нагналi жах на нягоднiкаў.
Лiсiца Алiса адпаўзла ў густую траву i адтуль дала драла, часам толькi спыняючыся, каб пакурчыцца пасля ўдару дубiнкай.
Кот Базiлiо, адляцеўшы крокаў на дзесяць, шыпеў ад злосцi, як праколатая веласiпедная шына.
Дурамар падабраў крыссе зялёнага палiто i пасунуўся з узгорка ўнiз, паўтараючы:
– Я нi пры чым, я нi пры чым...
Але на крутым месцы сарваўся, пакацiўся i са страшэнным шумам i плёскатам плюхнуўся ў сажалку.
Карабас Барабас застаўся стаяць, дзе стаяў. Ён толькi ўцягнуў усю галаву да макаўкi ў плечы; барада яго вiсела, як пакулле.
Бурацiна, П'еро i Мальвiна ўскарабкалiся наверх. Тата Карла браў iх па аднаму на рукi, гразiў пальцам:
– Вось я вас ужо, свавольнiкi!
I клаў за пазуху.
Потым ён спусцiўся на некалькi крокаў з узгорка i прысеў над няшчасным сабакам. Верны Артамон узняў морду i лiзнуў Карла ў нос. Бурацiна адразу ж высунуўся з-за пазухi:
– Тата Карла, мы без сабакi дадому не пойдзем.
– Э-хе-хе, - адказаў Карла, - цяжкавата будзе, але ўжо ж як-небудзь данясу вашага сабачку.
Ён ускiнуў Артамона на плячо i, сапучы ад цяжкага грузу, палез наверх, дзе, усё гэтак жа ўцягнуўшы галаву, вылупiўшы вочы, стаяў Карабас Барабас.
– Лялькi мае...
– прабурчаў ён.
Тата Карла адказаў яму сурова:
– Эх ты? З кiм на старасцi год звязаўся, - з вядомымi ўсяму свету жулiкамi, з Дурамарам, з катом, з лiсiцай. Маленькiх крыўдзiце! Сорамна, доктар!
I Карла пайшоў па дарозе ў горад.
Карабас Барабас з уцягнутай галавой iшоў услед за iм.
– Лялькi мае, аддай!..
– Нiзашто не аддавай!
– залямантаваў Бурацiна, высоўваючыся з-за пазухi.
Так iшлi, iшлi. Мiнулi харчэўню "Трох печкуроў", дзе ў дзвярах кланяўся лысы гаспадар, паказваючы абедзвюма рукамi на скавародкi, якiя шыпелi на агнi. Каля дзвярэй узад i ўперад, узад i ўперад пахаджваў певень з выскубленым хвастом i з абурэннем расказваў пра хулiганскi ўчынак Бурацiна. Куры спачувальна падтаквалi:
– Ах-ах, якi жах! Ух-ух, певень зух!..
Карла ўзышоў на пагорак, адкуль вiдаць было мора, дзе-нiдзе пакрытае матавымi палоскамi ад павеву ветрыка, ля берага - стары гарадок пясочнага колеру пад спякотным сонцам i палатняны дах тэатра лялек.
Карабас Барабас, стоячы на тры крокi ззаду Карла, прабурчаў:
– Я табе дам за лялькi сто залатых манет, прадай.
Бурацiна, Мальвiна i П'еро перасталi дыхаць - чакалi, што скажа Карла.
Ён адказаў:
– Не! Калi б ты быў добрым, добрым дырэктарам тэатра, я табе, так i быць, аддаў бы маленькiх чалавечкаў. А ты - горшы за ўсякага кракадзiла. Не аддам i не прадам, iдзi прэч!
Карла спусцiўся з узгорка i, ужо больш не звяртаючы ўвагi на Карабаса Барабаса, увайшоў у гарадок.
Там на пустой плошчы нерухома стаяў палiцэйскi. Ад гарачынi i нуды ў яго абвiслi вусы, павекi злiплiся, над трохкутным капелюшом кружылiся мухi.
Карабас Барабас раптам засунуў бараду ў кiшэню, схапiў Карла ззаду за кашулю i закрычаў на ўсю плошчу:
– Трымайце злодзея, ён украў у мяне лялькi!..
Але палiцэйскi, якому было горача i нудна, нават i не зварухнуўся. Карабас Барабас падбег да яго, патрабуючы арыштаваць Карла.
– А ты хто такi?
– лянiва спытаў палiцэйскi.
– Я доктар лялечных навук, дырэктар славутага тэатра, кавалер вышэйшых ордэнаў, блiжэйшы сябар Тарабарскага караля, сiньёр Карабас Барабас...
– А ты не крычы на мяне, - адказаў палiцэйскi.
Пакуль Карабас Барабас з iм спрачаўся, тата Карла, таропка стукаючы кiем па бруку, падышоў к дому, дзе ён жыў. Адамкнуў дзверы ў паўцёмную каморку пад лесвiцай, зняў з пляча Артамона, паклаў на ложак, з-за пазухi выняў Бурацiна, Мальвiну i П'еро i пасадзiў у радок на стол.
Мальвiна адразу ж сказала:
– Тата Карла, перш за ўсё займiцеся хворым сабакам. Хлопчыкi, зараз жа мыцца...
Раптам яна з роспаччу пляснула рукамi:
– А мае сукенкi! Мае новенькiя туфелькi, мае прыгожыя стужачкi засталiся на дне яра, у лопуху!..
– Нiчога, не бядуй, - сказаў Карла, - увечары я схаджу, прынясу твае клункi.
Ён асцярожна разбiнтаваў Артамонавы лапы. Выявiлася, што раны амаль ужо загаiлiся i сабака не мог паварушыцца толькi таму, што быў галодны.
– Талерачку аўсянай зацiркi ды костачку з мазгамi, - прастагнаў Артамон, i я гатовы бiцца з усiмi сабакамi ў горадзе.
– Ай-яй-яй, - журыўся Карла, - а ў мяне дома нi крошкi, i ў кiшэнi нi сольда...
Мальвiна жаласлiва ўсхлiпнула. П'еро цёр кулаком лоб, разважаючы:
– Я пайду на вулiцу чытаць вершы, прахожыя надаюць мне кучу сольда.
Карла пакiваў галавой:
– I будзеш ты начаваць, сынок, за валацужнiцтва ў палiцэйскiм аддзяленнi.
Усе, апрача Бурацiна, засумавалi. Ён жа хiтра ўсмiхаўся, круцiўся так, нiбы сядзеў не на стале, а на перакуленай кнопцы.