1984
Шрифт:
— Ага. Бачыш, якія дрэвы?
Гэта былі ясені. Старыя дрэвы спілавалі, і на іх месцы вырас цэлы лес маладых, не таўсцейшых за руку.
— Тут няма дзе схаваць мікрафон. Дый я тут ужо была.
Яны проста так сабе размаўлялі. Цяпер ён ужо наважыўся падысці да яе бліжэй. Яна стаяла перад ім, зграбная, з трохі іранічнай усмешкай на вуснах, быццам пыталася, чаму ён так доўга цягне. Пралескі ўжо рассыпаліся па зямлі. Яны ўпалі быццам самі па сабе. Ён узяў яе за руку.
— Ці паверыш ты, — пачаў ён, — я дагэтуль не ведаў, якога колеру ў цябе вочы.
Ён разгледзеў — яны былі карыя ці, хутчэй, светла-карыя, але вейкі былі чорныя.
— Цяпер, убачыўшы, які я ёсць, ці здолееш ты на мяне глядзець без агіды?
— А чаго ўжо там.
— Мне трыццаць дзевяць гадоў. У мяне ёсць жонка, з якой я не магу развесціся. У мяне
— Ну і напляваць, — адказала дзяўчына.
Цяжка было сказаць, хто з іх узяў ініцыятыву, але праз хвіліну яна была ўжо ў ягоных абдымках. Спачатку ён проста не мог гэтаму паверыць. Ён адчуваў яе маладое цела, мяккасць яе чорных валасоў на сваім твары, і — так! — яна павярнулася да яго, і ён цалаваў яе ў вялікія чырвоныя вусны. Яна абхапіла яго за шыю і казала: любы, мілы, каханы. Ён паклаў яе на зямлю. Яна зусім не супраціўлялася, і ён мог рабіць з ёю ўсё, што хацеў. Але, кажучы праўду, ён не адчуваў нічога больш, як толькі дотык яе цела. Ён не адчуваў нічога, апроч нявер'я і гордасці. Ён быў шчаслівы з таго, што адбывалася, але не адчуваў ніякага фізічнага жадання. Ці было пакуль зарана, ці яго напалохалі яе маладосць і прыгажосць, ці, можа, проста ён ужо прызвычаіўся жыць без жанчыны — прычыны ён не ведаў. Дзяўчына паднялася і дастала з яго валасоў пралеску. Яна села побач з ім і абняла яго.
— Не хвалюйся, любы. Мы не спяшаемся. Увесь вечар наперадзе. А тут цудоўная схованка, праўда? Я знайшла яе аднойчы, калі заблудзілася ў адным паходзе. Калі б нехта сюды ішоў, яго можна было б пачуць за сто метраў…
— Як цябе завуць? — спытаўся Ўінстан.
— Джулія. Тваё імя я ведаю. Ўінстан. Ўінстан Сміт.
— Адкуль ты яго ведаеш?
— Здаецца, мой любы, я спрытнейшая на здагадкі, чым ты. Скажы, што ты пра мяне думаў да таго дня, як я перадала табе запіску?
Ён зусім не збіраўся хлусіць. Сказаць з самога пачатку найгоршае — у гэтым была нават нейкая ахвяра на алтар кахання.
— Я не мог на цябе глядзець, — адказаў ён. — Мне хацелася згвалціць цябе і пасля забіць. Усяго два тыдні таму я сур'ёзна збіраўся разбіць табе галаву каменем. Калі хочаш ведаць праўду, я ўяўляў сабе, што ты маеш дачыненне да Паліцыі Думак.
Дзяўчына шчыра засмяялася. Відаць, яна прымала гэтае прызнанне як даніну свайму дасканаламу майстэрству прыкідвацца.
— Паліцыя Думак? Ты напраўду так думаў?
— Ну, можа, і не зусім. Але мяркуючы з тваёй знешнасці, дый проста таму, што ты маладая, свежая і здаровая, разумееш, я думаў, што, можа, ты…
— Ты думаў, што я сумленны сябра Партыі, чысты ў словах і справах. Сцягі, дэманстрацыі, лозунгі, гульні, калектыўныя паходы — уся гэтая лухта. І ты думаў, што, калі б у мяне была хоць найменшая магчымасць, я б выдала цябе як думзлачынцу і цябе забілі б?
— Ну, нешта падобнае да таго. Большасць маладых дзяўчат якраз такія і ёсць, ты ж ведаеш.
— Уся прычына вось у гэтым, — сказала яна, сарваўшы з сябе чырвоны пояс Антысексуальнага Саюза Моладзі і кінуўшы яго ў вецце.
Пасля, як быццам нешта прыгадаўшы, яна пашукала рукой у кішэні камбінезона і дастала адтуль маленькую плітку шакаладу. Яна пераламала яе напалам і дала адзін кавалак Ўінстану. Яшчэ перш чым узяць плітку, ён здагадаўся па паху, што гэта быў не звычайны шакалад. Гэты быў цёмны і бліскучы, загорнуты ў срэбную паперу. Звычайна ж шакалад быў крохкім рэчывам брудна-бурага колеру і меў смак, калі яго можна было апісаць, дыму ад гарэння адкідаў. Але некалі даўно Ўінстану даводзілася каштаваць шакалад, падобны да таго, што дала яму Джулія. Першая хваля паху абудзіла ў ім успамін, невыразны, але неадчэпны і хвалюючы.
— Адкуль ты гэта ўзяла? — спытаўся ён.
— Чорны рынак, — няўважна адказала яна. — Калі паглядзець збоку, дык я і ёсць менавіта такая дзяўчына. Я вельмі спрытная ў гульнях. У Шпіёнах я была важатай атрада. Тры вечары на тыдзень я працую дадаткова на Антысексуальны Саюз Моладзі. Цэлымі гадзінамі я расклейваю іхняе паскудства па ўсім Лондане. На дэманстрацыях я заўсёды нясу сцягі. Я заўсёды ў добрым гуморы і ніколі не ўцякаю ад цяжкай працы. Заўсёды крычы разам з натоўпам — вось як. Гэта адзіная магчымасць жыць спакойна.
Першы кавалачак шакаладу растаў на Ўінстанавым языку. Смак быў чароўны. А той самы ўспамін усё яшчэ лунаў недзе на ўзмежку свядомасці, пачуццё было вельмі моцнае, але яго немагчыма было дакладна акрэсліць, як нешта, што бачыш краем вока. Ён адагнаў яго, зразумеўшы толькі, што ўспамін датычыўся ўчынку, які ён хацеў бы не рабіць, але не мог.
— Ты вельмі маладая, — сказаў ён. — Ты гадоў на дзесяць-пятнаццаць маладзейшая за мяне. Што можа вабіць цябе ў такім чалавеку, як я?
— Нешта ёсць у тваім твары. Я падумала, ці не паспрабаваць. Я добра ўмею высочваць людзей, якія думаюць не так, як усе. Як толькі я цябе ўбачыла, я зразумела, што ты супраць іх.
«Іх», відаць, азначала Партыю, а дакладней. Унутраную Партыю, пра якую яна гаварыла, не хаваючы з'едлівай нянавісці, і ад гэтага Ўінстану рабілася трохі няёмка, хоць ён і ведаў, што калі дзе і ёсць такое месца, у якім яны маглі пачуваць сябе ў бяспецы, дык толькі тое, дзе яны цяпер былі. Адна рэч у ёй здзіўляла яго — грубасць яе мовы. Сябры Партыі, як правіла, не лаяліся, дый сам Ўінстан лаяўся рэдка, ва ўсялякім разе не ўголас. А Джулія, здавалася, не магла гаварыць пра Партыю, і асабліва пра Ўнутраную Партыю, не ўжываючы слоў, якія пішуць крэйдай на сценах бедных брудных вулак. Але ён не меў нічога супраць гэтага. Проста ў гэтым выяўляўся яе бунт супраць Партыі і яе метадаў. У нейкім сэнсе гэта было натуральна, як чмыханне каня, які чуе нясвежае сена. Яны пакінулі палянку і зноў брылі цяпер праз плямы святла і ценю, абдымаючы адно аднаго за талію, калі шырыня сцежкі дазваляла ім ісці побач. Ён заўважыў, наколькі яе талія зрабілася гнутчэйшай, калі яна скінула пояс. Іх галасы гучалі не мацней за шэпт. Па-за палянай, папярэдзіла Джулія, лепш ісці цішэй. Яны дайшлі да ўзлеску. Яна спыніла яго.
— Не выходзь далей. Нехта можа сачыць. Мы ў бяспецы, пакуль нас хавае лістота.
Яны стаялі ў цяні зарасніку ляшчыны. На тварах яны адчувалі цёплы дотык сонечных промняў, што прабіваліся скрозь густую лістоту. Ўінстан паглядзеў на поле, што распасцерлася за лесам, і раптам застыў, уражаны. Ён пазнаў поле. Ён яго ўжо бачыў. Гэта быў колішні выган, сям-там паточаны кратамі, пасярод яго ў траве гублялася сцяжынка. Насупраць, у здзічэлым жываплоце галінкі вязаў ледзь заўважна гайдаліся пад лёгкім ветрыкам, лісце калыхалася густымі хвалямі, нібы валасы жанчыны. Недзе зусім блізка, хоць і не было відаць, павінна была цячы ручаінка з зялёнымі плёсамі, дзе мітусяцца маленькія рыбкі.
— Ці няма тут недзе побач ручаінкі? — спытаўся ён шэптам.
— І праўда. Ёсць ручаінка. Якраз на краі суседняга поля. У ёй ёсць рыба. Вялікія, тоўстыя рыбіны. Можна нават убачыць, як яны плаваюць і варушаць хвастамі ў плёсах пад вербамі.
— Амаль як у Залатой Краіне, — сказаў ён сам сабе.
— У Залатой Краіне?
— Не, не, я проста так. Краявід, які я часам сню.
— Глядзі, — шапнула Джулія.
Проста перад імі, метраў за пяць, на галінку сеў дрозд. Напэўна, ён іх не бачыў. Ён быў на сонцы, яны — у засені. Ён выпрастаў крылы, акуратна склаў іх, нахіліў галоўку, быццам кланяючыся сонцу, і — звонкім патокам пацяклі чароўныя мелодыі. У перадвячорнай цішы моц яго голасу проста здзіўляла. Ўінстан і Джулія ў захапленні прытуліліся адно да аднаго. Музыка гучала, яшчэ і яшчэ, хвіліну за хвілінай, з цудоўнымі варыяцыямі, якія ўжо болей не паўтараліся, быццам птушка хацела паказаць усё сваё ўмельства. Часам дрозд на хвілінку перапыняўся, раскрываў і складаў крылы, надзімаў рабенькае валлё і зноў рассыпаўся спевамі. Ўінстан глядзеў на яго з павагай. Дзеля каго, дзеля чаго спявала гэтая птушка? Ніводнага таварыша, ніводнага суперніка побач не было. Што ж вымушала яго сядзець тут, на краі самотнага лесу, і разліваць чароўную музыку ў суцэльную пустоту? Ўінстан падумаў, ці не схаваны тут недзе побач мікрафон. Ён і Джулія гаварылі толькі шэптам. Яны не запішуць іх размову, але яны маглі запісаць драздовыя спевы. Можа, недзе на другім канцы проваду маленькі жукападобны чалавечак напружана слухаў, слухаў вось гэта. Але цудоўная музыка паступова выцясняла ў яго з галавы трывожныя развагі. На яго быццам ліліся струменьчыкі нейкае вадкасці, яны мяшаліся з промнямі сонечнага святла, што сеялася праз лістоту. Думкі зніклі, засталіся толькі пачуцці. Пад сваёй далоняй ён адчуваў мяккую і цёплую талію дзяўчыны. Ён павярнуў яе да сябе і прытуліў да грудзей. Цела Джуліі быццам раставала ў ягоным целе. Яно было пяшчотнае і паслухмянае. Іх вусны злучыліся ў пацалунку. Гэта былі ўжо не тыя сцятыя пацалункі, якімі яны абмяняліся раней. Адарваўшы вусны, абое глыбока ўздыхнулі. Птушка спалохалася і паляцела, лопаючы крыламі.