Чарадзейныя казкi (на белорусском языке)
Шрифт:
– Ты павiнна памерцi, - прамовiў ён, - i зараз жа!
– Калi ўжо я павiнна памерцi, - сказала жонка, гледзячы на яго вачыма, поўнымi слёз, - дык дай мне хоць трошкi часу памалiцца Богу.
– Даю табе паўчвэрткi гадзiны, - адказаў Сiняя Барада, - i нi хвiлiны болей.
Калi ён пайшоў i бедная жанчына засталася адна, яна паклiкала сваю сястру i сказала ёй:
– Сястра мая Ганна (а так яе звалi), прашу цябе, падымiся на вежу ды паглядзi, цi не едуць нашыя браты, яны абяцалi сёння завiтаць да мяне ў госцi. Калi iх
Сястра Ганна паднялася на вежу, а нябога ў вялiкiм смутку час ад часу гукала яе:
– Ганна, сястра мая Ганна, цi не вiдаць, каб хтось ехаў?
А сястра Ганна адказвала:
– Не вiдаць нiчога, толькi сонейка яснее, толькi траўка зелянее.
Тым часам Сiняя Барада схапiў вялiзны нож i крыкнуў на ўсё горла:
– Ану, спускайся хутчэй, цi зараз я сам да цябе падымуся!
– Зараз, зараз, калi ласка, яшчэ хвiлiнку, - адказала жонка i зноўку ледзь чутна гукнула:
– Ганна, сястра мая Ганна, цi не вiдаць, каб хтось ехаў?
А сястра Ганна адказвала:
– Не вiдаць нiчога, толькi сонейка яснее, толькi траўка зелянее.
– Ану, спускайся хутчэй, - крыкнуў Сiняя Барада, - цi зараз я сам да цябе падымуся!
– Ужо iду, - адказала жонка, а сама зноў гукнула сястру.
– Ганна, сястра мая Ганна, цi не вiдаць, каб хтось ехаў?
– Бачу, бачу!
– адказала сястра Ганна.
– Вялiзны слуп пылу! Ён наблiжаецца да нас...
– Цi не нашыя гэта браты?
– Ах, сястра мая, на жаль, не, гэта статак бараноў...
– Цi спусцiшся ты нарэшце?
– крыкнуў Сiняя Барада.
– Яшчэ адну хвiлiнку, - адказала жонка i зноў гукнула сястру.
– Ганна, сястра мая Ганна, цi не вiдаць, каб хтось ехаў?
– Бачу, - адказала тая, - два коннiкi скачуць сюды, але яны яшчэ вельмi далёка.
I праз хвiлiну дадала:
– Дзякуй Богу, гэта нашыя браты! Зараз я дам iм знак, каб яны паспяшалiся.
Тут Сiняя Барада закрычаў так моцна, што ўвесь палац скалануўся. Нябога выйшла да мужа i ў слязах, з раскудлачанымi валасамi, кiнулася яму ў ногi.
– Усё дарма, - сказаў Сiняя Барада.
– Настаў твой смяротны час!
Ён ухапiў яе адной рукою за валасы, другой падняў свой страшны кухонны нож i ўжо мерыўся быў адсячы ёй галаву... Бедная кабета зiрнула на мужа змярцвелымi вачыма i апошнi раз папрасiла:
– Дай мне яшчэ хоць адно iмгненне.
– Не, не!
– адказаў ён.
– Бог за цябе памолiцца.
Ён падняў руку i...
У гэтую хвiлiну пачуўся такi моцны грукат у браму, што ад нечаканасцi Сiняя Барада спынiўся. Брама не вытрымала, расчынiлася, i на двор уляцелi два коннiкi. Яны адразу выхапiлi шпагi i кiнулiся да Сiняе Барады.
Убачыўшы братоў сваёй жонкi - а з iх адзiн быў драгун, а другi мушкецёр Сiняя Барада кiнуўся наўцёкi. Але браты дагналi яго раней, чым ён паспеў узбегчы на ганак. Яны працялi яго наскрозь шпагамi i кiнулi памiраць. Бедная жонка Сiняе
Сталася так, што ў Сiняе Барады зусiм не было спадкаемцаў, i ўсе яго скарбы засталiся ягонай жонцы. Адну частку мужавага багацця яна выкарыстала, каб выдаць сястру Ганну за маладога пана, якi быў даўно ў яе закаханы; на другую - купiла братам капiтанскiя чыны, а за астатняе - сама згуляла вяселле з вельмi сумленным i добрым чалавекам, з якiм хутка забылася на ўсё гора, што ёй давялося перажыць з Сiняю Барадой.
Мараль
Жанчын цiкаўнасць часта спакушае,
Але нярэдка iх раскаянне чакае.
I прыкладаў таму - нямала кожны дзень.
Такi капрыз - нiкчэмная патрэба:
Яго здаволiш - i знiкае ён, як цень,
А вось плацiць пасля занадта доўга трэба.
Другая мараль
Жыцця не трэба ведаць дасканала
I розум не вялiкi трэба мець,
Каб, прачытаўшы казку, зразумець,
Што так, бадай, спрадвеку не бывала.
Хто бачыў дзе мужоў такiх жахлiвых,
Што патрабуюць ад жанчын таго, што немажлiва?
Хай i раўнiвы муж - таго не бачна звонку,
Бо ён заўжды iмкнецца ўлашчыць сваю жонку.
I ўжо якая б нi была ў мужа барада,
Сказаць не проста, хто ў сям'i сапраўдны гаспадар.
КОТ У БОТАХ
Памёр адзiн млынар i пакiнуў сваiм тром сынам толькi млын, асла ды ката. Спадчыну дзялiлi нядоўга; нават суддзю з падсудкам не клiкалi, бо з гэтымi, вядома, нiчога не засталося б ад такога небагатага набытку. Старэйшы брат узяў сабе млын, сярэднi - асла, а малодшаму дастаўся кот.
Вельмi смуткаваў малодшы брат, што выпаў яму такi горкi лёс.
– Добра маiм братам, - казаў ён.
– Калi будуць жыць разам, дык i на хлеб змогуць сабе зарабiць. А я - з'ем свайго ката, зраблю з яго скуры рукавiцы, а потым - хоць ты з голаду пухнi.
Пачуў Кот гэтыя словы, але выгляду не падаў. I сказаў такiм разважным i сур'ёзным голасам:
– Не журыцеся, мой гаспадару, дайце мне лепей якую торбу ды купiце боты каб мне было ў чым лазiць па кустах. А тады ўбачыце, што не такая ўжо благая вам выпала доля, як здаецца.
Хлопец, вядома, не даў Катовым словам вялiкае веры. Але й не збезнадзеiўся, бо хто яго ведае, можа, i праўда, Кот дасць яму якое рады ў няшчасцi. Хлопец часта бачыў, як спрытна Кот лавiў пацукоў i мышэй: то павiсаў на адных лапах, то хаваўся ў муцэ ды прыкiдваўся мёртвым.
Неўзабаве Кот атрымаў усё, чаго прасiў. Ён адразу хвацка нацягнуў боты, закiнуў за плечы торбу i, узяўшы яе абедзвюма пярэднiмi лапамi за матуз, рушыў у лес, дзе вадзiлася многа трусоў. У торбу ён насыпаў вотруб'я, заечай капусты, а сам лёг на зямлi i, удаўшыся за мёртвага, пачаў чакаць, калi якое трусяня, не надта яшчэ абазнанае ва ўсякiх хiтрасцях свету, залезе ў торбу, каб пачаставацца пакладзенымi туды ласункамi.